Hemoliz, alyuvarlar (kırmızı kan hücreleri) bozularak parçalanması ve hemoglobinin (kandaki oksijen taşıyan pigment) dolaşım sistemine salınmasıdır. Hemoliz, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir ve kansızlık, sarılık ve diğer semptomlara neden olabilir.
Hemoliz nedenleri
Mekanik hemoliz: Alyuvarların fiziksel olarak hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Bu, kan transfüzyonu, cerrahi veya yaralanma gibi durumlarda olabilir.
Otoimmün hemoliz: Vücudun kendi alyuvarlarına saldırması sonucu ortaya çıkar. Bu, lupus, romatoid artrit ve diğer otoimmün hastalıklarda görülebilir.
İnfeksiyonlar: Bazı enfeksiyonlar, bakteri, virüs veya parazitler tarafından üretilen toksinler nedeniyle hemolize neden olabilir.
Kimyasal maddeler: Bazı kimyasal maddeler, alyuvarlara zarar vererek hemolize neden olabilir. Bu, bazı ilaçlar, zehirler ve endüstriyel kimyasallar dahilinde olabilir.
Diğer nedenler: Hemoliz, bazı kalıtsal hastalıklar, kalıtımsal olmayan hastalıklar ve diğer durumlar nedeniyle de ortaya çıkabilir.
Hemoliz belirtileri
Hemolizin belirtileri, hemoliz tipine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Genel belirtiler şunlardır:
Solukluk
Halsizlik
Çabuk yorulma
Nefes darlığı
Karın ağrısı
İştah kaybı
Kanlı idrar
Sarılık
Hemoliz teşhisi
Tam kan sayımı (CBC): CBC, kırmızı kan hücrelerinin sayısını ve hacmini ölçer. Hemolizli hastalarda kırmızı kan hücrelerinin sayısı ve hacmi azalabilir.
Hemoglobin düzeyi testi: Hemoglobin, kandaki oksijen taşıyan pigmenttir. Hemolizli hastalarda hemoglobin düzeyi azalabilir.
Hemoglobinüri testi: Hemoglobinüri, idrarda hemoglobin bulunmasıdır. Hemolizli hastalarda idrarda hemoglobin bulunabilir.
Retikulosit sayısı testi: Retiklositler, yeni üretilen alyuvarlarıdır. Hemolizli hastalarda retikülosit sayısı artabilir.
Diğer testler: Hemoliz nedeninin belirlenmesi için diğer testler de gerekebilir. Bu testler, otoimmün hemoliz, enfeksiyonlar, kimyasal maddeler veya diğer faktörleri içerebilir.
Hemoliz tedavisi
Hemoliz tedavisi, hemoliz nedenine bağlı olarak değişir. Mekanik hemolizde, alyuvarların parçalanmasını önlemek için genellikle cerrahi müdahale gerekebilir. Otoimmün hemolizde, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılır. Enfeksiyonlarda, enfeksiyonun tedavisi hemoliz gelişimini durdurabilir. Kimyasal maddelere bağlı hemolizde, kimyasal maddelere maruz kalmanın önlenmesi veya tedavi edilmesi önemlidir.
Hemolizin önlenmesi
Kan transfüzyonları için uygun kan grubunu seçin.
Cerrahi veya yaralanma riskini azaltın.
Enfeksiyonları önlemek için önlemler alın.
Kimyasal maddelere maruz kalmaktan kaçının.