Eylül ayının yaklaşmasıyla velileri okul alışverişi telaşı sardı. Okul malzemeleri ve kırtasiye alışverişlerinde geçen yılki fiyatlara oranla yüzde 60 oranında zam geldiğini belirten Veli-Der İzmir Şube Başkanı Necati Kalafat, okul masraflarının sadece ilk kayıt ve ilk alışveriş için 10 bin TL’leri geçtiğini belirtti. Geçen yıl okul çantaları; defterinden boyasına, kaleminden suluğa kadar tüm ihtiyaçların yer aldığı ürünlerle 1000 TL’ye dolarken bu yıl o paraya ise sadece okul çantası alınıyor. Çanta fiyatının bin TL’ye ulaştığını kaydeden kırtasiyeciler defter, kalem, cetvel gibi malzeme fiyatlarının da oldukça yükseldiğini söyledi.
‘Asıl zam yüzde 200’
Kırtasiye malzemelerinin TÜİK’in açıkladığı verilere göre yüzde 60 oranında zamlandığını, başka bir istatistik kurumuna göre ise yüzde 120 oranında bir artış gözlemlendiğini kaydeden Veli-Der İzmir Şube Başkanı Necati Kalafat ise gelen zamlar sonrası kırtasiye malzemesi alamayan velilerin çocuklarını okula gönderemediğini söyledi. Bir öğrencinin okul masraflarının geçen yıl 6 bin TL düzeyindeyken bu yıl 12 bin TL seviyesinde olduğunun altını çizen Kalafat, “Türkiye’de her ailede ortalama 3 çocuk var. Bu aileler de genelde asgari ücretle geçinen aileler. Tek çocuğun masrafı 10 bin TL olsa 3 çocuğun okul maliyeti en az 30 bin TL’yi geçiyor. Veliler bu masrafı karşılayamadığı için çocuklarına kullanılmış boyalar, defterler almak zorunda kalıyor” ifadelerini kullandı
‘Pazarda oran başka’
Kalafat, TÜİK ve diğer resmi verilerin aslında piyasada hiç olmayan, çok düşük oranlar olduğunun altını çizerek, “Çarşıda, pazarda geçen yıla oranla en az 2 kat artış var. Bizler kırtasiyelere gittiğimizde bunu çok net görüyoruz. Esnaf da, ‘Bizler yılın sadece bir dönemi böyle bir satış yapabiliyoruz’ diyorlar. Burada suçlu ne veli ne esnaf. Sorumlusu, bu ekonomiyi bize yaşatanlardır” dedi. Üniversite öğrencilerinin de kazandıkları fakültelere gitmek adına kendilerinden otobüs parası ister hale geldiğini açıklayan Kalafat, “Bu gençler kazandıkları okullara gidemiyor. Kız çocukları masraflar nedeniyle zaten okula gönderilmiyor. Geleceğimizin ışıklarını böyle söndürüyorlar” diye konuştu.
“Kayıt için 10 bin TL”
Okulların eğitim kurumlarından ziyade birer ticarethaneye dönüştüğünü belirten Eğitim Sen İzmir 1 Nolu Şube Başkanı Nafiz Ceylan ise sadece okula ilk giriş için bir öğrenciye harcanması gereken ücretin 10 bin TL’leri aştığını kaydetti. Ceylan, devlet okullarının parasız, laik eğitim kurumları olmaktan uzaklaşmaya başladığını belirterek, “Bir öğrencinin okul kaydından itibaren devlet okuluna girebilmesi ve ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için gereken ücret 10 bin TL’leri aştı. Okul kayıt ücreti adı altında velilerden binlerce lira para isteniyor. Öte yandan kırtasiye malzemelerinin fiyatları da katlandıkça katlandı. Aileler çocuklarının iyi bir eğitim alması için bu ücretleri ödemek zorunda kalıyor. Birçok okul yönetimi ve kırtasiyeciler bu işi bir fırsat haline dönüştürmeye başladı” dedi.
“Kitaplar gelir kapısı oldu”
Okullarda dağıtılan Milli eğitim Bakanlığı’na (MEB) ait ders kitaplarının içeriklerinin eğitim için yeterli olmadığını kaydeden Ceylan konuşmasını şöyle sürdürdü: “Okullarda MEB’e ait kitapların yeterli gelmediğini görüyoruz. Dolayısıyla birçok öğretmen öğrencilerin eğitimi için ek kaynak kitaplar almak istiyor. Aileler bir de bu kitaplar için yüzlerce lira para ödüyor. Bu diğer yandan yine bir fırsatçılığa dönüştü çünkü bazı okul yönetimi de bu kaynak kitapların öğrenciler tarafından alınmasını kendilerine bir gelir kapısı haline getirmiş durumda. Bazı yöneticiler satıcılarla anlaşarak, ‘Sen bana şu kadar para ver ben de öğrencilere senin kitaplarını aldırayım’ şeklinde anlaşmaya varıyorlar. Bu hem öğrencilerin eğitim kalitesini düşürüyor hem de ailelerin gelir durumlarını olumsuz etkiliyor. Bu olay sadece şehir merkezlerinde değil, köy okullarında bile yaşanıyor” ifadelerini kullandı.
Asgari ücrete yaklaşıyor
Geçen yıl, içi 1000 TL’ye dolan okul çantası bu yıl boş haliyle aynı fiyata satılıyor. Okul çantasını doldurmak için 4 tane defter ve 5 tane kalem eklendiğinde çantanın dolu haldeki fiyatı en düşük 1600 TL’yi buluyor. Öte yandan beslenme çantalarında ise en düşük fiyat 300 TL civarındayken, en uygun kalem kutusu ise 250 TL. Okul için gerekli olan en önemli diğer bir kalem olan okul kıyafetlerinde ise okul tişörtünde en uygun 250 TL’den başlarken, bir okul pantolonu ise 550 TL iken okul için gereken spor ayakkabı ise en düşük 1200 TL’ye satılıyor. Buna göre; bir çocuk için iki tişört, iki pantolon ve bir ayakkabı alındığı düşünüldüğünde kırtasiye ürünleri ile birlikte okula ilk gidiş için sadece çocuğun temel ihtiyaçları toplamda 5 bin TL’ye ulaşıyor. Bu masraflara okul için gereken servis ücretleri, kağıt ücreti, temizlik ücreti gibi farklı kalemler de eklendiğinde bir öğrencinin okul maliyeti asgari ücrete yaklaşıyor.
