Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, İzmir’in zemin çökmesi sorununa dikkat çekerek, şehrin uzun vadede büyük bir risk altında olduğunu belirtti. Yaşar, İzmir’in zemininin her yıl 1,5 santimetre çöktüğünü ve bu durumun ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurguladı. Yaşar, “İzmir’in en büyük sorunu ulaşım, körfezin kokması veya kirlilik değil, zeminin çökmesi. Önlem alınmazsa 50-60 yıl sonra deniz suyu Basmane’ye kadar gelebilir” dedi.
Şehrin zemininin her yıl 1 ile 1,5 santimetre arasında çökmesi, deniz seviyesindeki yükselişi ortalamanın üzerine çıkarıyor. Bu durum, özellikle sahil şeridindeki bölgelerin gelecekte sular altında kalma riskini artırıyor. Prof. Dr. Yaşar, İzmir’in deniz seviyesinin dünya genelinde her yıl yaklaşık 2,5 ile 3 milimetre yükseldiğini, ancak İzmir’de bu rakamın 1,5 santimetrelere ulaştığını belirtti. Bu çöküşün sebebini, İzmir’in büyük ölçüde dolgu alanları üzerinde bulunmasına ve binaların ağırlığının bu alanlara yüklenmesine bağladı.
Binaların Kot Seviyesi Yükseltilmeli
Yaşar, 26-27 Kasım 2023’teki yağışlarda Alsancak’ta suyun yaklaşık 300-400 metre içeri girdiğini belirterek, bunun bir uyarı niteliğinde olduğunu ifade etti. Yaşar, “Bir dahaki sefere daha çok su içeri girecektir. Binalar yapılırken kot seviyelerinin yükseltilmesi gerekiyor” dedi. 1873 yılında kordon boyu yapılırken, en büyük dolgu işlemi sırasında ihale şartnamesinde yer alan, ‘Maksimum gelgitin, en az 1,5 metre üzerinde olacak şekilde inşa edilecektir’ ibaresine dikkat çekti. Ancak, günümüzde bu önlemlerin yeterince alınmadığını vurguladı.
Diğer Şehirler de Benzer Durumda
Cakarta ve Mexico City gibi şehirlerde de benzer çökme sorunlarının yaşandığını belirten Yaşar, bu şehirlerde çökme hızının yılda 10-15 santimetreye ulaştığını söyledi. Bu şehirlerin, çökme sorunuyla baş edebilmek için alanları boşaltma yoluna gittiklerini ifade etti.
Kordonun Koku Sorunu
Yaşar, İzmir’in en büyük sorununun çökme olduğunu tekrar vurgulayarak, bu durumun deniz seviyesinin altında kalan kanalizasyon borularından kaynaklandığını ve bu nedenle Kordon’un kötü koktuğunu belirtti. Belediyenin yer bilimcilerle birlikte çalışarak çökme sorununu detaylı bir şekilde ele alması gerektiğini söyledi. Yaşar, “50 yıl uzun bir süre gibi görünebilir ama bir anda gelip sizi yakalayabilir” diyerek, önlemlerin acilen alınması gerektiğini dile getirdi.
Son olarak, Yaşar, şehrin 50 santimetre daha çökmesi halinde, alınacak önlemlerin yetersiz kalabileceğini belirterek, “Set çekmek çözüm değil. Duvar yapmanın hiçbir anlamı yok. Kot seviyelerini yükseltmek gerekiyor. Bu çok pahalı bir tercih ama ya bu yapılacak ya da alan yavaş yavaş terk edilecek” şeklinde konuştu.