Yaşamın Gizemli Yüzleri: Dünyanın En İlginç Canlıları ve Sıradışı Yaşam Alanları

Gece Gökyüzünü Aydınlatan: Yeni Zelanda Glowworm Mağaraları Waitomo Mağaraları, Yeni Zelanda'nın Auckland şehrinin yaklaşık 220 km güneyinde yer alır ve yılda yarım milyondan fazla ziyaretçi çeker. Mağaralar, 1888'de Maori lideri Tane Tinorau tarafından keşfedilmiştir. "Waitomo" adı, Maori dilinde "su" (wai) ve "oyuk" (tomo) kelimelerinden türetilmiştir. Tinorau, mağaranın tavanındaki parlak ışıkları gördüğünde çok etkilenmiş ve 1889'da eşi Huti ile birlikte turistler için geziler düzenlemeye başlamıştır. Bugün, mağaradaki rehberlerin çoğu Tinorau'nun soyundan gelmektedir. Mağaraların ışıldayan tavanları, fungus ile beslenen küçük mantar sivrisineklerinin (fungus gnat) larvalarının ürettiği ışıltılardan kaynaklanır. Larvalar, yumurtadan çıkar çıkmaz mağara tavanına parlak, yapışkan ağlar örer ve bu ağlar mavi ışık yayar.

Denizaltının Neon Işıkları: Ateş Kılıçları Karayipler'in sıcak sularında yaşayan bu deniz yılanları, karanlıkta parlar. Disco topu gibi ışıldayan bu canlılar, 'Denizlerin DJ'i' unvanını sonuna kadar hak ediyor.

Kaybolan Sanatçı: Cam Ahtapot En az 1.000 metre derinliğindeki gizemli sularda yaşayan ve şeffaf jelatinimsi gölgeleri olan cam ahtapot (Vitreledonella richardi), okyanuslardaki en zor karşılaşılan ve üzerinde en az çalışma yapılan canlılardandır. Dünyanın dört bir yanındaki tropik ve subtropik sularda görülmekle birlikte genellikle denizin altındaki devasa dağların çevrelerinde yaşarlar.

Hava Durumu Tahmincisi: Kamçılı Yengeç Bu yengeçler, değişen hava basıncını hissedebiliyor ve bu sayede hava durumu değişikliklerini tahmin edebiliyor. Yani, bir kamçılı yengeçle arkadaş olursanız, hava durumu uygulamanıza ihtiyacınız kalmayabilir.

Havada Uçan Ada: Amazon Nilüferleri Victoria amazonica, Nymphaeaceae familyasının su nilüferleri arasında ikinci en büyük türüdür. Brezilya'da Vitória-Régia veya Iaupê-Jaçanã (su nilüferinin yürüyücüsü) olarak, Quechua dilinde ise Atun Sisac (büyük çiçek) olarak bilinir. Anavatanı tropikal Güney Amerika, özellikle Guyana ve Amazon Havzası'dır.

Suda Dans Eden Işıklar: Biyolüminesans Plankton Biyolüminesans, bazı canlıların kimyasal reaksiyonlar sırasında kimyasal enerjiyi ışık enerjisine dönüştürerek ışık üretmesi ve yayması olayıdır. Bu terim, Yunanca "bios" (yaşam) ve Latince "lumen" (ışık) kelimelerinin birleşiminden oluşur. Biyolüminesans reaksiyonunda temel bileşen Lüsiferin'dir. Lüsiferin, Lüsiferaz enzimi tarafından oksitlendiğinde ışık üretir. Bu reaksiyon hem hücre içinde hem de dışında gerçekleşebilir. Bakterilerde ise, bu süreç Lux Operon adı verilen genler tarafından kontrol edilir. Biyolüminesans, soğuk ışık yayılımı olarak da bilinir ve termal radyasyon oranı %20'den azdır. Floresans, fosforesans veya ışığın geri yansıması ile karıştırılmamalıdır. Genellikle derin deniz canlılarında görülür ve bu canlılar mavi ve yeşil ışık yayar. Daha nadir olarak kırmızı ve kızılötesi ışık yayabilen türler de vardır. Kara üzerindeki biyolüminesans örnekleri daha nadirdir, ancak Ateşböceği ve Yeni Zelanda parlak kurtları gibi örnekler vardır. Ayrıca, bazı böcekler, larvalar, kurtlar, eklem bacaklılar ve mantarlarda da biyolüminesans gözlemlenmiştir.

Doğanın Askerleri: Termitler Termitler (Isoptera), termit ya da akkarınca, beyaz karınca adını alırlar. Özellikle tropiklerde ve subtropiklerde odunları ve organik kökenli diğer maddeleri yiyerek büyük zarar vermeleri ile tanınırlar. Işıktan kaçarak ve saklanarak yaşadıkları için, meydana gelen zarar her şey bittikten sonra anlaşılır. Dünyada yaklaşık 3000 termit türü bulunur. Türce en zengin kıta Afrika'dır. Yağmur ormanlarında yoğunlaşmışlardır. Termitler daha önce Hamamböceğigiller'den (Blattodea) ayrı sınıflandırılsa da, son filogenetik çalışmalar onların hamamböcekleri ile aynı takımdan evrimleştiklerini göstermiştir. Aynı takımdan Cryptocercus cinsi ağaç yiyen hamamböcekleri ile yakın akrabadırlar.

Kaya Yutan Dev: Peygamberdevesi Peygamberdevesi (Mantodea), Polyneoptera üsttakımına ait bir böcek takımıdır. Genellikle dönencel ve sıcak bölgelerde yaşar ve diğer böceklerle beslenir. Adını, ön bacaklarının dua eder gibi görünmesinden alır. Özellikler: Peygamberdeveleri yavaş hareket eder ve öngöğüs bölümleri uzun, ön bacakları ise avlarını yakalayıp parçalayan bir kıskaca dönüşmüş uzun ve dikenli parçalardan oluşur. Genelde 5 ila 13 cm uzunluğunda olup, erkekler dişilerden daha küçüktür. Dişi peygamberdevelerinin göğüsü 6 segmente, erkeklerin göğüsü ise 8 segmente ayrılır. Dağılım ve Habitat: Peygamberdeveleri çoğunlukla tropik ve subtropik bölgelerde bulunur. Mantis religiosa türü, Afrika’nın kuzeyinden Avrupa içlerine kadar yayılmıştır. Hymenopus türü ise Kanada'da yaşayan tek peygamberdevesidir.

Sessiz Dev: Sekoya Ağaçları Dünyanın en uzun ağacı kıyı sekoyası olan Sequoia sempervirens türüne ait olup, Kaliforniya'daki Redwood Ulusal Parkı'nda bulunan Hyperion adında bir ağaçtır. Bu ağaç 115.5 metre uzunluğundadır ve yaklaşık 600 yaşındadır. Sekoyalar genellikle 1.000 ila 2.200 yıl ömre sahip olabilirler. Kitle ölçümüne göre en büyük ağaç türü ise Sequoiadendron giganteum olan dev sekoyadır. Sekoyalar, Kaliforniya ve Oregon eyaletlerinde "sis kemeri" olarak bilinen uzun, dar bir koridorda doğal olarak büyürler. Avrupalı yerleşimcilerden önce bu ağaçların 648.000 ila 769.000 hektar alanda yayıldığı, ancak orman kesimi nedeniyle bu alanın 40.500 hektara düştüğü tahmin edilmektedir. Sekoyaların korunması, özellikle orman yangınları ve iklim koşullarının etkisiyle önemlidir.

Kaya Kamuflajı: Taş Balıkları Reef stonefish veya taş balığı, Synanceia cinsine ait, zehirli bir deniz balığıdır. Scorpaenidae familyasına bağlı olan bu tür, en geniş yayılıma sahip taş balığıdır ve genellikle Kızıldeniz ve Indo-Pasifik'in sığ sularında bulunur. Zehri insan için ölümcül olabilir, bu yüzden denizin en tehlikeli balığı olarak kabul edilir.