Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Çığır Biray Avcı’nın “EXERBRAIN” adlı projesi, Alzheimer hastalığına karşı korunmada egzersizin rolünü araştırmayı amaçlıyor. Proje, Nörodejeneratif Hastalık Araştırmaları Ortak Programı (JPCOFUND) kapsamında kabul edildi ve TÜBİTAK tarafından da desteklenecek. EXERBRAIN, Türkiye’nin yanı sıra Almanya, Hollanda ve İspanya’dan bilim insanlarının katılımıyla uluslararası bir iş birliği şeklinde yürütülecek.
Projenin amacı, Alzheimer hastalığının patogenezinde beyin lipit metabolizmasının rolünü inceleyerek, egzersizin bu hastalığa karşı nasıl koruyucu etki gösterdiğini anlamak. Prof. Dr. Çığır Biray Avcı, Alzheimer’ın yaşlı nüfus üzerinde büyük bir duygusal ve ekonomik yük oluşturduğuna dikkat çekerek, EXERBRAIN ile fiziksel egzersizin beyin lipid metabolizmasını nasıl normalleştirdiğini ve Alzheimer patogenezindeki etkilerini araştıracaklarını belirtti. Bu çalışma, multi-omik yaklaşımlar ve büyük veri analiz teknikleri ile yürütülecek.
Yeni bir anlayış
EXERBRAIN konsorsiyumu, fare beyinlerinde egzersizin transkripsiyonel, epigenomik ve metabolik etkilerini detaylı bir şekilde haritalayacak ve bu bulguları Alzheimer riski taşıyan insanlarda doğrulamayı hedefliyor. İnsan kaynaklı pluripotent kök hücrelerden türetilen nöronlar, astrositler ve mikrogliada yapılan incelemelerle, egzersizin Alzheimer patogenezine bağlanan moleküler mekanizmaları ortaya çıkarılacak. Projede, egzersizin Alzheimer üzerindeki koruyucu etkilerinin epigenetik ve transkriptomik düzeyde nasıl gerçekleştiği incelenecek. Bu, farmakolojik olmayan müdahaleler arasında yer alan egzersizin, Alzheimer hastalığına karşı nasıl koruma sağladığına dair yeni anlayışlar geliştirmeyi hedefliyor.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, projeye emek veren Prof. Dr. Çığır Biray Avcı ve ekibini tebrik ederek, bu önemli bilimsel çalışmanın başarıyla yürütülmesi temennisinde bulundu. Proje ekibinde EÜTF Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Cumhur Gündüz araştırmacı olarak, doktora öğrencileri Maryam Sabour Takanlou ve Leila Sabour Takanlou ise bursiyer olarak yer alıyor.
