Manisa’nın Alaşehir ilçesinde bulunan antik kent, modern yerleşimlerin altında kalmış ve büyük ölçüde gizlenmiştir. Pergamon krallarından II. Attalos Philadelphos tarafından kurulan Philadelphia, Roma Dönemi’nde tapınakları ve kentte düzenlenen festivallerin çokluğuyla “Küçük Atina” olarak anılmıştır. Bizans Dönemi’nde de önemini koruyan kent, bu dönemde güçlü bir surla çevrilmiştir.
Philadelphia’da yapılan kazılarda, Roma Dönemi’ne tarihlenen bir tiyatro ve bir tapınak ortaya çıkarılmıştır. Tiyatrodaki kazı çalışmaları, sahne binasının büyük bir bölümü ve oturma bölümünün az bir kısmını gün yüzüne çıkarmıştır. Kentin en görkemli yapılarından biri olan Aziz Jean Kilisesi, sadece üç payesi korunmuş olmasına rağmen dikkat çekicidir. 6’ncı yüzyılda inşa edilen bu bazilika, sonraki dönemlerde çeşitli onarımlar geçirmiştir.
ABD'deki Philadelphia adı Manisa'dan gelir...
Manisa’nın Alaşehir ilçesinin eski adı olan Philadelphia, “kardeş sevgisi” anlamına gelir. Pergamon Kralı II. Attalos Philadelphos tarafından kurulan şehir, sonradan Amerika’daki Philadelphia şehrine de isim olmuştur.
İlk çağlardan beri bir yerleşim merkezi olarak görülen Alaşehir, tarih boyunca Philedelphia, Neocaesarin ve Alaşehir gibi isimlerle anılmıştır. Philadelphia ismi, şehrin kurucusu olan Bergama Kralı I. Attalos Philadelphos’un “kardeş severlik” anlamına gelen adından türemiştir. Şehir, uzun süre bu ismi taşımış ve M.S. 17 yılında meydana gelen depremlerde büyük zarar görmüştür. Roma İmparatoru Tiberius, bu dönemde Philadelphia’ya yardım etmiş ve halk, şükran borcu olarak imparator adına bir tapınak inşa ettirerek şehri “Sezar’ın yeni kasabası” anlamına gelen Neocaesaria olarak adlandırmıştır. Bu isim, şehrin ilk adıyla birlikte, Türklerin eline geçene kadar kullanılmıştır.
Şehir, Türklerin eline geçtikten sonra Alaşar, Alâşar, Alâşehir ve son olarak Alaşehir olarak anılmaya başlanmıştır. Bir rivayete göre, kasabadaki evlerin rengarenk olması nedeniyle bu ad verilmiştir. Gezginler, Alaşehir’i damları kiremit örtülü, kireçle badana edilmiş kerpiç veya ahşap evleri ve yeşillikler arasından yükselen beyaz minareleriyle sevimli ve güzel bir belde olarak tarif ederler. Bir başka rivayete göre ise, şehrin etrafını çevreleyen surlarda kullanılan siyah ve beyaz taşların ala bir görünüm oluşturması üzerine bu ad verilmiştir. Ayrıca, Osmanlı topraklarına katan Yıldırım Bayezid’in buraya “güzel şehir” anlamına gelen Alâşar adını verdiği de ileri sürülmektedir.
Alaşehir’in Türklerin eline geçmesinden önce de Türkçe bir adla tanındığına dair kaynaklar vardır. Tarihçi İbn-i Bîbî’nin Philadelphia adını kullanmadan Ala-şahr adını vermesi, bu güzel beldenin 13. yüzyılın başından beri bu isimle anıldığını gösterir. Belki de 1071’den sonra Anadolu içlerine giren Türk akıncıları bu güzel beldeye Türkçe bir isim vermişlerdir.
7 MUMDAN GELEN İSİM
Philadelphia, Yeni Ahit’te geçen 7 önemli kiliseden biridir ve bu nedenle Hristiyan dünyasındaki birçok yer Philadelphia adını taşır. Buradaki 7, Yahudi teolojisindeki Menorah’ı (yedi kollu şamdan) temsil eder. 7 kilise, 7 mum yani 7 ışık anlamına gelir.
16. yüzyıla ait bir Anadolu haritasında bugün ABD’deki Philadelphia şehri görülmektedir. ABD, Roma İmparatorluğu’nun manevi mirasçısı olarak kendini gördüğü için, bu bölgelere Roma İmparatorluğu’ndan kalan isimler verilmiştir.
