Kur'an-ı Kerim'de ismi geçen kişiler, Müslümanlar için büyük bir anlam ve önem taşır. Peygamberler, geçmiş kavimler ve bazı özel şahsiyetler bu kutsal kitapta ismen zikredilmiştir. Ancak, sahabiler arasında ismi Kur'an'da geçen tek bir kişi vardır. Bu durum, İslam dünyasında hem ilgi uyandıran hem de detaylı araştırmalara konu olan bir meseledir. İlgili sahabi kimdir ve neden Kur'an'da anılma şerefine nail olmuştur? Bu sorunun yanıtı, Kur'an'ı daha iyi anlamak ve İslam tarihini derinlemesine incelemek açısından oldukça önemlidir.
Kur'anda ismi geçen tek sahabi: Zeyd bin Hârise
Zeyd bin Hârise, Yemen'de doğdu. Henüz sekiz yaşındayken, ailesinin yanından kaçırılarak Mekke'ye götürüldü ve burada köle olarak satıldı. Hakim bin Hizam tarafından satın alınarak, halası Hatice'ye hediye edildi. Hatice, Muhammed ile evlendikten sonra Zeyd'i ona hediye etti. Zeyd, Muhammed'in yanında kalmaya başladı ve zamanla onun güvenini kazandı.
Yıllar sonra Zeyd bin Hârise'nin izine ulaşan ailesi, onu geri almak istedi. Ancak Zeyd, Muhammed'in kendisine, dilediği gibi davranmasını söylemesinin üzerine, Muhammed'in yanında kalmayı tercih etti. Bunun üzerine Muhammed, onu evlat edindiğini ve kendisine mirasçı olduğunu ilan etti. Bu durum, Kur'an'da öz ve üvey evlatların aynı olmadığını bildiren ayetin inmesine kadar devam etti ve Zeyd bin Hârise, Zeyd bin Muhammed (Muhammed'in oğlu Zeyd) adıyla anıldı.
İslam'ı ilk kabul eden dört kişiden biri olan Zeyd bin Hârise, 622 yılındaki hicretle Mekke'den Medine'ye göç etti. İslam'ı tebliğ etmek amacıyla Muhammed'le birlikte Taif'e gitti. Taif halkı, onları taşlayarak kovdu. Rivayete göre, Zeyd bin Hârise, Muhammed'i taşlardan korumak için kendini siper etti.
Muhammed, Zeyd'i dadısı Ümmü Eymen ile evlendirdi. Ancak Ümmü Eymen'in yaşı nedeniyle bu evlilik uzun sürmedi ve Zeyd, halasının kızı Zeyneb bint-i Cahş ile evlendi. Bu evlilik de uzun sürmedi ve Zeyd ile Zeyneb boşandılar. Ardından, Muhammed, Allah'ın emriyle (33:37) Zeyneb ile evlendi. Bu olay, İslam tarihinde ve özellikle müsteşrikler arasında tartışmalara neden oldu.
Zeyd, Muhammed'in emriyle Beni Fezare kabilesine gönderildi. Bu sefer sırasında, kabilenin lideri Ümmü Kırfe'nin iki bacağına iki ayrı ip bağlanarak, develer sürüldü ve kadın iki parçaya ayrıldı. Ümmü Kırfe'nin başı kesilip Medine sokaklarında gezdirildi.
Zeyd, Bedir, Uhud ve Hendek savaşlarına katıldı. Bizans ordusuyla yapılan Mute Savaşı'nda İslam Ordusu'nun komutanı olarak görevlendirildi. Muhammed'in, Zeyd'in komutanlığını belirten rivayeti şöyledir: "Zeyd bin Hârise’yi kumandan tayin ettim. Zeyd bin Hârise şehit olursa yerine Cafer bin Ebu Talib geçsin. Cafer bin Ebu Talib şehit olursa, Abdullah bin Revaha geçsin. Abdullah bin Revaha da şehit olursa Müslümanlar aralarından münasip birini seçip onu kendilerine kumandan yapsın."
Zeyd, Mute Savaşı'nda şehit oldu. Rivayete göre, Muhammed, Zeyd'in ölümünü sahabeye gözyaşları içinde bildirerek, "Allah'ım; Zeyd'e mağfiret et! Allah'ım; Zeyd'e mağfiret et! Allah'ım; Zeyd'e mağfiret et! Allah'ım; Câfer'e mağfiret et! Allah'ım; Abdullah bin Revâha'ya mağfiret et" şeklinde dua etti.
