Otomotiv fabrikaları için orijinal ekipmanın yanı sıra yedek parça da üreten otomobil tedarik sanayisi artan maliyetler nedeniyle zor günler geçiriyor. Dünyanın en büyük elektrikli otomobil markası olan BYD’nin Manisa’ya 1 milyar dolarlık yatırım kararı almasına karşın tedarikçiler fabrikanın hayata geçmesini beklemeden Türkiye’deki işletmelerini kapatıp yurt dışına taşımaya başladı. Otomotiv Sanayii Derneği’nin 2024 Ocak-Eylül dönemi üretim ve ihracat pazar verilerine göre, yılın 9 aylık döneminde otomotiv üretiminin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 azalarak 1 milyon 597 adede ulaşması da sektördeki daralmaya işaret ediyor. Üretimde ihracatın payı, iç pazarda ise yerlilik payı azalmaya başladı.
‘Yılbaşından sonra’
Otomotiv tedarik sanayisinin de tıpkı tekstilde olduğu gibi üretimini Fas ve Mısır'a kaydırmaya başladığını söyleyen Ege Otomotiv Derneği (EGOD) Başkanı Mehmet Torun, bunun en büyük sebebinin artan maliyetler olduğunu vurgulayarak, “Türkiye’de işçilik, elektrik, ulaşım, yakıt, hammadde, vergiler, gümrük vergileri hepsinin fiyatı arttı” diye konuştu. Ayrıca sektörde yatırımcı olmadığı gibi teşvik sisteminin de bulunmadığını vurgulayan Torun, “Uzun zamandır sıcak para haricinde tesis ve üretim için yatırımcı gelmiyor. Yabancı yatırımcıya teşvikler sunmamız, yerli yatırımcıyı da korumamız gerek. Özellikle sanayi sitelerine baktığımızda, birçok esnaf yılbaşından sonra kapatmayı planlıyor. Çünkü artan maliyetler, satışla aynı oranda artmıyor. Herkes maliyetlerini düşürmek ve kar edebilmek için aynı zamanda da hayatına da devam edebilmek için önlemler alıyor. Bu durumda tedarikçinin başka bir ülkeye gidecek olması kaçınılmaz” diye konuştu.
‘Yabancı kaçıyor’
Türkiye’de 13 otomotiv firmasının faaliyet gösterdiğini dile getiren Torun, geçtiğimiz yıl her bir markanın 1.7 milyon adet otomobil ürettiğine dikkat çekti. Bu markaların hepsinin yabancı patentli olduğunu açıklayan Torun sözlerini şöyle sürdürdü: “Otomotivde üretim merkezlerini değiştirmek hemen yapılabilecek bir şey değil ama rekabetçilik kaybının uzun süre devam etmesi aslında Türk otomotiv sanayisi için de önemli bir riski var. Dolayısıyla hızlı cevap veren sektörlerin Türkiye’den üretimlerini çıkartmaya başladıklarını bu tablo bize söylüyor. Bu da aslında çok önemli bir gösterge. Bazı otomotiv tedarikçileri de Mısır’a gidiyorlar. Çünkü maliyetler daha az. Bu markalar için üretim Türkiye’de olmuş ya da Mısır’da olmuş onlar için bir şey değişmeyecek. Ama bizim için çok şey değişir. Bölgedeki sıcak gelişmeler, riskler, savaş yaklaşıyor havası gibi durumlar yabancı yatırımcıyı olumsuz etkiliyor.”
‘Adette azalma var’
Otomotiv ihracatının iyi bir seyir izlediğini de sözlerine ekleyen EGOD Başkanı Mehmet Torun, “Yani rakamsal olarak iyi, geçen yılki rakamların bir tık üstünde. Fakat adette azalma var. Yani dış pazar artık daha az ürün alıyor. Rakamsal olarak geçen yılı tutturuyoruz ama adet bazında ya da çeşit bazında baktığınızda ciddi bir düşüş var. Sonuç olarak toplam otomotivin geçen yıl 36 milyar dolar ihracat rakamı vardı. Buna yaklaşabilen bir sektör yok. Yani otomotiv bu liderliğini korumaya devam edecektir ama nereye kadar gidecek? Sadece otomotivle de olmayacak bir durum” dedi.