Cumhuriyetin kurucusu Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün aramızdan ayrılışının 86. Yılı yaklaşırken, maddi zorluklar nedeniyle Cumhuriyet'in kuruluşunda üstün cesaret ve kahramanlık gösterenlere verilen İstiklal Madalyaları ve çeşitli beratlar satılmaya başlandı. Madalyalar 5 bin TL’den başlayıp 75 bin TL’ye kadar farklı fiyatlarda satılıyor. İstiklal Madalyaları, Kurtuluş Savaşı’nda gerek cephede, gerek cephe gerisinde mücadele edenler ile şehit olanlara veriliyordu.
İzmir'de uzun yıllardır antika eşya alıp satan, aynı zamanda İzmir Antikacılar Derneği Başkanı olan Cem Üsküp, özellikle pandemi döneminde ekonomik açıdan zorluk yaşayan vatandaşların dede yadigârlarını satılığa çıkardığını vurguladı.
‘Ekonomik zorluktan’
Pandemiden bugüne kadar süregelen ve halen devam eden ekonomik sıkıntıların topluma da bir yansıması olduğunu vurgulayan Üsküp, “Bu ekonomik sıkıntılardan dolayı insanlar ellerindeki dede yadigârı, ata yadigârı olan kıymetli objeleri, antika eserleri elden çıkarmak zorunda kalıyorlar. Bizler de bu kültürel varlıkların, objelerin, antika eserlerin, kısmi bazı sanat eserlerinin el değiştirmesine aracılık eden ticari işletmeleriz. Özellikle bizi biraz duygusal olarak zor duruma sokan, farklı hissiyatların içinde bulunmamıza sebep olan eserlerden bir tanesi de İstiklal Madalyaları. Dedelerinin bu madalyaya hak kazanıp, milli mücadele sonunda göğsüne takmış oldukları bu önemli, kutsal emanetlerini, torunları maddi zorunluluklar sebebiyle ellerinden çıkarıyorlar. İçimiz acısa da insanların ihtiyaçlarını görüp yeni meraklılarına, koleksiyonerlere gitmesi için aracılık ediyoruz” dedi.
‘Madeni değeri yok’
İstiklal madalyaları hakkında bilgi veren Cem Üsküp, “İstiklal madalyaları aslında tek tip pirinç madalyalardır ve madeni değeri yoktur. Sadece görev yaptığı sınıfa göre şeritlerin renginden dolayı ayrım vardır. Milli mücadele döneminde mebus olanlara yeşil şeritli, asker olanlara kırmızı şeritli, hem mebus hem cephede görev yapan kimselere yeşil-kırmızı şeritli, bir de cephe gerisi hizmetlerde bulunanlara da beyaz şeritli istiklal madalyaları tevhit edilmiştir. O güne kadar tüm dünyada, Osmanlı devletinde de altın, gümüş, bronz, bakır olmak üzere madalyayı hak edenin rütbesine göre madenin kıymeti de değişiyordu. Ama İstiklal madalyasının bir mesajı daha var. Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün madalyası da diğer madalyaların aynısıdır. Bir madeni farklılık göstermiyor. Bu madalyalar yeni devletin temeli atılırken toplumda eşitliğin gösterildiği simgelerden biridir” ifadelerini kullandı.
Tüm kahramanlarımız için ve onların bizlere yadigâr olan madalyalarına manevi olarak paha biçilemeyeceğini belirten Üsküp, “Ama koleksiyoncular talep ettiği için bir de alım satım değerleri var. İstiklal Madalyaları’nın yazı olarak da iki çeşidi var. Eski Türkçe harflerle üzerinde yazılı olan madalyalar ve Harf Devrimi’nden sonra verilen madalyalarda günümüz Türkçesi ile yazılan yazılar var. Bu eski Türkçe tabir ettiğimiz madalyalar 15-20 bin TL bandında. Günümüz Türkçesiyle yazılanlar ise 10 bin TL” dedi.
’75 bin TL’ye kadar çıkıyor’
Madalyalarla ilgili kıymetli olan diğer faktörün ilk dönem verilen madalya beratlarında Mustafa Kemal’in ıslak imzasının bulunması olduğunu aktaran Üsküp, “Bunlar daha nadir olup, günümüze az ulaşıyor. Koleksiyoncuların yoğun ilgisini görüyor. Bu sebeple eski imzalı bir İstiklal Madalyası beratı 75 bin TL’ye kadar alıcı bulabiliyor. Diğer tarafta Meclis Başkanlığı tarafından imzalanmış olan madalya beratları 5 bin TL civarında fiyatlanıyor. Ama bunları elden çıkaranlar için bir hüzün. Bizler için de tarifi zor. Ondan sonra karmaşık duygular yaratan ama hayatın da getirdiği ekonomik zorluklar karşısında da sadece aracılık ettiğimiz alışverişlerdir” sözlerine yer verdi.
‘Piyasada sahtesi de çok var’
İnternet üzerinden de çok sayıda alışveriş yapıldığını belirten Cem Üsküp, “Dedesi hak etmiş ancak madalya eline ulaşmamış. Torunları, şimdi bir madalya edinip, o günlerin bir hatırası olarak bunları evlerinde sergileyip, İstiklal Harbi’nin bir nişanesi olarak sahip olmak istiyorlar. Ama fırsatçılık her yerde var. İstiklal madalyalarında sahtesi orijinalinden çok daha fazla var. Çok sayıda sahtesi basıldı. Aldıkları madalyanın orijinal olup olmadığını anlamak ancak profesyonellerin işi. Çok nitelikli kopyalar yapıldı. Bunun için böyle bir hatıraya sahip olmak isteyenlerin de güvenilir bir yerden edinmelerini öneriyorum. Gerçek ve hakkıyla satış yapan kullanıcılar olduğu gibi o alanı da suistimal eden, maalesef fırsatçılık yapan sahte mal satan satıcılar olabilir. Bu tip hatıra eşya edinmek isteyen koleksiyonunu yapan, yapmayı düşünen ya da bir madalya sahibi olmak isteyenlerin de bu hususlara dikkat etmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
