Zenginlerin Refah Seviyesindeki Büyük Sıçrama
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan son veriler, Türkiye'de pandemi sonrası uygulanan ekonomi politikalarının gelir dağılımına olan etkilerini gözler önüne seriyor. Bu verilere göre, en zengin yüzde 20'lik kesimin tüketim harcamalarından aldığı pay, pandemi öncesindeki yüzde 43.5 seviyesinden yüzde 48'e yükselmiştir. Bu artış, zengin kesimin refah seviyesinin ne denli arttığını göstermektedir. Aynı dönemde, özellikle orta gelir grubunun harcamalarında dramatik düşüşler gözlemlenmiştir. Zengin kesim, özellikle ulaştırma, sağlık ve bilgi iletişim alanlarında harcamalarını arttırırken, orta ve alt gelir grupları ekonomik baskılar nedeniyle bu tür harcamalarda geri kalmıştır.
Orta Gelir Grubunun Zorlukları
Veriler, orta gelir grubunun karşılaştığı zorlukları da net bir şekilde ortaya koyuyor. 2011 yılından bu yana, zenginlerin harcamalarındaki artışın büyük bir kısmı ulaştırma, sağlık ve bilgi iletişim gibi temel ihtiyaç alanlarında gerçekleşmiştir. Bu durum, zengin kesimin daha fazla kaynağa sahip olduğunu ve ekonomik zorluklara karşı daha dirençli olduğunu göstermektedir. Öte yandan, orta gelir grubu, özellikle mobilya ve sağlık gibi temel ihtiyaçlarda harcamalarını önemli ölçüde kısıtlamak zorunda kalmış, bu da yaşam standartlarında gözle görülür bir düşüşe neden olmuştur. Pandemi ve düşük faiz politikaları sonucu artan enflasyon, zengin kesimin gelir ve servetinde artışa yol açarken, orta gelir grubu nominal olarak gelirlerini koruyabilse de enflasyon karşısında alım gücünü kaybetmiştir.
Tüketim Harcamalarındaki Dikkat Çekici Değişimler
Enflasyonist etkiler ve düşük faiz politikalarının tüketim harcamaları üzerindeki etkileri daha da belirginleşmiştir. 2023 yılında en zengin yüzde 20'nin tüketimden aldığı pay dramatik bir şekilde 37.4 puandan 40.1 puana yükselmiştir. Bu artış, zengin kesimin ekonomik gücünü ve tüketim kapasitesini artırırken, diğer gelir gruplarının tüketim olanaklarının kısıtlanmasına yol açmıştır. Pandemi sonrası dönemde, zenginlerin mobilya ve eğlence gibi alanlarda da harcamaları sırasıyla 6.8 ve 5.6 puan artmıştır. Bu durum, ekonomik eşitsizliklerin derinleştiğini ve zengin kesimin tüketim alışkanlıklarının genişlediğini göstermektedir.
Bu gelişmeler, Türkiye'de ekonomik politikaların ve global ekonomik koşulların, gelir dağılımı üzerinde ne denli belirleyici olduğunu ve toplumsal sınıflar arasındaki uçurumu nasıl derinleştirdiğini açıkça ortaya koymaktadır. Zenginlerin artan refah seviyesi ve tüketim kapasitesi ile orta ve alt gelir gruplarının yaşadığı ekonomik sıkıntılar, gelecekteki politika yapıcılar için önemli dersler içermektedir.