Emir Sultan Hazretleri, sadece devlet erkânına değil, halkın her kesimine hitap ederek onları İslam’a ve Osmanlı Devleti’ne sadakatle hizmet etmeye yönlendirmiştir. Ziyaretine gelen ahaliyi, padişaha saygı göstermeye ve devlete sahip çıkmaya teşvik eden Emir Sultan Hazretleri’nin, bu etkisi nasıl bir toplumsal dönüşüm yaratmıştır? Bursa’dan Viyana’ya kadar uzanan fetihlerde onun manevi liderliğinin ve derviş gazilerin rolü ne olmuştur?
Emir Sultan Hazretleri hayatı
Emir Sultan, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş döneminde Bursa'da yaşamış, İslam ve tasavvuf dünyasında büyük bir üne sahip olan önemli bir din adamıdır. Doğum tarihi 1368, vefat tarihi ise 1430 civarı olarak kabul edilmektedir.
1368 yılında, bugünkü Özbekistan sınırları içinde yer alan Buhara şehrinde dünyaya gelen Emir Sultan, köklü bir soya sahiptir. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in torunu Hüseyin'e dayanan soyu, ona büyük bir manevi miras bırakmıştır. Asıl ismi Muhammed bin Ali olan Emir Sultan, "Şemsüddîn" lakabıyla da anılırdı. Buhara'da doğmuş olmasından dolayı "Muhammed Buhârî" ve seyyid oluşundan dolayı da "Emîr Buhârî" isimleriyle de tanınmıştır. Yıldırım Bayezid'in kızı Hundi Fatma Hatun ile evlendikten sonra ise "Emîr Sultan" olarak anılmaya başlamıştır.
1391 yılında Bursa'ya göç eden Emir Sultan, burada kısa sürede büyük bir saygı ve sevgi kazandı. Dini ve tasavvufi bilgisi, halk arasında hızla yayılmasına neden oldu ve Yıldırım Bayezid'in güvenini kazanarak kızıyla evlendi. Bu evlilik, onun Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli figürlerinden biri olmasını sağladı. Emir Sultan'ın Bursa'da geçirdiği yıllar, hem şehir hem de Osmanlı tasavvuf geleneği açısından oldukça verimli ve etkili olmuştur.
1430 yılında Bursa'da vefat eden Emir Sultan, şehrin manevi dokusuna büyük katkılar sağlamıştır. Türbesi, onun adını taşıyan Emir Sultan Camii'nin yanında yer almakta ve ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Bugün de Emir Sultan, Bursa'nın manevi hayatında önemli bir yer tutmakta ve onun hatırası, şehri ziyarete gelenler tarafından saygıyla anılmaktadır.
Osmanlı'nın manevi rehberi ve gönüllerin fatihi
Emir Sultan'ın hayatı, Osmanlı İmparatorluğu'nun erken dönemlerinde dinî ve tasavvufi hayatın nasıl şekillendiğine dair önemli ipuçları vermektedir. Onun manevi rehberliği, hem yaşadığı dönemde hem de sonraki nesillerde derin etkiler bırakmış ve Osmanlı coğrafyasının ruhani mirasında kalıcı izler bırakmıştır.
Emir Sultan Hazretleri, Yıldırım Bayezid Han başta olmak üzere, Çelebi Mehmed ve Sultan İkinci Murad Han’a manevi rehberlik yapmış, onlara daima hakikati öğütlemiştir.
İslam’ın yayılmasında Emir Sultan Hazretleri’nin sohbetleri, insanların gönüllerine kılıçtan daha derin tesir etmiştir. Ankara Savaşı’nın felaketini önlemek için Yıldırım Bayezid Han’a büyük bir yalvarışla savaşın getireceği yıkımı anlatmaya çalışmış, ancak başarılı olamamıştır. Bu savaşın ardından Osmanlı Devleti neredeyse yıkılma noktasına gelmiştir. Fetret Devri’nde, Çelebi Mehmed’in yanında yer alarak devletin yeniden düzenlenmesinde manevi destek sağlamıştır. Emir Sultan Hazretleri, ziyaretine gelen halkı İslam’a ve Osmanlı Devleti’ne hizmet etmeye teşvik etmiş, onları beylerin arkasında akıncılar arasında savaşmaya, padişaha saygı göstermeye ve devlete sadakatle hizmet etmeye özendirmiştir. Her şeyh, adeta bir alay komutanı gibi hareket ederek, Bursa’dan Viyana’ya kadar uzanan fetihlerde derviş gaziler ve şeyhler önemli rol oynamışlardır. Emir Sultan Hazretleri, beyler, paşalar, sultanlar, askerler, köylüler, çiftçiler, tüccarlar ve onu tanıyan herkes tarafından sevilen, hürmetle ve muhabbetle anılan bir şahsiyettir.
Emir Sultan nerede yatıyor?
1429 yılında, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v) ahirete intikal ettiği yaşta iken Hakk’a yürüyen Emir Sultan Hazretleri’nin cenaze namazı, vasiyeti üzerine Hacı Bayram-ı Veli tarafından kıldırılmıştır.
Emir Sultan Hazretleri’nin naaşı, Bursa’da Emir Sultan Külliyesi içinde yer alan türbesine defnedilmiştir. Vefatından sonra da halkın ve sultanların kendisine olan hürmeti devam etmiştir. Buna örnek olarak, Yavuz Sultan Selim Han, Mısır seferine çıkmadan önce Emir Sultan Hazretleri’nin türbesini ziyaret etmiş ve burada dualarda bulunmuştur. Emir Sultan Hazretleri, Bursa’nın manevi mimarı ve gönüllerin fatihi olarak anılmaktadır.
Emir Sultan Hazretleri'nin hayattayken sergilediği irşad ve hikmet dolu sohbetleri, manevi rehberliği ve fedakarlıkları, Osmanlı Devleti’nin zor zamanlarında bile toplumun ruhunu ve moralini ayakta tutmuştur. Onun öğretileri ve yaşam tarzı, sadece bir dönemin değil, asırlar boyu sürecek bir manevi miras bırakmıştır. Ziyaretine gelenlerin hayatlarında olumlu değişiklikler yaparak, onları İslam’a ve Osmanlı’ya hizmet etme yolunda güçlü bir şekilde yönlendirmiştir. Bu nedenle, onun türbesi, sadece bir ziyaret mekanı değil, aynı zamanda derin bir manevi eğitim merkezi olarak da kabul edilmektedir. Halk ve devlet erkânı, onun manevi rehberliğine ve himmetine olan inançlarını her zaman diri tutmuşlardır. Emir Sultan Hazretleri'nin etkisi, Osmanlı’nın genişlemesinde ve kültürel gelişiminde de büyük rol oynamış, onun adı ve hatırası, bugün bile saygıyla anılmaktadır.