2005 yılında Türkiye Başbakanı olarak ilk kez BM Genel Kurulu'na hitap eden Recep Tayyip Erdoğan, 2007, 2009 ve 2011 yıllarında da aynı sıfatla bu toplantılara katıldı. 2014 yılında Türkiye'nin 12. Cumhurbaşkanı seçildikten sonra da her yıl bu toplantılarda konuşma yaptı.
2014'teki 69. BM Genel Kurulu'nda Erdoğan, BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üye sayısının artması ve örgütün reforma gitmesi gerektiğini vurgulayarak, "Dünya beşten büyüktür" demişti.
Her yıl Eylül ayında BM Genel Merkezi'nde düzenlenen Genel Kurul toplantılarının 78. oturumu başladı ve 193 ülkenin üst düzey temsilcilerini 26 Eylül'e kadar bir araya getirecek.
BM GENEL KURULU NEDİR, NE ZAMAN KURULDU?
BM, 1945 yılında Türkiye dahil 51 ülke tarafından kurulan bir örgüttür ve uluslararası barışı korumayı amaçlar. Günümüzde BM'nin tam üye sayısı 193'tür. Vatikan ve Filistin özel statüye sahiptir, ve en yeni üye Güney Sudan 2011 yılında katıldı.
BM Genel Kurulu, BM'nin yapması gereken ana kararları belirlemek için toplanan temel bir toplantıdır ve tüm 193 BM üyesi ülkeyi temsil eder. Bu toplantılar her Eylül ayında New York'taki BM merkezinde gerçekleşir.
BM GENEL KURULU'NDA HANGİ KONULAR TARTIŞILACAK?
Dünya liderleri BM Genel Kurulu'nda uluslararası kalkınma ve iklim değişikliği gibi önemli konuları ele alacaklar. Ukrayna savaşı da muhtemelen gündemdeki önemli maddelerden biri olacak. BM üyeleri, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma yollarını tartışacaklar. Bu hedefler arasında açlığı sona erdirme, yoksulluğu azaltma, gelirleri artırma, eğitimi geliştirme, temiz su ve sanitasyon erişimini artırma gibi konular bulunuyor.
Devlet ve Hükümet Başkanları, 19 Eylül-26 Eylül tarihleri arasında BM Genel Kurulu'nda konuşmalar yapacaklar ve ülkelerini ilgilendiren konuları gündeme getirebilecekler.
Ayrıca, BM İklim Hedefi Zirvesi de iklim değişikliğiyle mücadele eylemlerini hızlandırmayı amaçlayan bir etkinlik olarak yapılacak. BM Genel Kurulu sırasında ekonomik kalkınmanın finansmanı, salgın hastalıklarla mücadele ve nükleer silahsızlanma gibi konularda da konferanslar düzenlenecek.
BM Genel Kurulu'nun başkanı her yıl seçilir, ve 2023'te bu göreve Trinidad ve Tobagolu diplomat Dennis Francis seçilmiştir.
BM Genel Kurulu, devlet ve hükümet başkanları için önemli bir buluşma fırsatı sunar ve genellikle kritik kararlar ikili görüşmelerde alınır. Bu yıl BM Genel Kurulu'na Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky katılacak ve savaşla ilgili bir konuşma yapması bekleniyor.
BM GENEL KURULU'NA HANGİ LİDERLER KATILMIYOR?
Ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron bu yıl BM Genel Kurulu'na katılmayacaklar. İngiltere Başbakanı Rishi Sunak'ın da katılmayacağı söylentileri bulunuyor.
BM Genel Kurulu'nda ilk konuşmayı geleneksel olarak Brezilya lideri veya temsilcisi yapar ve ardından ABD lideri izler. Bu gelenek, Brezilya'nın liderlerinin bu göreve gönüllü olmalarından kaynaklanmıştır. Her ülkenin lideri veya temsilcisi BM Genel Kurulu'nda konuşabilir ve kendi dillerinin yanı sıra BM'nin 6 resmi dilinden birini kullanabilir. Ancak konuşmacılar, kürsüde 15 dakikadan az kalmaları gerektiği isteğine rağmen genellikle bu süreyi aşarlar.
BM Genel Kurulu'nda delegeler alfabetik sıraya göre otururlar, ancak ilk koltuk her zaman BM Genel Sekreteri tarafından seçilir. 2023'te bu koltuk, Kuzey Makedonya'ya verilmiştir.
BM GENEL KURULU'NUN UNUTULMAZLARI
BM Genel Kurulu'nda unutulmaz anlar da yaşanmıştır. Örneğin, 2006'da Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez, dönemin ABD Başkanı George W. Bush'u "şeytan" olarak nitelendirdi. 2009'da Libya lideri Muammer Kaddafi 1.5 saatten uzun bir konuşma yaparak delegelerin salonu terk etmesine neden oldu. 2017'de Donald Trump, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un için sert ifadeler kullanmıştı. Ayrıca, 2019'da İsveçli çevre aktivisti Greta Thunberg, BM Genel Kurulu'ndaki İklim Eylemi Zirvesi'nde dünya liderlerine sert eleştirilerde bulunmuştu.
