Friends dizisiyle tanınan Matthew Perry'nin doktorunun, oyuncuya ölümcül dozda ketamin verdiğini itiraf etti. Vatandaşlar, Ketamin nedir, ne işe yarar? Ketamin tehlikeli mi? araştırıyor. Detaylar için haberimizi okumaya devam edin.
Ketamin Nedir?
Ketamin, anestezi sağlama ve ağrı yönetimi açısından etkili bir ilaçtır. Özellikle diğer anestezik maddelere alerjisi olan veya bu ilaçların yan etkilerini yaşayan hastalar için sıklıkla tercih edilmektedir. Uzun yıllardır tıbbi uygulamalarda yardımcı bir tedavi aracı olarak kullanılan ketamin, 1970’lerde ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylandıktan sonra kullanım alanı genişlemiştir. Ancak, ketaminin halüsinasyon gibi yan etkileri bazen yanlış yorumlanarak eğlence amaçlı kötüye kullanılmasına yol açmıştır.
İlk kez 1962’de laboratuvar ortamında sentezlenen ketamin, ağrı kesici ve merkezi sinir sistemini yavaşlatma özellikleriyle anestezik etkisinin keşfedilmesiyle tıbbi alanda kullanılmaya başlanmıştır. Aynı zamanda uygun dozlarda kullanıldığında depresyon tedavisinde de olumlu etkiler göstermektedir.
Ketamin, anestezik özellikleri ile uzun yıllardır tedavi amaçlı kullanılmaktadır. FDA onayı sonrasında kullanım oranı artan ketamin, yan etkilerinden biri olan halüsinasyon durumunun kötüye kullanılmasına neden olduğu gözlemlenmiştir.
Günümüzde yapılan araştırmalar, ketaminin anti-depresan etkilerini ortaya koymaktadır. Geleneksel depresyon tedavisi sırasında kullanılan bazı ilaçların ciddi yan etkiler yaratabileceği bilinirken, ketaminin uygun dozlarda kullanımında önemli bir yan etki göstermediği belirtilmektedir.
Bu maddenin anti-depresan özellikleri, hücresel düzeyde NMDA reseptörünü bloke etmesi, dentrit aktivitesini olumlu etkileyen glutamat ve G proteinlerinin salınımını artırması ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, ketaminin ağrı hissini azaltan opioid reseptörleriyle etkileşime geçerek ağrı kontrolünde sinerjik bir etki yarattığı ifade edilmektedir.
Ketamin Ne İşe Yarar?
Ketaminin en önemli faydası anestezi sağlamak ve ağrıyı kesmektir. Bunun yanı sıra, güvenli dozlarda kullanıldığında depresyon tedavisinde de etkili olabilir. Ketaminin potansiyel faydaları arasında:
- Anestezi sağlamak
- Ağrı kesici olarak işlev görmek
- Sakinleştirici etkisi
- Depresyon tedavisinde kullanımı
- Anksiyete, panik atak ve travma sonrası stres bozukluğuna fayda sağlaması
Ketamin, başlangıçta anestezi amaçlı kullanılsa da zamanla psikiyatrik hastalıkların tedavisinde de önem kazanmaktadır. Bipolar bozukluk, lohusalık depresyonu, majör depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, anksiyete ve panik atak gibi hastalıkların tedavisinde yapılan çalışmalar devam etmektedir.
Faz 3 klinik araştırmalarında elde edilen olumlu sonuçlar, ketaminin bu tür hastalıkların tedavisinde gelecekte umut verici bir seçenek olabileceğini göstermektedir. Ayrıca, sebebi bilinmeyen bazı ağrı odaklı hastalıkların semptomlarını hafifletmek amacıyla da kullanılmaktadır. Örneğin, fibromiyalji, migren ve nöropati gibi kronik dirençli ağrılarda ketaminin etkili olduğu gözlemlenmiştir. Ancak, FDA yalnızca anestezik amaçlarla kullanılmasını onaylamıştır.
Ketamin, vücuda farklı yollarla uygulanabilir; ilaç, damar içi infüzyon, burun spreyi veya kas içine enjeksiyon yoluyla alınabilir. Hastanelerde ketamin genellikle intravenöz (damar içi) yöntemle uygulanmakta ve doktor gözetiminde 2-3 haftalık süreçler içinde infüzyon şeklinde verilmektedir.
Ketaminin Zararları
Ketamin, anestezik ve ağrı kesici etkileri ile bilinmesine rağmen, aşırı dozda alındığında kişiyi trans bir duruma sokabilir. Sakinleştirici olarak alınan ketamin, bireyi bilinçsiz hale getirebilir ve mide bulantısı, kusma, baş dönmesi gibi yan etkilere neden olabilir.
Ketaminin potansiyel zararları şunlardır:
- Transa geçirebilir
- Bilinç kaybı oluşturabilir
- Mide bulantısı ve kusma yapabilir
- Baş dönmesine yol açabilir
- Halüsinasyon yaratabilir
- Kalp ritmini artırabilir
- Tansiyonu yükseltebilir
- Tükürük salgısını artırabilir
Tedavi sürecinde veya sonrasında bu yan etkiler bazı hastalarda görülebilir. Ancak, yapılan klinik çalışmalarda bu yan etkilerin çoğunun geçici olduğu belirtilmiştir.