"ISBN 978 ne demek?" ve "978 nerenin barkodu?" gibi sorular, sıklıkla karşımıza çıkan ancak cevapları pek bilinmeyen detaylar arasında yer alıyor. Aslında ISBN, uluslararası standart kitap numarasının kısaltmasıdır. Bu numara, her bir yayının benzersiz bir tanımlayıcısı olarak kabul edilir ve üzerinde 978 öneki bulunanlar genellikle kitapların uluslararası standart numaralandırılmasında kullanılır. Peki, 978 nerenin barkodu? ISBN 978 ne demek? ISBN Barkod nedir? İşte, bu merak uyandıran soruların detayları ve cevapları...
ISBN Barkod nedir?
Kitaplar, dergiler ve gazeteler hepimizin arkadaşı, yol göstericisi. Onlar olmadan düşünmek bile zor. Ciltleri, içindekiler, kapağındaki desenler ve yazarlarıyla dikkatimizi çekerler, ama bazen gözden kaçan bir şey vardır: ISBN numaraları. Kitapların arka kapağının kenarında ya da ön sayfanın iç kısmında bulunur bu numara. Standart yerleri vardır, ama aslında bu numara çok şey anlatır.
ISBN, "Uluslararası Standart Kitap Numarası"nın kısaltmasıdır. Eskiden, 2005'ten önce, bu numara dört bölüktü ve toplamda 10 rakam içerirdi. Tirelerle ayrılan gruplar farklı şeyleri temsil ederdi. Mesela, 975 - 461 - 291 - 9 gibi bir numara neler anlatır? Bu konuyu açıklayacağım. 2005'ten sonra, bu numaranın önüne üç rakamlı bir kod daha eklendi, ülkemiz için 978 oldu. Örneğin, 978 - 975 - 461 - 504 - 3 gibi bir ISBN numarası var. Grupların anlamları şunlardır: İlk üç rakam (978), ülkemizi temsil eder. Sonraki grup, kitabın dilini gösterir. Türkçe için 975 kullanılır. Üç ya da dört rakamlı gruplar, yayıncıya özel verilen bir sıra numarasıdır. Mesela, Yıldız Teknik Üniversitesi'nin yayıncı numarası 461'dir. Son grup ise kontrol amacıyla kullanılan bir rakamdır.
Süreli yayınlar için farklı bir numaralama sistemi vardır, ISSN olarak bilinirler. Bu numarayı almanın ve uluslararası kataloglarda kullanılabilmesinin belirli kuralları vardır. Kütüphaneler Genel Müdürlüğü, bu konuda Kültür Bakanlığı bünyesinde çalışır. Türkiye ISBN Ajansı'na başvurarak gerekli formları doldurarak bir ISBN numarası alınabilir. Kitabın yayımlanmasından sonra, bilgilerin doğruluğunu kontrol etmek için bir nüsha göndermek gerekir. Aksi halde, kitap uluslararası kataloglarda yer almaz. Elektronik ortamda yayımlansalar bile, kitaplar için yine ISBN numarası almak gerekir.
Benim kitaplarımın 19 tanesinde ISBN numarası bulunuyor. İki tanesi üniversitemizin yayınladığı kitaplar. ISBN numaraları ise şunlar: 975 - 6660 - 03 - 1 ve 975 - 6660 - 17 - 1. YTÜ Vakfı için verilen numara 6660 olduğu için, sonraki sıra numarası iki rakam olarak kullanılmış. Bu bilgilerle, bir kitabın ISBN numarasına bakarak o kitap hakkında bazı bilgilere ulaşabilirsiniz.
978 barkod kodunun tahsis edilmiş olduğu ülke, uluslararası standart kitap numarasıdır.