Batum'daki egemenlik hakkımız iki antlaşma sonucunda Gürcistan'a geçmiştir:
1. Moskova Antlaşması (16 Mart 1921):
- Bu antlaşma, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanmıştır.
- Antlaşmanın 3. maddesine göre, Batum limanı ve çevresi Sovyet Gürcistanı'na bırakılmıştır.
- Bu madde, Türkiye'nin Doğu Anadolu topraklarında Gürcistan'a toprak vermesini kabul ettiği ilk resmi belgedir.
2. Kars Antlaşması (13 Ekim 1921):
- Bu antlaşma, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Sovyet Rusya ve Sovyet Gürcistan arasında imzalanmıştır.
- Moskova Antlaşması'nda Gürcistan'a bırakılan Batum limanı ve çevresi, bu antlaşmayla da teyit edilmiştir.
- Kars Antlaşması ile Türkiye, Ardahan ve Kars'ı geri alırken, Batum'u Gürcistan'a bırakmak zorunda kalmıştır.
Batum'un Gürcistan'a Verilişinin Sebepleri:
- Kurtuluş Savaşı'nın zorlu koşulları: Türkiye, Kurtuluş Savaşı'nı kazanmak için tüm imkanlarını seferber etmiş ve bu süreçte büyük maddi ve manevi kayıplar vermiştir. Bu nedenle, Gürcistan ile bir savaşa girmek istememiştir.
- Sovyet Rusya'nın baskısı: Sovyet Rusya, o dönemde oldukça güçlü bir ülkeydi ve Türkiye'ye siyasi ve askeri açıdan büyük bir baskı uyguluyordu. Türkiye, Sovyet Rusya ile savaşa girmekten kaçınmak için Moskova Antlaşması'nı imzalamak zorunda kalmıştır.
- Uluslararası konjonktür: I. Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'da yeni bir dünya düzeni kurulmaya başlanmıştı. Bu yeni dünya düzeninde, Batum'un Gürcistan'a bırakılması öngörülmüştür.