Arnavutluk’a Nasıl Gidilir? Balkanların İncisi Arnavutluk’ta Neler Yapılır ? Arnavutluk’ta Nereye Gidilir? Ne Yenir?

Arnavutluk'un geçmişi, Osmanlı İmparatorluğu'nun etkisi ve Arnavutların ulusal kimliklerini koruma mücadelesi de ele alınmaktadır. Arnavutluk, Balkanların ve Avrupa’nın belkide en kendine has kültürlerinden biri. İtalya ve Osmanlıdan izler taşıyan, kendine özgü kültürü ile Balkan kültürüyle yoğrulmuş ilginç bir ülke. Avrupa coğrafyasına bu kadar yakın olup da kendine münhasır dokusunu korumasının nedeni yıllarca demir perde ülkelerinden biri olması. Yakın zamana kadar dünyanın en kapalı ülkelerinden biriydi.

İsim kökeni Latince ‘yüksekte duran’ anlamına gelen ‘alba’ kelimesinden türeyen, batılıların ‘Albania’ dediği Arnavutluk’u 40 yılı aşkın süre baskıyla yöneten komünist lider Enver Hoca, ülkeyi dünyadan uzun süre izole edilmişti. Enver Hoca rejiminin 1991’de devrilmesiyle, dünyaya kapılarını açan ülkeyi, bu hızlı değişimden nasibini çok almadan gidip görmeniz tavsiye edilir.

Bir kış mevsiminde nerdeyse boydan boya ülkeyi gezmeme rağmen çok etkilenmiş ve pek bir keyif almıştım. Çoğunlukla kültür turizmi sevenlerin tercih ettiği Arnavutluk, zengin kültürü, köklü tarihi, farklı mimarisi ve capcanlı gece hayatıyla rotalara girmesi gereken bir ülke. Lonely Planet, 2011’de önerdiği görülmesi gereken 10 ülke içinde Arnavutluk ‘Yeni Bir Akdeniz Aşkı’ başlığıyla ilk sıraya konmuştu. Arnavutluk’un büyük şehirleri süratle çehre değiştiriyor. Tiran kurulduğunda Arnavutluk’un küçük hacimli başkentiydi, bugün nüfusu 800 bini geçti.

Arnavutluk Gezi Rehberi

Arnavutluk, özgün gelenekleri, bozulmamış doğası, nefis mutfak kültürü, misafirperver ve sıcakkanlı insanlarıyla turizm alanında Balkanlar’da giderek yıldızı parlayan bir ülke. Konumu itibariyle yüzyıllar boyunca Adriyatik kıyılarında saldırılara karşı koyan Arnavutluk, Balkanların anahtar ülkesi olarak adlandırılıyor. Arnavutluk’un topraklarının büyük bir bölümü dağlık. Bu yüzdendir ki Arnavutlar kendi ülkelerine Shqiperi, yani Kartalların yurdu diyor. Ancak diğer yanda Adriyatik boyunca uzanan 450 m kıyıları var. Muhteşem doğası ormanlarla kaplı ve bakir. 

Arnavutluk, zengin ve köklü tarihi, farklı mimarisi ve özgün kültürü ile bölgenin sıra dışı ülkelerinden. Tarih boyunca bağımsızlığı için çok ciddi mücadele veren ülke, komşu Balkan ülkelerinin aksine birçok tarihi dönemeçte tek başına hareket etmeyi tercih etmesi nedeniyle ‘başına buyruk’ olarak nitelendiriliyor. Yunanlılar ile birlikte Balkanların en eski toplumu olan Arnavutların kökenleri MÖ. 600’lü yıllara dayanıyor. Arnavutlar, batıda Adriyatik ve İyon Denizleri, kuzeyde Tuna ve Sava Nehirleri, doğuda Morava ve Vardar, Güneyde ise Pindi Dağları’nın oluşturduğu bölgede yaşamış, İlir’lerin soyundan gelen bir toplum.

Osmanlıların bu bölgeye 14. yüzyılda gelişiyle 28 Kasım 1912’ye kadar Türk yönetiminde kalan Arnavutlar, Osmanlı Devleti’nin bir dünya imparatorluğu olarak gücünün ortaya çıkışında ve bu gücün etkili şekilde yayılmasında önemli bir payı var. Arnavutlar içerisinden yetişen birçok asker, ulema, bürokrat ve yüksek dereceli devlet adamı Osmanlı’da üst seviyedeki kadrolarda yer alarak imparatorluğa güç kazandırdılar.

I. Dünya Savaşı sırasında İtalya, Sırbistan, Karadağ, Yunanistan, Fransa ve Avusturya-Macaristan’ın işgallerine uğramış. Ocak 1925’te Arnavutluk Cumhuriyeti ilan edilerek, parlamento oluşturulmuş, 1 Eylül 1928’de ise Ahmet Zogu’nun kendisini kral ilan etmesiyle, Arnavutluk Demokratik Parlamenter Krallığı kurulmuş. 7 Nisan 1939’da İtalya tarafından işgal edilen Arnavutluk, bu ülkeye bağlı olarak 1944’e kadar yönetilmiş. 29 Kasım 1944’te Enver Hoca yönetiminde bağımsız Halk Cumhuriyeti kurulduğunda ise bu komünist rejim 29 Nisan 1991’e kadar işbaşında kalmış. 1991’de ülkede ilk çok partili seçim gerçekleştirilmiş. Arnavutluk’un nüfusu 3 milyon 700 bin. Halkın %80’i Müslüman, %20’si Hıristiyan. Hızlı bir kalkınma ve modernleşme hamlesi yaşayan Arnavutluk yine de Avrupa’nın en yoksul ülkelerinin başında geliyor. O yüzden gezmesi de ucuz bir ülke. Ülkenin resmi dili Arnavutça. Ülkede gençler arasında İngilizce yaygın olarak konuşuluyor. Arnavutluk’un para birimi Arnavutluk Leki. Arnavutluk, Türkiye’den bir saat geride.

ARNAVUTLUK NEREDE?

Arnavutluk, İyon Denizi ve Adriyatik Denizine de kıyısı bulunan bir ülke. Avrupa’nın güneydoğusunda yer alan Arnavutluk, Karadağ, Makedonya, Yunanistan, Kosova ve Sırbistan ile komşu küçük bir ülke. Geçmişte farklı uygarlıklar tarafından yönetilse de günümüzde parlamenter demokrasi ile yönetilen Arnavutluk yüksek ve engebeli bir coğrafyaya sahip.

ARNAVUTLUK’A NE ZAMAN GİDİLİR?

Arnavutluk’a gitmek için en uygun zaman ilkbahar ve sonbahar ayları. Arnavutluk kıyı kuşağında Akdeniz iklimi, kuzey ve iç kısımlarda nemli bir iklim ve kuzeydoğu bölgelerde de Alp iklimi olmak üzere üç tür iklim tipi görülüyor. Dolayısı ile Arnavutluk’u ziyaret etmek için en güzel zamanlar bahar ayları.
Mayıs ve haziran gibi aylarda kültürel etkinliklerin daha fazla olduğunu ve yaz mevsiminde ise yerel turizm nedeniyle ülkenin tatil yerlerinin bir hayli kalabalık olduğunu aklınızda bulundurun. Başkent Tiran’da hava sıcaklığı, en sıcak ay olan Ağustos’ta 17-31 derece, en soğuk ay Ocak’ta ise 2-12 derecelerde hissediliyor.
Genellikle yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı olan Akdeniz ikliminin hâkim olduğu ülkenin hava koşulları dağlık alanlara doğru sertleşiyor.

ARNAVUTLUK’A NASIL GİDİLİR?

Güneydoğu Avrupa’da Adriyatik Denizi kıyısında yer alan Arnavutluk’a ilk ziyaretimi Makedonya’dan yapmıştım. Güzel şehir Ohrid’i gezdikten sonra, Sveti Naum Manastırı’ndan yürüyerek sınıra ulaşmış ve oradan Arnavutluk’a geçildi.
Arnavutluk’a hava yoluyla ulaşım: Arnavutluk Tiran Rinas Havalimanına İstanbul’dan hem Pegasus hem de Türk Hava Yolları direkt seferler yapılıyor. İstanbul-Tiran uçuşu 1 saat 45 dakika sürüyor. Uçuş saatlerine göre hizmet veren otobüsle yarım saatten daha kısa bir sürede şehir merkezine ulaşabilirsiniz.

Arnavutluk’a ulaşım

Tiran ve diğer Arnavutluk şehirlerine düzenlenen otobüs seferleri ile de ülkeye ulaşabilirsiniz. Tiran-İstanbul arası 1010 km ve otobüsle 15 Saat 30 dakika sürüyor. Metro turizm İstanbul-Tiran arasında otobüs seferleri düzenliyor. Özel aracınız ile gidecekseniz İpsala Sınır Kapısı sonrası Dedeağaç (Alexandroupoli), Komotini, İskeçe (Xanthi), Kavala, Selanik, Kastoria rotasını takip edip Yunanistan-Arnavutluk sınır kapısına ulaşıyorsunuz. Arnavutluk Bilisht, Pogradec, Elbasan rotasıyla Tiran’a ulaşıyorsunuz. Özel aracınızla gidiyorsanız Arnavutluk’ta deniz, güneş ve kum tatili istiyorsanız, ülkeye girdiğinizde güneye yönelip Adriyatik Kıyılarına doğru gidin. Korçe, Leskovik, Tepelene, Sarande rotasını izleyin. Nefis plajlarıyla öne çıkan Saranda, Vlore ve Ksamil en güzel Arnavutluk tatil yerleri arasında.

Arnavutluk Gezilecek Yerler

Arnavutluk, kendine münhasır kültürü, köklü tarihi, dağlık el değmemiş coğrafyası ve Adriyatik kıyılarındaki enfes plajlarıyla ilginç bir ülke. Çoğu gezgin ucuz uçak bileti bulduğundan Tiran’a uçup buradan Karadağ’a geçiyor. Arnavutluk diğer Balkan ülkeleri gibi çekici görünmese de bana göre ülkede görmeye değer pek çok yer var. İlk ziyaret noktanız muhtemelen başkent Tiran olacak. Zamanınız kısıtlıysa en az bir gece UNESCO listesindeki Berat şehrine vakit ayırın. UNESCO listesindeki diğer şehir Gjirokastra da oldukça nefis ama biraz ters tarafta kaldığından orada da konaklamanız gerekecek. Arnavutluk’un tıpkı Hırvatistan ve Karadağ gibi Adriyatik’te kıyıları var. Arnavutluk Rivierasının en önemli turistik yerleri Saranda, Vlore ve Ksamil Arnavutluk’un turizm cenneti olarak not edilmesi gereken yerler. Vlora şehrinden Saranda şehrine doğru uzanan bu bölgede özellikle Dhermia, Borsh, Jal ve Himara kasabaları en gözde plajlara sahip.

Tiran

Tiran, 1617 metre yükseklikteki Dajti dağlarının eteğindeki ovaya kurulu. Başkent Tiran, küçük bir şehir. Pek çok Balkan şehri gibi Tiran’ın da içinden nehir geçiyor. Şehrin pek de çekici biri yüzü yok. En önemli caddesi olan Vatan Şehitleri Caddesi boyunca Parlamento ve Başbakanlık Binası ile Tiran Üniversitesi yer alıyor. Şehrin kalbindeki meydanda yer alan ve Arnavutluk’un simgesi haline gelen İskender Bey Heykeli, Ethem Bey Cami, Saat Kulesi görülecek yerlerin başında. Hacı Ethem Bey’in 1793’te yaptırdığı Ethem Bey Camii duvar resimleriyle ünlü. Saat kulesine çıkıp şehri yukarıdan izleyin. Hatta Enver Hoca Piramidi’nin de zirvesine çıkın. Arnavutluk tarihi ve kültürünü gözler önüne seren Milli Tarih Müzesi görülmesi gereken yerler arasında. Müzenin giriş yüzündeki dev mozaikte Arnavutluk tarihindeki önemli kişiler tasvir edilmiş. Tiran’a ayrı bir güzellik katan Lana Nehrinin yakınında ise eski Osmanlı Kalesinden kalıntılar görülebilir.

Berat

Osmanlı İmparatorluğunun beş asır hüküm sürdüğü Berat, tarihi evleri ile Safranbolu’nun adeta ikiz kardeşi gibi, biraz da Amasya havası hissettiriyor. Berat yine çoğunlukla Osmanlı dokusunun hâkim olduğu bir kent.
Şehrin girişinde sizi karşılayan ve muhteşem bir manzaraya sahip olan Osumi Nehri tarihi kenti ortadan ikiye bölüyor. Bir yakasında Müslüman, diğer yakasında ise Hristiyan mahallesinin yer aldığı nehirin üzerinde inci bir gerdanlık gibi uzanan Gorica Köprüsü, 18. yüzyılda Ahmet Kurt Paşa tarafından yaptırılmış. Zamana ve komünizm dönemi uygulamalarına direnebilen camilerden en önemlileri, 1530 ila 1540 arasına tarihlenen Kurşunlu Cami, Hünkâr Cami, Saat Cami ve Bekârlar Cami günümüze ulaşmayı başaran Osmanlı eserleri. Bir kartal yuvasını andıran 2500 yıllık Berat kalesine çıkın. Halen kale içi bir yerleşim alanı olarak kullanılıyor. Berat Kalesi, MÖ 200 yılında Romalılar tarafından yapılmış. Berat’a tepeden bakan kale surlarının ilk kez MÖ 3. yüzyılda inşa edildiği ve daha sonra kenti ele geçiren Bizanslılar tarafından yeniden düzenlendiği biliniyor. Berat şehir merkezinden dik kaldırım taşlı bir yoldan yarım saatte tepeye çıkabilirsiniz. UNESCO Dünya Mirası Alanı içerisinde yer alan kale şimdilerde restorasyonda. Kalede Kutsal Üçlü Kilisesi isminde tarihi bir kilise de bulunuyor. Kalenin eteklerindeki evler ve sokaklar çok güzel. Kaleden aşağı inerken eski bir konakta geleneksel yaşamın gözler önüne serildiği Ulusal Etnografya Müzesine uğrayın. Halveti Tekkesi de gezilmesi gereken yerler arasında.

Durres

Durres veya Durrësi, Tiran’dan sonra Arnavutluk’un en büyük ikinci şehri. Başkent’in 33 kilometre batısında Orta Adriyatik sahilinde yer alan kent, tarihi ve ekonomik açıdan önemli bir yerleşim yeri. Dıraç olarak da bilinen Durres’te, sahil kesimi oldukça popüler. Adriyatik Denizinin nispeten dar bir bölgesinde yer alan Durres’in karşı kıyısında İtalya’nın Bari ve Brindisi kentleri yer alıyor. Arnavutluk’un ana limanının yer aldığı kent, yaz aylarında tatilcilerle doluyor. Tiran’dan kalkan dolmuşlarla gittiğim şehir kış mevsimi olmasından dolayı durgun ve renksizdi. Kentin en önemli tarihi yapıları, Fatih Sultan Mehmet’in adının verildiği Fatih Cami, tarihi Ortodoks Kilisesi ile Eski Kale’den kalma tarihi kule görülebilir.
Ayrıca Durres’in gezilecek yerleri arasında Antik Tiyatro, Kral Zog’un Kalesi, İskender Bey Heykeli ve heykelin bulunduğu meydan yer alıyor. Dıraç Arkeoloji Müzesinde Osmanlı dönemine ait pek çok eser sergileniyor.

Kruja

Kruja, Osmanlı mirasının yaygın olarak bulunduğu şehir. Kruja Dağları’nın batı yamaçlarında verimli Fushë Krujë ovasına hâkim bir tepede yer alıyor. Adını Arnavutça krujë anlamına gelen ve kalenin dibinden çıkan kuvvetli su kaynağından alan Kruja, şahane manzarası, tarihi çarşısı ve kalesi ile görülmesi gereken yerlerden. Akçahisar Kalesi olarak da bilinen ve 600 metre rakıma sahip Krujë Kalesi yörenin yüksek noktası. Kale içerisinde yer alan İskender Bey Müzesi görülebilir. Kalenin giriş kısmında uzayan çarşı ise tam bir Anadolu havası estiriyor. Eski Osmanlı Çarşısı alışveriş yapmak için ideal. Osmanlı’dan izler taşıyan Murad Bey Cami de 1534’te inşa edilmiş bir Osmanlı yadigârı. Kruja, Sarı Saltuk Dede kültü etrafında odaklanan bir Bektaşi tarikat merkezi olarak da önemli bir coğrafya. Kruja’nın merkezinden hareket eden minibüslerle Kruja Kalesine doğru giderken yol üzerinde yer alan Kruja Bektaşi Tekkesi görülmeye değer. Bir günlük programla Durres ve Kruja birlikte gezilebilir.

İşkodra

İşkodra, üç bin yıllık Rozafa Kalesi ile Arnavutluk’un tarihi merkezi. Kentin gezilecek yerlerinden başında Rozafa Kalesi geliyor. Bojana ve Drin Nehirleri ile çevrili, kentin manzarasının en güzel göründüğü yer ayrıca burası. Arnavutluk’un en ünlü ve büyük kalesi olarak bilinen kale içerisinde bir mezarlık, çan kulesi, Osmanlı, Venedik ve Orta çağdan kalma pek çok yapı bulunuyor. Balkanlar’ın en büyük gölünün ve Türk başlığına benzediği için Taraboş adı verilen dağların çevrelediği İşkodra’da kale dışında Tarih Müzesi, Türk Hamamları, dar sokaklardaki eski Osmanlı evleri, Osmanlı Hapishanesi, Dilaver Paşa Evi, 14. yüzyıl tarihli St. Stephen Katedrali, 19. Yüzyıl tarihli İşkodra Katedrali ve bir kiliseden dönüştürülen Fatih Sultan Mehmet Cami görülebilir. 1773’te Arnavut Mehmet Buşati Paşa tarafından inşa ettiren Kurşunlu Cami’yi görün. Kentin merkezinde yer alan pek çok kafe, bar ve restoranın bulunduğu yaya caddesi Kolë Idromeno’yi de şehrin en popüler yeri.

Elbasan

Elbasan, yuvarlak kiremitli evleriyle Osmanlı’dan kalma durumunu kısmen korumuş bir Anadolu kasabasına benziyor. Fatih Sultan Mehmet’in 1466’daki seferi sırasında şehrin kimliği daha belirginleşmiş. İnşa edilen karakol sonrası Osmanlının sancağı olarak İslam’ın Arnavutluk’taki merkezlerinden biri haline gelmiş. Shkumbin Nehrinin yanında yer alan, yaklaşık 78 bin nüfuslu şehir, Arnavutluk’un Tiran ve Durres’ten sonra en kalabalık ve en önemli üçüncü şehri. Osmanlı tarafından yapılan Elbasan Kalesi ve kalenin içerisinde yer alan, 1492’de yapılmış Kral Cami ise Arnavutluk’ta ayakta kalabilen nadir eserler arasında. İslami yapıların yanı sıra, pek çok kilisenin de inşa edilmesiyle tıpkı Tiran gibi kültürel bakımdan renkli. Osmanlının Arnavutluk topraklarında il ayak bastığı şehir Elbasan’da kentin simgesi yine bir Osmanlı yapısı olan ve 16. yüzyıl tarihli, halen orijinalliğini koruyan Saat Kulesi. Elbasan tava yemeden dönmeyin.

Gjirokastra

Gjirokaster (okunuşu Cirokaster) şehri de Berat gibi Arnavutluk’un UNESCO Kültür Mirası listesinde yer alan diğer bir şehri. Her sokak Arnavut kaldırımı ile kaplı ve şehir 20. yüzyılın başında donmuş gibi. Müzekent Gjirokaster (Türkçe adıyla Ergiri) tarihi yapıların çoğu 17. ve 18. yüzyıla ait. Evlerinin hemen hepsinin çatıları da taşlarla örtülü ve bu nedenle ‘Taşın Şehri’ olarak anılıyor. Gri renkteki taştan yapılma çatılar şehre ayrı bir hava katıyor. Balkanların en büyük ikinci kalesi olan Gjirokastër Kalesi, buranın en ünlü ve görülmesi gereken yeri. Mali Gjeri Dağı eteklerine kurulan şehrin tepesinde yer alan gösterişli Kale surları içerisinde beş kule ve ev, saat kulesi, kilise, çeşmeler, at ahırları gibi yapılar var.
Alman işgaline karşı komünist direnişi simgeleyen bir de askeri müze barındırıyor. Gjirokastër eski Arnavut komünist lider Enver Hoxha’nın ve aynı zamanda tanınmış yazar Ismail Kadare’nin doğum yeri. Enver Hoxha’nın evi müzeye çevrilmiş. Sarande – Gjirokastër otobüsleri öğlene kadar her saat hareket ediyor.

Saranda

Saranda, Arnavutluk’un güneyinde yer alan, Arnavutluk Rivierasının en önemli turistik yerlerinden biri. Adını Santi Quaranta (40 Azizler) kelimelerinden alan Saranda, II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan himayesi döneminde Benito Mussolini’nin büyük kızı Edda Mussolini’nin onuruna ‘Porto Edda’ olarak adlandırılmış.
Yunanistan sınırına yakın şehir, başkent Tiran’a 300 km (8 saat) uzaklıkta. Marmaris tadındaki kasaba sakin ve huzurlu.

Avlonya

Avlonya veya Arnavutça Vlora, ülkenin Dıraç’tan sonra en büyük liman kenti. Orikum ve Amantia arkeoloji parkları ile Llogara Ulusal Parkı’na yakınlığı sayesinde, Arnavutluk’un en popüler turizm destinasyonlarından biri. Deniz tatili düşünenler için uygun fiyatlı bir alternatif kent. Arnavut Bağımsızlık Bildirgesi 1912’de bu şehirde ilan edildiği için ‘bağımsızlık kenti (Qyteti i Pavarësisë)’ olarak da anılıyor. Arnavutluk’un en eski kentlerinden biri olan Avlonya, Antik Yunanlar tarafından MÖ 6. yüzyılda kurulmuş. Avlonya’da, Mimar Sinan’ın eseri olan tarihi Muradiye Camii ve Neşat Paşaoğlu Camii görülecek yerler arasında. Vlora Old Town, gündüzleri rengarenk binaları arasında dolaşabileceğiniz akşamları ise pırıl pırıl parıldayan ışıklar altında yemek yiyebileceğiniz şehrin eski çarşısı. Ziyaret edebileceğiniz birkaç müzeye sahip. Ayrıca küçük ama güzel bir köy olan Narta’yı da ziyaret edebilirsiniz.
Vlora, şehrin tam merkezinde güzel, uzun bir sahile sahip. Arnavutluk Rivierasının en kuzey noktasında yer alan Vlora, berrak tertemiz suları ile güzel bir sahil şeridi ile harika plajlara sahip. Llamani ve Dhermi plajları en çok beğenilen kıyılar.

Ksmail

Ksamil, Arnavutluk’un Avlonya iline bağlı Saranda belediyesinde bir köy. Saranda şehrinin güneyinde yer alan Ksamil, yabancı turistlerin tercih edilen gözde bir tatil destinasyonu haline gelmiş. Arnavutluk’un güneyinde riviera üzerinde 1966’da kurulan tatil yeri aynı zamanda Butrint Ulusal Parkı’nın bir parçası. Butrint antik kenti bugün ülkenin en büyük açık hava kent müzesi konumunda. Saranda’nın 18 kilometre güneyinde, İyon Denizine bakan berrak koyları ile Ksamil, Yunanistan’ın ünlü Corfu Adası’nın tam karşısında. 1966’da kurulmuş ve sosyalist dönemde zeytin, limon ve mandalina üretimiyle öne çıkmış. Anakaranın plajı ise küçük ancak temiz. Yakınlarında yer alan Ksamil adalarına bot ve tekneyle gidilebiliyor. Guardian gazetesinin 2013’te tatil yapılabilecek en iyi 20 ucuz plajından biri seçilmiş.