Çöven otu, ismi yabancı gibi gelebilecek bir bitki olsa da, bu yazıyı okuduktan sonra bu bitkinin neden bu kadar önemli olduğunu ve faydalarını öğrendiğinizde büyük bir sürprizle karşılaşacaksınız. Doğanın sunduğu mucizelerden biri olan çöven otu, kekik, nane, ısırgan otu, ve hatmi çiçeği gibi şifalı bitkiler arasında yer alır. Bu yazıda, çöven otunun tanımı, helva yapımı, yetiştiği bölgeler, faydaları ve kullanımı hakkında detaylı bilgi verilecektir.
Çöven Otu Nedir?
Çöven otu, öncelikle doğal sabununun üretiminde kullanılan bir bitki olarak bilinir. Doğal sabun olarak adlandırılmasının sebebi, yüksek oranda temizleyici özelliğe sahip olmasıdır. Bu bitki, karanfil familyasına aittir ve beyaz ve pembe çiçekleri olan bir süs bitkisi gibi görünebilir. Aynı zamanda odunsu bir bitkidir ve kalın köklere sahiptir. Ülkemizde, çöven otunun pek bilinmediği ve farklı bölgelerde farklı isimlerle anıldığı görülür. Kimi yerlerde "helvacı kökü" olarak adlandırılırken, bazı bölgelerde "sabun otu" olarak bilinir. Adından da anlaşılacağı gibi, bu bitki aromatik özellikleri ile hem sabun hem de helva yapımında kullanılır. Çöven otu, bitkisel sabunların köpürmesini sağlayan bir madde olan saponin içerir. Saponin, bitkiyi bakterilere karşı korur ve besler.
Çöven Otu Nerede Yetişir?
Ülkemizde yaklaşık 50 çeşit çöven otu türü bulunsa da ekonomik değeri yüksek olan yaklaşık 5 türü vardır. Bu bitki, özellikle Orta ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde yoğun olarak yetiştirilir. Kıraç ve yamaç bölgelerde en iyi şekilde yetişir ve dağlık alanlarda bulunan çöven otu daha verimlidir. Bu bitki, toprağı sevdiğinde neredeyse 80 cm uzunluğa kadar büyüyebilir. Çöven otu yıllık bir bitki değil, özel bir üretimle 2 veya 3 yıl sonra hasat edilebilir. Bu nedenle ekonomik değeri oldukça yüksektir.
Çöven Otu'nun Faydaları Nelerdir?
Çöven otu, çayı yapıldığında balgam söktürücü özelliğe sahip olduğu için boğazı temizler. Aynı zamanda romatizma ağrılarını hafifletir ve kaşıntılı cilt hastalıklarında kullanıldığında cildi rahatlatır ve kaşıntıları azaltır. Özellikle ergenlik döneminde sıkça görülen akne tedavisinde etkilidir. Çöven otu sabunu düzenli olarak kullanıldığında akneleri azaltabilir. Ayrıca, çöven otu suyunun az miktarlarda ve düzenli olarak içilmesi bağırsakları temizler ve regl döneminde ağrıları azaltabilir. İshal sorunlarına da çözüm sunar ve Avrupa'da yapılan bir araştırmaya göre lösemi ile mücadelede kullanılabileceği belirtilmiştir. Bronşit şikayetlerini hafifletir ve daha rahat nefes almanızı sağlar.
Çöven Otu Nasıl Kullanılır?
Çöven otu, temizlik ve gıda sektöründe yaygın olarak kullanılır. Temizlik alanında çöven otu ile sabun üretilir, çünkü çöven otu kökü köpüren bir özelliğe sahiptir ve bu özellik kimyasal temizlik ürünlerinde kullanılır. Ayrıca, çöven otu sıvı deterjan, bulaşık deterjanı ve yer temizleme ürünlerinde de kullanılır. Çöven otu köküyle temizlik yapmak isterseniz, özel işlemlerden geçirmeniz gerekebilir.
Ayrıca, çöven otu helvalarda da kullanılır. Tahin helvasının rengini açmak için çöven otu ekstresi kullanılır. Aynı zamanda kerebiç tatlısının beyaz kremasının yapımında da çöven otu kullanılır. Bu lezzetli kremayı kendi tatlılarınıza eklemek için çöven otu kullanabilirsiniz. Çöven otunu çay olarak kullanmak isterseniz, doktor tavsiyesiyle günde en fazla sabah ve akşam olmak üzere 2 fincan içmelisiniz. Bitki çayı yapmak için 2 gram çöven otunu bir bardak sıcak suyla demleyebilir ve sonra tüketebilirsiniz.
Çöven Otu Kökü Ne İşe Yarar?
Çöven otu farklı isimlerle anılsa da, gıda sektöründe helvalarda, temizlik sektöründe sabunlarda ve deterjanlarda yaygın olarak kullanılır. Çöven otu sabunu cilt için faydalıdır ve temiz yüzeyler ve ciltler için önerilir. Ayrıca, kerebiç kreması için de kullanılır. Çöven otu, hellim peynirinin bozulmasını önlemek için peynir suyuna eklenir. Trakya Bölgesi'nin ünlü köpük helvası yapımında da kullanılır ve tahin helvasının lezzetini tamamlar.
Çöven Otu Nereden Satın Alınır ve Fiyatı Nedir?
Çöven otu Orta ve Doğu Anadolu'da yetiştirilir, ancak gerekli şartlar sağlandığında aynı iklimde yetiştirilebilir. Hasatı emek ve sabır gerektiren bu bitkinin ekonomik değeri yüksek olduğu için her markette ve aktarda bulunması mümkün değildir. Satın almak istediğinizde özel olarak sipariş vermeniz gerekebilir veya büyük marketlerde reyonlarda bulunabilir. Çöven otu genellikle 1 kilogramlık paketlerde yaklaşık 30 TL civarında satılırken, çöven otu kökünün fiyatı 500 gramlik paketlerde yaklaşık 20 TL'dir. İnternet üzerinden çöven otu satan aktarlar aracılığıyla online olarak satın alabilirsiniz. Çöven otu sabunu ise yaklaşık 10 TL civarında olan 100 gramlik paketler halinde satılır.
