ABD'li Evanjelist rahip Andrew Brunson'ın tutuklanmasıyla başlayan kriz, iki ülkeyi karşılıklı yaptırımların eşiğine getirdi ve tarihin en gergin dönemlerinden birini yaşattı. ABD-Türkiye ilişkilerinde tarih boyunca ender rastlanan bir gerilime yol açan Brunson olayı, nasıl başladı ve nasıl sonuçlandı? Andrew Brunson kimdir? İşte detaylar;
Rahip Brunson olayı nedir?
İzmir'deki Diriliş Kilisesi'nde görev yapan Brunson ve eşi, "milli güvenliği tehdit ettiği" gerekçesiyle sınır dışı edilmek istendi. Ancak daha sonra "terör örgütleri adına suç işleme" ve "casusluk" suçlamalarıyla Brunson tutuklandı. Bu süreçte çeşitli diplomatik girişimlerle çözülmeye çalışılan kriz, uzun bir döneme yayıldı.
Brunson'un tutukluluğu ve yargılanması sürecinde ABD, Türkiye'ye çeşitli yaptırım tehditleri savurdu ve ilişkiler giderek gerildi. Ancak sonunda, uzun bir bekleyişin ardından Brunson'a verilen hapis cezası, ev hapsi ve yurt dışı yasağının kaldırılmasıyla kriz sona erdi.
İki NATO müttefikinin ilişkileri, Brunson krizi boyunca diplomatik manevralar, yaptırım tehditleri ve uluslararası baskılarla dolu bir süreçten geçti. Ancak sonunda, tarafların uzlaşmasıyla kriz çözüldü ve Brunson'un serbest bırakılmasıyla ilişkilerdeki gerilim azaldı.
Andrew Brunson kimdir?
Andrew Craig Brunson, Amerikalı bir papaz ve Evanjelik Presbiteryen Kilisesi üyesidir. Brunson, Türkiye'de yaşamış ve Ekim 2016'da, Recep Tayyip Erdoğan'a yönelik gerçekleşen darbe girişiminin ardından ortaya çıkan tasfiyeler sırasında tutuklanmıştır. Kendi deneyimlerini 2019'da bir yazıda paylaşmıştır. Tutuklanmadan önce İzmir Diriliş Kilisesi'nde papazlık yapmış, 25 kişilik küçük bir Protestan cemaate liderlik etmiştir.
Erdoğan, 28 Eylül 2017'de Brunson'u, ABD'de yaşayan ve darbe girişimini desteklemekle suçlanan Fethullah Gülen ile takas etme önerisinde bulunmuş, ancak bu teklif sonuçsuz kalmıştır. 26 Temmuz 2018'de ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Erdoğan'a Brunson'u serbest bırakması gerektiğini, aksi takdirde ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalacaklarını söylemiştir. Brunson'un gözaltına alınmasına katkıda bulunduğu iddia edilen iki üst düzey Türk hükümet yetkilisine, Türkiye Adalet Bakanı Abdulhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'na, ABD Hazine Bakanlığı tarafından yaptırımlar uygulanmıştır.
12 Ekim 2018'de Brunson, teröre destek vermekle suçlanarak 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasına çarptırılmıştır. Ancak, ev hapsi ve yurt dışına çıkma yasağı kaldırılmış ve hapis cezası göz önünde bulundurularak serbest bırakılmıştır. Serbest bırakılmasının ardından Brunson ABD'ye dönmüştür.
