Vatandaşlar, son günlerde sıkça dile getirilen "Devşirme Sistemi nedir?" ve "Devşirme Sistemi kim tarafından kurulmuştur?" gibi sorularla meşgul. Ülkemizin tarihinde önemli bir yer tutan Devşirme Sistemi, pek çok kişi tarafından merak edilen bir konu haline geldi. Peki, bu sistem ne anlama geliyor ve hangi tarihi süreçlerde hayata geçirildi? İşte detaylar...
Devşirme Sistemi ne demek?
Osmanlı Devleti'nin tarihinde önemli bir yeri olan devşirme sistemi, fethedilen bölgelerden özellikle Balkanlar'dan yetenekli genç Hristiyan çocukların toplanarak eğitilmesi ve askeri ya da bürokratik pozisyonlara getirilmesi anlamına gelir. Bu sistem, genellikle Balkanlar'da "kan vergisi" olarak adlandırılmış ve bölgedeki tarih kitaplarında "Osmanlı Köleliği" olarak geçmiştir. İlk kez 1438'de kayıtlara geçmiş olsa da aslında daha önce başlamıştır ve sadık bir asker ve memur grubu oluşturmuştur. Devşirme sistemi, tarihte birçok sadrazamı yetiştirmiştir ve Osmanlı'nın eyalet valileri ile askeri komutanlarının çoğunu da yetiştirmiştir. Bazı tanınmış devşirmeler arasında Rum Mehmed Paşa, Veli Mahmud Paşa, Yunus Paşa, Rüstem Paşa, Sokollu Mehmed Paşa, Kuyucu Murat Paşa ve Pargalı İbrahim Paşa gibi isimler bulunmaktadır.
Bu sistem, gençlerin eğitimlerini tamamladıktan sonra padişah danışmanı, seçkin piyadeler, generaller, amiraller ve maliye bürokratları gibi önemli pozisyonlara gelmelerini sağlamıştır. Ancak geri kalanlar arasında Yeniçeri olarak orduya katılanlar da vardır.
1594'te, Müslümanların devşirme pozisyonlarına gelmelerine izin verilmiş ve Hristiyan çocukları toplama sistemi 1648'de sona ermiştir. 1703'te yeniden başlatma girişimine karşı çıkılmış ve nihayetinde III. Ahmet döneminde sistem tamamen kaldırılmıştır.
Devşirme sistemi, özellikle Avrupa'da eleştirilmiş ve genellikle çocukların zorla toplandığı ve din değiştirildiği gerekçesiyle sorgulanmıştır. Ancak bazıları, iyi bir kariyer fırsatı sunduğu için Arnavutlar ve Boşnaklar gibi bazı Hristiyan ailelerin çocuklarını gönüllü olarak verdiğini belirtir. Sistem, Osmanlı'nın çözülmesinde etkili olduğu için tarihsel olarak tartışmalı bir konudur.
Devşirme Sistemini kim kurmuştur?
Devşirme sisteminin, Osmanlı devletinin kuruluşundan yıkılışına kadar devam etmiş bir kurum olmadığı etkili ve başarılı bir şekilde 150-200 yıl sürdüğü bilinmektedir. II. Murad zamanında başlayan uygulama XVII. yüzyıl ortalarına kadar devam etmiştir.