Suların sessiz şahidi: İşte Güvercinada'nın hikayesi!

Güvercinada, Türkiye'nin Aydın ilinde yer alan ve Kuşadası ilçesine bağlı bir ada olarak öne çıkıyor. Bu adanın özelliği, insan yapımı bir geçitle karaya bağlanmasıdır. Ancak Güvercinada'nın öne çıkmasını sağlayan unsurlardan biri, üzerinde yer alan tarihi kaledir. Kale, Cenevizliler tarafından inşa edilmiş olup, Kuşadası için sembolik bir öneme sahiptir. UNESCO, 2020 yılında kaleyi "Ceneviz Ticaret Yolu’nda Akdeniz’den Karadeniz’e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri" dosyası kapsamında Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil etmiştir. Bu durum, Güvercinada'nın kültürel ve tarihi mirasının uluslararası alanda tanınması açısından önemli bir adımdır.

Güvercinada, Kuşadası'nın simgelerinden biri olan doğal bir kayalık üzerinde yükselen tarihi bir kaleyi barındırır. İtalyan kökenli Cenevizlerin 13. yüzyılın sonlarında ya da 14. yüzyılın başlarında Kuşadası'na ayak bastığı biliniyor. Ancak, kale günümüzdeki görünümünü Osmanlı İmparatorluğu döneminde almıştır. Osmanlı egemenliğinde, adanın korsanlara karşı korunması için stratejik bir konumda bulunan kale, "Korsan Kalesi" olarak da anılır.

Güvercinada'nın iç kale ve şehir cephaneliği, 1533 yılında Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti'nin ilk beylerbeyi olarak atanmış olan Barbaros Hayreddin Paşa tarafından inşa edilmiştir. Barbaros'un liderliğinde, kale stratejik önemini daha da artırmış ve bölgedeki Osmanlı hakimiyetinin simgesi haline gelmiştir.

Kuşadası'nın sadrazamı ve aynı zamanda damadı olan Öküz Mehmed Paşa döneminde, 1613 yılında kaleye önemli bir bakım ve tamirat yapılmıştır. Daha sonraki yıllarda, 19. yüzyılda yaşanan Mora İsyanı sırasında, kale ve çevresindeki surlar subaşı İlyas Ağa tarafından titizlikle onarılmıştır. 1834 yılında ise kale bir kez daha restore edilerek güçlendirilmiş ve 1957'de kara ile bağlantı sağlayan bir mendirekle desteklenmiştir.

Güvercinada Kalesi, zaman içinde birçok restorasyon ve onarım sürecinden geçmiş olup, 2013 yılında da kapsamlı bir restore edilerek günümüzde ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Bu restore çalışmaları sırasında kale içindeki birçok yapı da yeniden eski ihtişamına kavuşturulmuştur.

Güvercinada'nın mimarisine dair erken seyahatnameler ve gravürler, adada yalnızca kare planlı bir kule olduğunu belirtmektedir. Kule, 15.7x17.35 metre boyutlarında ve uzun tarafta basamaklı bir kaide üzerinde yükselir. Kaide kısmı, aslında bir sarnıçtır ve kısmen gömülü tonozlu bir mekandır. Kuleye güney cephesinden girilir ve kapıya merdivenli bir platformdan erişilir. Dış duvarlar, top bataryaları için açılmış derin pencerelerle parçalanmıştır. Kule içinde, çatıya açılan 22 basamaklı bir merdiven bulunmaktadır. Ancak, çatıdaki yağmur suyu kanalları günümüzde işlevsiz durumdadır.

Ve son olarak eğer yolunuz Kuşadası'na düşerse, kesinlikle bu büyüleyici kaleyi ziyaret etmelisiniz.