Gıyabi Cenaze Namazı Nedir?
Gıyabi cenaze namazı, bir Müslüman'ın vefat ettiği yerde cenaze namazı kılınamadığı veya kılınan cenaze namazına katılamayanların ayrı bir yerde o kişi için kıldığı cenaze namazıdır. Gıyabi cenaze namazı kılmanın belli başlı şartları vardır. İşte gıyabi cenaze namazının ne olduğu ve nasıl kılınması gerektiği hakkında detaylar:
Gıyabi, bir kimsenin gıyabında olan, kendisi mevcut olmadığı halde hakkında verilen (hüküm, karar vb.) anlamına gelir. Gıyabi cenaze namazı, meftanın yani cenazenin hazır bulunmadığı yerlerde kıyamet mekânlarından biri olan namaz olarak ifade edilir. Ancak, aslolan, cenazenin hazır bulunmasıdır. Yine de hazır olmayan cenaze için de namaz kılınabilir. Örneğin, Resulullah (s.a.s.), Habeş Kralı Necaşi'nin vefatını haber alır almaz cemaatle cenaze namazını kıldırmıştır.
Cenaze Namazı Kılmanın Bazı Şartları
Uzaklık: Vefat eden kişi ile cenaze namazını kılacak kişi arasında uzun bir mesafe olmalıdır. Mesafenin ne kadar olması gerektiği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır.
Namazın Orjinal Yerinde Kılınmaması: Vefat eden kişinin bulunduğu yerde cenaze namazının kılınmamış olması gerekir, ancak bazı alimlere göre bu şart zorunlu değildir.
Haberin Alınması: Cenaze namazını kılacak kişi, vefat eden kişinin öldüğüne dair kesin bir haber almalıdır.
Gıyabi Cenaze Namazı Nasıl Kılınır?
Gıyabi cenaze namazının kılınışı, normal cenaze namazıyla aynıdır, ancak ölen kişi fiziksel olarak hazır bulunmadan kılınır. Cenaze namazı, rüku ve secdesi olmayan bir namazdır; rükünleri kıyam ve tekbirlerdir. Cenaze namazında iftitah (başlangıç) tekbiriyle birlikte dört tekbir bulunur ve selam vermek vaciptir. Sünnetleri ise, Allah'a hamd ve sena etmek, Resulullah'a (s.a.s.) salat ve selam getirmek, hem ölü hem de Müslümanlar için dua etmekten ibarettir.
Cenaze namazı kılmak için, cenazeye karşı ve kıbleye yönelik olarak saf bağlanır ve niyet edilir. İmam ve cemaat tekbir alarak ellerini bağlarlar ve dualar okunur. Dördüncü tekbirden sonra sağa ve sola selam verilir. Böylece namaz tamamlanmış olur.
Cenaze namazında taharet, kıbleye yönelmek, vücudun örtülmesi gereken yerlerini örtmek ve niyet gibi şartlara riayet edilir. Cenazenin Müslüman olması, yıkanıp kefenlenmiş olması, cemaatin önünde olması gerekir.
Her fıkıh mezhebine göre bazı farklılıklar olabilir. Örneğin, Hanefi ve Malikilere göre bedenin tamamı veya yarısı bulunmalıdır. Şafiilere göre ise kişi ölüp de bir tek uzvu bulunsa bile cenaze namazı kılınır. Canlı olarak doğup ölen çocuklar da yıkanır ve cenaze namazı kılınabilir.
Gıyabi cenaze namazı, İslam'ın merhamet ve saygı prensiplerine uygun bir şekilde, vefat eden kişinin ruhu için yapılan bir ibadettir.