Günümüzde materyalizm, sadece maddi varlıklara olan takıntılı bir ilgi olarak algılanmaktan çok daha fazlasını ifade ediyor. İnsanların yaşamlarında maddi değerlere verdiği önem artarken, bu felsefi doktrinin etkileri de derinleşiyor. Ancak materyalizm sadece göz alıcı malzemelere olan ilgiyle sınırlı değil; aynı zamanda yaşamın anlamını ve gerçekliğin doğasını belirleme üzerine derin bir etkiye sahip. Bu bağlamda, materyalizm, zenginlikten çok daha karmaşık bir konuyu işaret ediyor.
Materyalizm nedir?
Maddecilik, felsefe ve kelam terimi olarak karşımıza çıkan bir kavramdır. Bu felsefi akım, her şeyin maddeden oluştuğunu ve bilinç de dahil olmak üzere bütün görüngülerin maddi etkileşimler sonucu oluştuğunu öne sürer. Başka bir deyişle, maddeye dayalı olarak var olan tek gerçekliğin maddi dünya olduğunu savunur. Maddecilik, a priori hiçbir metafiziksel kavramı kabul etmeyen bir felsefe kuramıdır ve temelini gözlem veya deneyim yoluyla elde edilen bilginin yapısına dayandırır.
Bu felsefi akımın temel ilkesi, bütün önermelerin gözlem veya deney ile kanıtlanması ve doğrulanması gerektiğidir. Her şeyin maddeden gelip maddenin devam ettiği düşüncesiyle hareket eden maddecilik, idealizm ve tinselcilik gibi felsefi düşünce sistemlerinin karşıtı olarak konumlanır.
Maddecilik tarihi, aksiyal çağdan günümüze kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Antik Hint felsefesinde, Cārvāka felsefe okulu ve diğer bazı filozoflar tarafından geliştirilen maddecilik düşüncesi, maddeci felsefenin erken örneklerini oluşturur. Eski Yunan filozoflarından Anaksagoras, Epiküros ve Demokritos gibi isimler de maddeciliğin temellerini atmışlardır.
Aydınlanma Çağı'nda ve sonrasında da maddecilik düşüncesi önemini korumuş ve gelişmiştir. Özellikle Karl Marx ve Friedrich Engels'in diyalektik materyalizm ve tarihsel materyalizm adı altında geliştirdikleri felsefi sistem, maddecilik düşüncesinin önemli bir örneğini oluşturur.
Maddecilik, insan bilincinin maddi olmayan kavramlarla temellendirilmesine karşı çıkar ve dış dünyanın gerçekliğinin sorgulanamaz olduğunu savunur. Ona göre, insan da bu maddi dünyaya bağlıdır ve tüm toplumsal, siyasi ve ekonomik yapılar maddi etkenler tarafından belirlenir.
Bu bağlamda, maddecilik bilginin yapısı ve oluşumu hakkında bir varsayım olarak karşımıza çıkar. Gözlem ve deneyim yoluyla elde edilen bilginin temel alındığı bu düşünce akımı, insanın dünyayı anlama ve açıklama biçimini şekillendirir.
Materyalizm ne anlama gelir?
Felsefe ve kelam terimi olan "materyalizm", kavramsal olarak dinden çıkma sonucunu doğuracak inanç ve görüşleri savunma anlamına gelir. Materyalizm, evrenin kendisinden meydana geldiği şeyi, varlığın henüz şekil almamış belirsiz halini, sırf güç ve mutlak imkanı ifade eden cevheri anlatan bir felsefe terimidir. Bu felsefi akım, maddenin varoluşunun temelini oluşturur ve tüm fenomenleri maddi süreçlerle açıklamaya çalışır. Materyalist düşünce, maddenin varlığının öncelikli olduğunu ve maddenin dışında bir metafizik gerçekliğin bulunmadığını savunur.