Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşen Akay, tarımda aşırı gübre kullanımının bitkilere yarardan çok zarar verdiğini belirtti. Edirne’de Trakya Üniversitesi tarafından düzenlenen bir kongrede konuşan Akay, gübreleme, bitki besleme ve toprak kirliliği konularında yürüttüğü araştırmaları paylaştı.
Prof. Dr. Akay, gübre uygulamadan önce toprak analizi yapılmasının önemine dikkat çekti. “Tarım arazilerinde gerekli analizlerin yapılması şart. Gübrenin, analiz edilen toprağa uygun dozda atılması büyük bir önem arz ediyor” diyen Akay, çiftçilerin çoğu zaman toprak analizi yaptırmayı tercih etmediğini ifade etti. Bunun sebepleri arasında, analiz ücretlerinin maliyet oluşturmasının yanı sıra, çiftçilerin gübreleme konusunda yeterince bilinçli olmamaları da yer alıyor.
Akay, üreticilerin genellikle gübre bayilerinden aldıkları tavsiyelere veya komşularının uygulamalarına dayanarak gübre atmayı tercih ettiklerini belirtti. Ancak bu yaklaşımın sağlıklı bir tarım uygulaması olmadığını vurguladı. “Üreticilerin bilinçli hareket etmesi, kaliteli ve verimi yüksek üretim için ön koşuldur” diyen Akay, aşırı gübrelemenin doğurabileceği sorunların altını çizdi.
Aşırı Gübre Kullanımının Etkileri
Prof. Dr. Akay, aşırı gübre kullanımının bitki sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olduğunu açıkladı. “Bitkiye fazla gübre atıldığında besin elementleri arasında etkileşimler meydana geliyor. Bir elementi fazla verdiğimizde, başka bir elementin alımını engelliyoruz. Örneğin, fazla miktarda fosforlu gübre verildiğinde bitkinin çinko alımı olumsuz etkileniyor” dedi.
Dengeli gübreleme yapılması gerektiğini vurgulayan Akay, “Fazla ürün almak amacıyla, bitkinin yeşil aksamını hızlı geliştirmek için üre ya da fazla azotlu gübre atıldığında, ürünün ağırlığı artar ancak bu durum bitkinin hücre çeperinin zayıflamasına neden olur. Sonuç olarak, bitki kısa sürede çürüyebilir” şeklinde uyarıda bulundu.
Ayrıca, aşırı gübre kullanımının yer altı sularına karışabileceğini belirten Akay, bu durumun çevresel etkilerinin de göz ardı edilmemesi gerektiğini ifade etti. “Özellikle azot ve fosfor açısından zengin gübrelerin yer altı sularına karıştığını gözlemliyoruz. Bu nedenle aşırı gübre kullanımını kesinlikle tavsiye etmiyoruz” dedi.
Çözüm Önerileri
Prof. Dr. Akay, üreticilere düzenli olarak 2-3 yılda bir toprak analizlerini yaptırmalarını önerdi. Analiz sonuçlarına göre, bitkinin ihtiyaçlarına uygun gübre dozlarının hesaplanarak verilmesinin verimliliği artıracağını vurguladı. “Gübreleme işlemi belli sınır aralıkları içerisinde yapılmalı. Böylece hem bitkilerin sağlığı korunur hem de çevre kirliliği önlenir” diye ekledi.
Sonuç olarak, bilinçli gübreleme uygulamaları ve toprak analizlerinin önemi, tarım sektöründe sürdürülebilir üretimin sağlanmasında kritik bir rol oynamaktadır. Prof. Dr. Ayşen Akay’ın uyarıları, tarımsal verimliliği artırmak için çiftçilerin dikkat etmesi gereken temel unsurları öne çıkarmaktadır.