Son yıllarda Türk bilim insanlarının uluslararası alanda adından sıkça söz ettirdiği isimlerden biri de Aziz Sancar.Aziz Sancar kimdir? Aziz Sancar hangi alanda Nobel Ödülü aldı? gibi sorularla merak edilen tüm bilgiler haberimizde eyer alıyor. Detaylar için okumaya devam edin...
Aziz Sancar kimdir?
Aziz Sancar, DNA onarımı alanında yaptığı çığır açan çalışmalarıyla tanınan bir Amerikalı-Türk doktor, akademisyen, biyokimyager ve moleküler biyologdur. 8 Eylül 1946'da Mardin'in Savur ilçesinde doğan Sancar, 2015 yılında Tomas Lindahl ve Paul L. Modrich ile birlikte DNA onarımına ilişkin çalışmaları nedeniyle Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştür.
Mardin'in Savur ilçesinde doğan Aziz Sancar, 1997 yılından bu yana ABD'deki Kuzey Karolina Üniversitesi'nde görev yapmaktadır. Son 20 yıldır DNA onarımının pek çok parçasının tanımlanmasında kullanılan biyokimyasal yaklaşımlardaki öncülüğüyle tanınır. Aynı zamanda Mehmet Özdoğan ile birlikte ABD Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçilen ilk Amerikalı Türk'tür. Sancar, hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları nedeniyle 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.
Aziz Sancar'ın geliştirdiği "maxicell tekniği" ve kendi buluşu olan "excinuclease/excision nuclease enzimi" terimleri, İngiltere'deki Oxford Üniversitesi Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü'ne girmiştir. Bilimsel çalışmaları, DNA onarımı alanında devrim niteliğinde birçok yeniliğe imza atmıştır.
Sancar, Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı tarafından İstanbul'da 2018 yılında proje okulu olarak açılan Aziz Sancar Anadolu Lisesi'ne ismini vermiştir. Ayrıca 2019 yılında, İstanbul Şehir Üniversitesi'nin Mütevelli Heyeti üyeliğinden istifa etmiştir. Kendisi, verdiği bir röportajda çalışma disiplini hakkında da açıklamalarda bulunmuş ve genç araştırmacılara ilham olmuştur.
Aziz Sancar, bilimsel ve akademik kariyerinde pek çok ödülün sahibi olmuştur. Bunlar arasında TÜBİTAK Ödülü (1997), Vehbi Koç Ödülü (2007) ve tabii ki Nobel Kimya Ödülü (2015) bulunmaktadır.
Aziz Sancar hangi alanda Nobel Ödülü aldı?
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, Aziz Sancar, Paul Modrich ve Tomas Lindahl tarafından 30 yıldan uzun süre devam eden araştırmaları sonucunda Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldüler. Ödül, hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini nasıl koruduğunu haritalandıran çalışmaları için Amerikalı Paul Modrich ve İsveçli Tomas Lindahl ile birlikte Sancar'a verildi. Bu üç araştırmacı, bağımsız olarak ve büyük oranda bakteri hücrelerinde çalışarak nükleotit kesim onarımı alanında buluşlar yapmışlardır. Sancar'ın yanı sıra, Lindahl ve Modrich de diğer DNA onarımı mekanizmalarını keşfetmişlerdir. Aydınlattıkları temel mekanizmalar, insanlar dahil olmak üzere kompleks organizmalarda da gösterilmiştir.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından verilen Nobel Kimya Ödülü, Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenle Sancar'a takdim edildi. Ödül, İsveç Kralı XVI. Carl Gustaf tarafından verilirken, Sancar, ödülü Türkiye'nin eğitim devrimi ve Atatürk'ün mirasıyla ilişkilendirdi. Madalya ve sertifikasını Anıtkabir'e teslim eden Sancar, ödülün sahibi olarak Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti'ni gösterdi. Ödül, Anıtkabir'deki özel alanda sergilenmektedir.
Aziz Sancar'ın ödülleri ve başarıları şu şekildedir:
1984: ABD Ulusal Bilim Vakfı Genç Araştırmacı Ödülü
1990: Amerikan Fotobiyoloji Derneği Ödülü
1995: ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü Ödülü
1997: TÜBİTAK Bilim Ödülü
2004: ABD Fen ve Sosyal Bilimler Akademisi Ödülü
2005: ABD Ulusal Bilimler Akademisi üyeliği
2006: Türkiye Bilimler Akademisi üyeliği
2007: Vehbi Koç Ödülü
2015: Nobel Kimya Ödülü
