Kristalin katılar, düzenli bir iç yapıya ve belirli bir simetriye sahipken, amorf katılar düzensiz bir atom dizilimine sahiptir. Kristalin yapılar, genellikle belirli bir erime noktası ile tanınırken, amorf katılar bu özelliği taşımadığı için sıvı hale geçerken belirli bir sıcaklık göstermez. Peki Amorf katı nedir? Kristalin ve Amorf katı arasındaki fark nedir? İşte detaylar
Amorf katı nedir?
Amorf katılar, atomlarının düzenli bir kristal yapıya sahip olmadığı katılardır ve bu nedenle şekilsiz bir yapı gösterirler. Terim, Yunanca "morphé" (şekil) kelimesinden türetilmiştir. Bu tür katılar, genellikle sıvı halinin hızlı bir şekilde soğutulmasıyla elde edilir; cam, lastik ve plastik gibi örnekler verilebilir.
Amorf katılar, belirli bir sıcaklık aralığında yumuşayıp akışkanlık kazanır. Bu yumuşamanın başladığı noktaya "camsı geçiş sıcaklığı" denir. Bu maddelerin erime noktası yoktur; sıcaklık yükseldikçe, belirli bir sıcaklık aralığında yumuşar ve sonunda sıvı hale geçer. Erime süreci, amorf katılarda keskin bir sıcaklıkta gerçekleşmez; erime başlangıç ve bitiş sıcaklıkları arasında bir fark bulunur.
Örneğin, cam ısıtıldığında önce yumuşar, ardından sıcaklık daha da artarsa akıcı hale gelir. Laboratuvarlarda ve evlerde kullanılan cam eşyalar, bu yumuşama ile akıcı hale gelme sıcaklıkları arasında çalışarak kalıplanarak üretilir. Benzer şekilde, plastik ve lastik de kalıplanarak üretilir.
Kristalin ve Amorf katı arasındaki fark nedir?
Amorf katılar, belirli bir geometrik şekil veya kristal yapıya sahip olmayan katılardır. Yani, atomları ve molekülleri belirli bir düzen içerisinde yer almaz. Bu tür katılarda iç yapı, gelişigüzel bir dağılım gösterir ve düzenli bir üç boyutlu moleküler düzenleme bulunmaz. Bunun yanı sıra, amorf katılar moleküler boyutta belirli bir düzen sergileyebilir ve fiziksel özellikleri açısından çeşitlilik gösterebilirler.
Bu katılar, düzenli bir yapıya sahip olmadıkları için sıvılara benzer bazı özellikler gösterebilir. Örneğin, amorf katıların net bir erime noktası yoktur; katıdan sıvıya geçişleri farklı sıcaklık aralıklarında gerçekleşir. Ayrıca, amorf katılar genellikle izotropik özelliklere sahiptir; bu, ölçüm yönüne bağlı olmaksızın aynı fiziksel özellikleri sergiledikleri anlamına gelir.
Amorf Katıların Özellikleri
Amorf katıların belirgin özellikleri şunlardır:
- Rastgele Düzen: Molekülleri, sıvı haldeki gibi rastgele bir biçimde düzenlenebilir. Bu, amorf katıları aşırı soğutulmuş sıvılar olarak tanımlamaya olanak tanır.
- Kısa Menzilli Düzen: Uzun menzilli bir düzen yoktur, ancak belirli küçük bölgelerde düzenlenme gözlemlenebilir.
- Belirgin Erime Noktası Yoktur: Amorf katılar, keskin bir erime noktasına sahip değildir ve çeşitli sıcaklıklarda eriyebilir. Örneğin, cam ısıtıldığında önce yumuşar, ardından belirli bir sıcaklık aralığında erir, bu da camın farklı şekillerde kalıplanabilmesine olanak tanır.
- Kristalleşme: Amorf katılar, ısıtılıp sonra yavaşça soğutulduklarında belirli bir sıcaklıkta kristalleşebilir. Bu, eski cam nesnelerinin bir miktar kristalleşme nedeniyle süt gibi görünmesine yol açar.
- Füzyon Isısı: Amorf katıların belirli bir füzyon ısısı yoktur.