Akbelen Ormanı, Muğla'nın Milas ilçesine bağlı İkizköy Mahallesi'nde, koruma altında olan ve ekosistem açısından büyük önem taşıyan bir bölge. Ancak, ormanda ağaç kesimlerine başlanması, bölge halkı ve çevreciler arasında ciddi bir direnişe yol açtı. Peki, Akbelen Ormanı olayı nedir? Akbelen'de ağaçlar neden kesildi? Detaylar haberimizde...
Akbelen Ormanı olayı nedir?
Akbelen Ormanı, Muğla'nın Milas ilçesine bağlı İkizköy Mahallesi'nde yer alan koruma altındaki bir ormandır. Köylüler ve çevreciler, bölgede bir kömür madeninin genişletilmesi için ağaçların kesilmesine karşı çıkarak uzun süredir mücadele ediyorlar. Santral işçileri bu direnişleri, dışarıdan gelenlerin işlerini engellediği ve kamu yararını göz ardı ettiğini belirterek eleştiriyor. Öte yandan, Enerji ve Üretim AŞ (EÜAŞ) maden için gerekli olan orman alanının küçük bir kısmı olduğunu, karşılığında ise iki milyon ağaç dikileceğini açıklamıştı.
Akbelen Ormanı olayı, Muğla'nın Milas ilçesinde, İkizköy Mahallesi'nde bulunan koruma altındaki bir ormanda yaşanan ağaç kesimleriyle ilgili tartışmalı bir süreçti. 2019 yılında, Yeniköy ve Kemerköy termik santralleri için kömür madeni sahasının genişletilmesi planlandı. Bu genişletme çalışmaları için Akbelen Ormanı'ndan ağaç kesimi yapılması gerekiyordu.
Akbelen Ağaçlar Neden Kesildi
Akbelen Ormanı'ndaki ağaçlar, Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin yakıt ihtiyacı için kömür madeni sahasının genişletilmesi amacıyla kesildi. Limak ve İçtaş ortaklığına ait maden şirketleri, bu sahayı genişletmek üzere ağaç kesimi yaptı. Köylüler, bu projenin ormanları yok ederek bölgedeki ekosistemi ve su kaynaklarını olumsuz etkilediğini belirtti. Yapılan kesimlerin, kamu yararı adı altında gerçekleştirildiği iddia ediliyor, ancak çevreciler bu iddiaları şüpheyle karşılamıştı.
Bölge halkı ve çevreciler, ormandaki ağaçların kesilmesine karşı uzun süredir direniş gösterdiler. Termik santrallerin kömür ihtiyacını karşılamak amacıyla başlatılan kesim çalışmaları, bölgenin ekosistemine ve su kaynaklarına zarar vereceği gerekçesiyle büyük tepkilere yol açtı. Çevreciler, kesimlerin kamu yararına olmadığı ve yalnızca ekonomik çıkarlar için yapıldığına inanıyorlardı.
Akbelen Ormanı'nda ağaç kesimlerine karşı köylüler ve aktivistler, çeşitli eylemler düzenledi ve bu süreçte jandarma müdahaleleri yaşandı. Protestolar sırasında, direnişçilere karşı polis ve güvenlik güçlerinin sert müdahalelerde bulunduğu bildirildi.
2021 yılının Temmuz ayında, ağaç kesimlerine karşı yapılan direnişler, köylüler ve çevreciler tarafından daha da güçlendirildi. Kesimlerin hızlandığı ve direnişçilerin kesim alanlarından uzak tutulduğu belirtiliyordu.
Olayın en önemli noktalarından biri, bölgede yaşanan kesimlerin ve bu kesimlere karşı yapılan protestoların geniş yankı uyandırmasıydı. Çevre savunucuları, Akbelen Ormanı'nın korunması için ulusal ve uluslararası destek arayışına girdi. Yargı süreçleri ve idari başvurular, bölgedeki ağaç kesimlerinin durdurulması için çeşitli girişimlerde bulundu.
Bir çevre direnişi
Akbelen Ormanı'ndaki mücadele, beş yıldır süren ve iki yılı aşkın süredir nöbet tutulan bir çevre direnişini ifade ediyor. 24 Temmuz'da YK Enerji, iş makineleriyle ormanda ağaç kesimine başlamış, bu süreçte sekiz köy yok edilmiştir. Doğa ve biyoçeşitlilik tehdit altına girmiştir. Aktivistler hem hukuki yollarla hem de yerinde mücadeleyle direnişi sürdürmektedir.
31 Ağustos'ta Muğla, Menteşe'de doğa savunucuları bir araya gelmiş, “Kömürden Çıkış ve Akbelen” temalı forum düzenlenmiştir. Etkinliklerde, direnişçilere yöresel yemekler sunulmuş, 1 Eylül Dünya Barış Günü’nde ise “Herkes için barış, Akbelen için adalet” çağrısı yapılmıştır.
Prof. Dr. Sebahat Genç, kömür kirliliğinin sağlık üzerindeki etkilerini, Doç. Dr. Cihan Erdönmez ise ormanların kamu yararı açısından anayasal korumasının önemini vurgulamıştır. Makine Mühendisi Levent Büyükbozkırlı, Türkiye’nin kömür bağımlılığını ve bu bağımlılığın iklim krizine etkilerini ele almıştır. Bugün ise Akbelen’de ekoloji hareketi ve toplumsal mücadelelerin ortaklığı üzerine bir söyleşi yapılmıştır.
Akbelen ormanları hukuken korumasız bırakıldı
Muğla’nın Milas ilçesine bağlı İkizköy’deki Akbelen maden sahası ruhsatının iptali için 11 Ekim 2023'te Muğla İdare Mahkemesi önünde toplanan ve iki ayrı duruşmayı izleyen İkizköylüler, bugün yazılı bir basın açıklaması yaptı. Açıklama, çevre mühendisi Deniz Gümüşel tarafından gerçekleştirildi.
Gümüşel, ilk duruşmada, Akbelen Ormanı’nı da kapsayan ve toplamda 230 bin dönüm gibi geniş bir alanı hedefleyen kömür madeni işletme ruhsatının (İR86541) iptali için açılan davanın ele alındığını belirtti. Davada, büyük bir alanı kapsayan ruhsat için daha önce bilirkişi keşfi yapılmadığına ve ruhsatın ÇED’den muaf tutulduğuna dikkat çekti. İkizköylülerin ve KARDOK’un avukatları, bu durumun idari yargılama ilkelerine uygun olmadığını ifade etti.
Davada, kömür madeni nedeniyle yaşanan sağlık sorunları, tarımsal üretim ve su varlıkları üzerindeki olumsuz etkiler detaylı bir şekilde anlatıldı. Davacı uzmanı, madenin ve termik santrallerin ekolojik, sosyal ve ekonomik etkilerini özetleyerek daha detaylı bir inceleme yapılması gerektiğini belirtti.
İkinci dava ise Akbelen Ormanı’nda maden işletmesine izin veren Tarım ve Orman Bakanlığı işleminin iptali davasıydı. Duruşmada, avukatlar, yargılama sürecindeki hukuksuzlukları, şirket lehine çıkan bilirkişi raporlarını ve ormanın hukuken korumasız bırakıldığını vurguladı. Ayrıca, Akbelen Ormanı’nda yaşanan ağaç kesimlerinin ve savunuculara yönelik baskıların ayrıntılarına değinildi.
İkizköylüler, Akbelen Ormanı’nın kendileri için önemini ve kömürden elektrik üretimine olan ihtiyacı vurguladı. Davacı uzmanı, bölgedeki hidrojeolojik etütlerin eksik olduğunu, Zeytincilik Kanunu’na aykırı olarak toz üreten madencilik faaliyetlerinin yapılamayacağını ve ormanın ekolojik olarak hala orman statüsünde olduğunu belirtti.
Davalı taraf avukatlarının santrallerin enerji arzındaki öneminden bahsetmeleri üzerine, daha önce hazırlanan teknik raporlarda, santrallerin yokluğunun telafi edilebileceği ve bölgede alternatif istihdam seçeneklerinin mevcut olduğu ifade edildi. Kömüre verilen teşviklerin doğa dostu ve insan onuruna yakışır işlerde kullanılmasının yeterli olacağı belirtildi.
Akbelen'de maden sahası kurulması kararı yürürlükten kaldırıldı
2024 Mart ayında Cumhurbaşkanı kararıyla, Akbelen Ormanı çevresindeki tarım arazisinin maden sahası olarak kullanılmasına ilişkin karar yürürlükten kaldırıldı. Bu karar, bölgedeki ağaç kesimlerinin durdurulması ve ormanın korunması yönündeki mücadelelerin bir sonucu olarak değerlendirildi.
