Nabizade Nazım, Türk edebiyatının önemli isimlerinden biridir ve eserleriyle geniş bir okuyucu kitlesine hitap etmiştir. Onun eserlerinin hangi edebi akımlardan etkilendiği ise edebiyatseverlerin sıklıkla merak ettiği bir konudur. Karabibik romanın türü nedir? ve Nabizade Nazım hangi akımlardan etkilenmiştir? Bu yazıda, Nabizade Nazım'ın eserlerinde hangi akımlardan izler taşıdığını ve bu akımların eserlerine nasıl yansıdığını detaylı bir şekilde ele alacağız. İşte detaylar...
Karabibik romanın türü nedir?
Karabibik, Türk edebiyatının önemli bir kilometre taşı olan gerçekçi köy romanlarından biridir ve Nabizâde Nâzım tarafından 1890 yılında kaleme alınmıştır. Karabibik, Türk edebiyatında ilk Türkçe köy romanı olarak kabul edilmekte ve bu nedenle edebi tarihimizde ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Beş bölümden oluşan bu eser, bir romanın yanı sıra uzun öykü ya da roman denemesi olarak da nitelendirilebilir.
Eserde, Antalya'nın bir köyünde yaşayan Karabibik adlı köylünün yaşam mücadelesi anlatılırken, aynı zamanda dönemin Osmanlı köylüsünün içinde bulunduğu sefalet, cehalet ve kültürel çalkantılar da detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Yazar, bu eseri sade, anlaşılır bir dille kaleme almıştır ve karakterleri Kaş ağzının dil özellikleriyle konuşturarak gerçekçiliği pekiştirmiştir. Karabibik'in etkileri, Talip Apaydın'dan Kemal Tahir'e kadar birçok köy yaşamını ele alan romancı üzerinde görülebilir.
Nabizade Nazım, eseri Beymelek'te yüzbaşı olarak bulunduğu dönemde kaleme almıştır. 1889 yılında Antalya'nın Kaş ilçesinin topoğrafyasını çıkarmak üzere bölgeye görevlendirilen yazar, altı ay boyunca bölgede görev yapmıştır. Eseri yazmadan önce Antalya ilinin köylerine giderek çevre, kişiler ve onların konuşmaları hakkında detaylı araştırmalar yapmıştır. Bu sayede eserdeki kahramanları kendi düşünceleri ve yerel dilleriyle konuşturarak gerçekçiliği en üst düzeye çıkarmıştır.
Nabizade Nazım, Servet-i Fünûn dergisinin ilk edebi yazarıdır. Derginin yayımlanmaya başladığı 1891 yılında, Mahmut Sadık ile birlikte bu dergiye yazı yazmaya başlamıştır. Ayrıca, Servet-i Fünûn topluluğu içinde resim altına şiir yazma faaliyetinin ilk örneklerini de vermiştir.
Karabibik, Türk edebiyatında gerçekçilik ve naturalizmin ilk örneği olarak kabul edilirken, Nabizade Nazım'ın Zehra adlı romanı ise psikolojik bir roman denemesidir. Zehra, yazarın sağlığında yayımlanamamış ve ölümünden sonra 1894 yılında Servet-i Fünun dergisinde tefrika edilmiştir. Eser daha sonra 1896 yılında kitap olarak basılmıştır.
Nabizade Nazım'ın, Türk edebiyatına ve Servet-i Fünun dergisine katkıları, dönemin edebi ortamında önemli bir yer tutmaktadır. Yazar, Servet-i Fünun'da İsmail Safa, Ahmet Rasim, ve Halit Ziya gibi tanınmış yazarlarla birlikte çalışmış ve edebi mirasa değerli eserler bırakmıştır. Ancak, hastalığı nedeniyle tefrika etmek istediği Tahlilât-ı Edebiyye başlıklı çalışması tamamlanamamıştır.
Nabizade Nazım kimdir?
Nabizâde Nâzım (1862 (?) - 6 Ağustos 1893), Osmanlı Türk edebiyatının önemli isimlerinden biridir. Tanzimat döneminde aktif olan yazar, şiir, anı, hikâye, ve roman türlerinde eserler vermiştir.
1862'de İstanbul'da dünyaya gelen Nabizade Nazım, ilk eğitimini Tophane Mahalle Mektebi'nde tamamladı. Daha sonra Fevziye Rüştiyesi ve Beşiktaş Askeri Rüştiyesi'nde eğitim gördü. Yükseköğrenimini Mühendishane-i Berri-i Hümayun'da tamamladıktan sonra Kara Harp Okulu'nda öğrenimine devam etti.
1880'de öğrencilik yıllarında Vakit Gazetesi'nde yazmaya başlayan Nabizade Nazım, burada "Esaret" adlı denemesiyle dikkat çekti. Askerlik görevi sırasında da yazmaya devam ederek, bu dönemde verimli bir yazarlık kariyeri inşa etti.
1886'da Erkan-ı Harbiye'den yüzbaşısı olarak mezun olduktan sonra kendi okulunda askeri öğretmenlik yaptı ve çeşitli bilimsel konularda dergi ve gazetelerde yazılar kaleme aldı. Özellikle Servet-i Fünûn dergisindeki yazılarıyla dikkat çekti ve bu derginin ilk yazarları arasında yer aldı.
Nabizade Nazım'ın eserleri arasında öne çıkanlar arasında ilk Türkçe gerçekçi köy romanı kabul edilen "Karabibik" ve Türk edebiyatındaki ilk natüralist, tezli ve psikolojik roman denemesi olan "Zehra" bulunmaktadır. Ayrıca şiir kitapları, öyküler ve bilimsel konuları ele alan makaleleri de edebiyat dünyasına kazandırdığı eserler arasındadır.
Nabizade Nazım, evlilik ve sağlık sorunlarıyla mücadele ettiği yaşamında 6 Ağustos 1893'te vefat etti. Ancak eserleriyle Türk edebiyatına önemli katkılarda bulunmuş, özellikle gerçekçilik ve natüralizm akımlarının yaygınlaşmasında etkili olmuştur. Bugün bile eserleri edebiyatseverler tarafından ilgiyle okunmaktadır.
