Doğa, bize sonsuz bir hazine sunar, ancak bu hazine bazen koruma altına alınmalıdır. İşte burada milli parklar devreye girer. Peki, milli park kavramı nedir? Bu korunan alanların kuruluş amacı nedir? Yani, doğanın bu özel bölgeleri bize neler anlatır? Bu soruların cevaplarını aramak, hem doğaya olan sevgimizi anlamamıza hem de gelecek nesillere aktarmamıza yardımcı olabilir. Haydi, bu doğa mucizesini anlamaya birlikte başlayalım.
Milli park kavramı nedir?
Ulusal Parklar, doğal alanların korunması amacıyla oluşturulan özel alanlardır. Bu parklar genellikle, bir ülkenin sahip olduğu doğal veya yarı doğal araziler üzerine kurulur. Her ülkenin ulusal parklarını belirleme ve yönetme şekli farklı olsa da, genel amaçları gelecek nesiller için doğal yaşamı korumak ve ulusal gururu temsil etmektir. Ulusal Park kavramı ve uygulaması, özellikle ABD'de Yellowstone Ulusal Parkı'nın 1872'de ilan edilmesiyle başlamıştır. Türkiye'de Ulusal Parklar, nadir doğal ve kültürel kaynaklarla bilimsel ve estetik değerleri koruyan, dinlenme ve turizm olanakları sunan alanlar olarak tanımlanmaktadır. Bu kavram Türkiye'de ilk kez 1956'da Orman Kanunu'nda yer almıştır. Orman Genel Müdürlüğü tarafından yönetilen ve korunan Ulusal Parklar, bilimin ve doğanın korunması, doğal güzelliklerin muhafaza edilmesi, spor ve turizm faaliyetlerine imkan sağlamak gibi amaçlarla belirlenir ve düzenlenir. Türkiye'de ilk Ulusal Park olan Yozgat Çamlığı Millî Parkı'nın ilanı 1958'de gerçekleşmiştir. Ocak 2024 itibarıyla Türkiye'de 49 Ulusal Park bulunmaktadır ve bu parkların toplam alanı 8.845,66 km²'ye ulaşmıştır. Bu alan, ABD'deki Yellowstone Ulusal Parkı'nın toplam alanıyla neredeyse aynıdır.
Milli parkların kuruluş amacı nedir?
Milli parkların kuruluş amacı, doğal ve kültürel kaynakları korumak, bu alanları bilimsel ve estetik açıdan değerlendirmek, dinlenme ve turizm imkanları sunmak ve gelecek nesillere aktarmak suretiyle ulusal ve uluslararası ender bulunan tabiat ve kültürel mirası korumaktır. Bu parklar, vahşi doğanın ve doğal yaşamın korunması için önemli bir rol oynarlar ve ulusal gururun sembolü olarak kabul edilirler.
Milli Park nasıl ilan edilir?
Türkiye'de Milli Park ilan edilmesi, belirli prosedürlerin ve yasal düzenlemelerin takip edilmesini gerektirir. İşte Milli Park ilan edilmesi sürecinin ana hatları:
-
Araştırma ve Değerlendirme: Potansiyel Milli Park alanları belirlenir ve bu alanların bilimsel ve kültürel açıdan değerlendirilmesi yapılır. Bu aşamada, alanın doğal ve kültürel özellikleri, biyolojik çeşitlilik, ekosistemler, coğrafi özellikler ve tarihi miras gibi unsurlar incelenir.
-
Teklif ve Onay Süreci: Milli Park olarak ilan edilmesi önerilen alanlar için yetkili kurumlar tarafından bir teklif hazırlanır. Bu teklif, ilgili bakanlık veya kurum tarafından incelenir ve onaylanması için değerlendirilir.
-
Kanuni Düzenleme: Milli Park ilan edilecek alan için gerekli kanuni düzenlemeler yapılır. Bu düzenlemeler genellikle Orman Kanunu veya Çevre Kanunu gibi ilgili yasalara dayanır.
-
Resmi İlan ve Onay: Milli Park olarak ilan edilecek alanın resmi olarak duyurulması ve onaylanması sürecidir. Bu aşamada, ilgili bakanlık veya kurum tarafından resmi bir bildiri yayımlanır ve ilgili belgeler tamamlanır.
-
Yönetim Planı Oluşturma: Milli Parkın yönetimi için bir yönetim planı hazırlanır. Bu plan, parkın korunması, kullanımı, ziyaretçi hizmetleri ve sürdürülebilir turizm gibi konuları içerir.
-
Uygulama ve İzleme: Milli Parkın ilanından sonra, belirlenen yönetim planı uygulanır ve parkın korunması ve yönetimi için gerekli adımlar atılır. Ayrıca, parkın durumu ve etkileri düzenli olarak izlenir ve değerlendirilir.
