Türkiye’de emeklilik sisteminde önemli değişikliklerin sinyalleri verilmeye başlandı. Özellikle prim gün sayısı, yaş ve prim miktarına yönelik reformlar üzerinde duruluyor. Bu kapsamda, AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, mevcut sistemin dünyadaki örnekler dikkate alınarak yeniden yapılandırılması gerektiğini vurguladı. Güler, Avrupa’nın gelişmiş ülkelerinde emeklilik yaşının 65-67 hatta bazı ülkelerde 70’e kadar çıktığını belirterek, Türkiye’de sürdürülebilir bir emeklilik sistemi için bu tür kriterlerin göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade etti.
Emeklilikte Yeni Sistemin Detayları
Yeni sistemin nasıl olacağı ve hangi değişikliklerin yapılacağı konusunda ise bazı belirsizlikler bulunuyor. Ancak, Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz’ın yaptığı açıklamalar, olası düzenlemeler hakkında önemli ipuçları veriyor. Yılmaz, Türkiye’de 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun emeklilik yaşını 65 olarak belirlediğini, Avrupa’da ise bu yaşın 67’ye kadar çıktığını, hatta bazı ülkelerde 72 olduğunu belirtti. Yılmaz, mevcut sosyal güvenlik sisteminde emeklilik ile ilgili bazı çarpıklıkların olduğunu da vurguladı. Özellikle Bağkur sigortalılarının 25 yıl ve 9000 günle emekli olabilmesi, buna karşın hizmet akdiyle çalışan 4a’lı sigortalıların 5000 günle emekli olabilmesi, hatta 10.000 günle prim ödeyen bir sigortalı ile 3600 günle emekli olan bir emeklinin aynı maaşı alması gibi durumlar, sistemdeki dengesizliklere işaret ediyor.
Emeklilik Yaşı ve Prim Gün Sayısında Değişiklikler
Yılmaz, yeni yasa çıkması durumunda prim süreleri ve yaşın yükselmesinin söz konusu olabileceğini, ancak bu düzenlemenin yasanın çıktığı tarihten itibaren işe girenler için geçerli olacağını belirtti. Geriye dönük bir düzenleme yapılması durumunda ise yeni bir EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) durumu ile karşılaşılabileceğini ifade etti. Şu anki ekonomik koşullardan ötürü, sivil toplum örgütlerinin tüm kesimler için hakkaniyetli bir emeklilik sistemi talep ettiğini de ekledi.
Emeklilik Yaşı Daha da Ötelenecek mi?
Genç nüfusun azalması ve insan ömrünün uzamasıyla birlikte emeklilik yaşının daha da ötelenip ötelenmeyeceği merak ediliyor. Ancak, Yılmaz, emeklilik yaşında bir değişiklik olacağını düşünmediğini ve emeklilik yaşının 65 olarak devam edeceğini belirtti.
Gelişmiş Ülkelerdeki Emeklilik Sistemi Türkiye’de Uygulanabilir mi?
Yılmaz, tamamlayıcı emeklilik sisteminin hayatımıza gireceğini, bunun hem Orta Vadeli Program (OVP) hem de Çalışma Bakanlığı’nın stratejik planlamasında görüldüğünü belirtti. Dijitalleşen çağda yeni çalışma modellerinin kurgulanacağını, kaybolan meslekler ve yeni türeyen iş alanları ile birlikte emeklilik sisteminin de yeniden yapılandırılması gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin, dünyadaki emeklilik sistemlerini inceleyip, kendi modelini geliştirerek dünya çapında örnek olacak bir sistem oluşturması gerektiğini ifade etti.
Aylık Bağlama Oranlarında Düzenleme Olacak mı?
Yılmaz, aylık bağlama oranlarında da düzenlemeler yapılabileceğini belirtti. Türkiye’de, 2000 yılı öncesi gösterge sisteminin, 2000 ile 2008 yılları arasında ortalama kazançlarda ülkenin büyüme katsayısının tamamının dikkate alındığını, 2008 sonrası dönemde ise bu katsayının %30’unun dikkate alınarak aktüeryal bir hesaplama yapıldığını ifade etti. Bu üç dönemin de aylık bağlanma oranlarının (ABO) birbirlerinden farklı olduğunu belirten Yılmaz, özellikle 2000 ve 2008 sonrası için ABO’nun düşük olmasından ötürü bu kısma müdahalenin şart olduğunu vurguladı.