Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’nın 2025’ten itibaren uygulamaya geçireceği Depozito Yönetim Sistemi ile günlük 50 milyon adet tüketilen içeceklerin ambalajları Türkiye’nin 5 bin farklı noktasına konulacak makinelerle geri dönüştürülecek. 100 mililitreden 3 litreye kadar olan ambalajların makineye atılması karşılığında ise vatandaşa şişe veya kutu başına 25 kuruş ödenecek. Depozito Yönetim Sistemi’yle ‘Sıfır Atık’ mücadelesinin hızlanacağını söyleyen Sürdürülebilir Kalkınma Gençlik Liderleri Eğitim Programı (SÜGEP) Başkanı Umut Dilsiz, amaçlarının yüzde 37 olan geri dönüşüm oranını yüzde 100’e çıkarmak olduğunu vurguladı. Uygulamanın 1 Ocak 2025 itibariyle başlayacağına dikkat çeken Dilsiz, “Yılda 20 milyar civarında içecek ambalajı çöpe gidiyor. Bu ürünleri çöp yerine Türkiye’nin 5 bin noktasına konulacak geri dönüşüm toplama makinelerine atılması halinde ülkemiz 500 milyon euroluk bir değeri ekonomiye kazandırmış olacak” diye konuştu.
AB, standart hale getirdi
Bu sayede israfın önlenip kaynakların daha verimli kullanılıp, toplanan atıkların etkin şekilde yeniden hayata kazandırılacağının altını çizen SÜGEP Başkanı Umut Dilsiz, “Ekonomiye yıllık 500 milyon euro kazanç sağlanması beklenen çalışmada artık sona yaklaşıldı. 5 kişilik ekibimizle çalışmalarımız sürüyor. Hatırlanacağı üzere geçmişte süt, gazlı içecekler ve bira şişeleri başta olmak üzere ülke olarak depozito sistemini kullanıyorduk. Ancak gelinen noktada depozitolu sisteme en çok içecek şirketleri direnç gösterdi. Çünkü ayrı maliyet, yatırım ve lojistik gerektiren bir sistemin kurulması gerekiyordu. Dolayısıyla depozitosuz tek kullanımlık üretime geçtiler. Ancak dünya artık sürdürülebilir yaşam çizgisi üzerinde evriliyor. Biz de ihracatımızın yüzde 50’sini yaptığımız AB standartlarını yakalamak için bu sisteme geçme kararı aldık” ifadelerini kullandı.
“İZDOĞA yetersiz kalıyor”
“Türkiye, maalesef sıfır atık misyonunda yüzde 37 bandını geçemedi. Bu konuda Finlandiya, Norveç ve Kanada gibi ülkeler ilk sıralamada yer alıyor. Biz toplum olarak farkındalıkta iyiyiz ama ayrıştırma noktasında maalesef aynı reaksiyonu alamıyoruz. Çöpü kaynağında ayrıştırmayı da artık benimsersek bu yolu yarılamış olacağız. Bu anlamda özellikle yerel ve merkezi hükümete çok iş düşüyor. Örneğin İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin İZDOĞA bünyesinde geri dönüşüm fabrikası var. Ancak gelin görün ki kentin tüm atıklarını dönüştürecek bir çapı yok. Daha çok, model niteliği taşıyor. Dolayısıyla her ilçede bir geri dönüşüm fabrikalarının açılması gerekiyor.”
Para, e-cüzdan’a yatacak
Depozito iade makineleri 2025 süresince belediyeler, millet bahçeleri ve üniversite kampüslerine yerleştirilecek. Yıl içinde zincir marketler, alışveriş merkezleri, oteller, restoran ve kafeterya gibi alanlarda yaygınlaştırılacak. Vatandaşlar iadesi yaptığı her bir şişe, kutu için 25 kuruş depozito bedeli alacak. Bu ücret, Türkiye Emlak Katılım Bankası üzerinden açılacak e-cüzdan hesabında toplanacak. Biriken paralar tüm alışverişlerde kullanılabilecek.
