Sinan Özen’in efsane bir şarkısı vardı, “Sigaramın dumanı sen, ateşi ben olayım” diye. Hazine ve Maliye Bakanlığı da arabeske bağlamış bir vaziyette “Sigaranın vergisi bana, külfeti sana” şeklinde bir tavır sergiliyor ve bu fena halde hoşuna gidiyor.
14 Eylül Cumartesi günü Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı uyarınca sigarada nisbi vergi oranı yüzde 57’den yüzde 53,50’ye düşürüldü. Sigara üzerinden alınan vergi yükü hafifliyor gibi göründü ama işin aslı öyle değil, çünkü maktu vergi tutarı 5,7424 TL’den 7,8000 TL’ye çıkarıldı.
Bir paket sigaranın fiyatının 80,00 TL olduğunu varsayalım. Son düzenleme öncesinde 45,60 TL (80,00 x 0,57) nisbi ÖTV ve 5,74 TL maktu ÖTV olmak üzere toplam 51,34 TL ÖTV vardı. KDV tutarı ise 13,33 TL olmak üzere toplam dolaylı vergi tutarı 64,67 TL, vergi yükü % 80,84 idi.
Yeni düzenleme sonrası aynı fiyatı esas aldığımızda 42,80 TL (80,00 x 0,5350) nisbi ÖTV ve 7,80 TL maktu ÖTV olmak üzere toplam 50,60 TL ÖTV oldu. KDV ise aynı tutar ve oranda (% 20) kaldı. Dolayısıyla ÖTV geliri 0,74 TL düştü. Vergi yükü ise bu suretle % 79,91’e geriledi.
Pekala bu düzenleme neden yapıldı?
Sigara üretim maliyetlerinin artması neticesinde sigara firmalarının zarar etmemesi ve maliyetlerini finanse etmek için devlet paket başına 0,74 TL ÖTV’den vazgeçti.
Sigara firmalarının maliyetlerini karşılayamamaları durumunda fiyat artışına gideceklerdi ve enflasyona etki edecekti. Bunun önüne geçebilmek için fedakarlığı devlet yaptı.
Sigara fiyatları evet şimdilik bir zam görmeyecek, ancak sigara içen veya içmeyen herkesin vergisinden vazgeçerek sigara firmalarının maliyetleri fonlanıyor. Gerçekten ironik bir durum.
Yaklaşık 7 milyar paket yıllık yurtiçi sigara satışı yapıldığına göre 5.1 milyar TL ÖTV gelirinden devlet vazgeçmiş oldu.
Pekala, maliyenin hesabı nasıl?
Bahsettiğimiz üzere sigara fiyatları değişmedi, ancak devletin vergileri ile sigara üreticilerinin maliyetleri fonlandı. Bu durumun esas ayağı enflasyon üzerine. Enflasyona olası olumsuz etkisi bu suretle azalmış oldu ve memur, emekli ve işçiye daha az zam yapmak olarak önümüze çıkıyor.
Eski sistem kalsaydı, enflasyon bir miktar daha yüksek olacak ve bu suretle maaş zamları da beraberinde yüksek olacaktı.
Görüldüğü üzere, sigara içenden zaten anormal vergi alınıyor. Bir paket sigaradaki 16 adedi devlete vergi olarak gidiyor, 4 adeti içende kalıyor. Sigara içen ve içmeyen herkes 5.1 milyar TL maliyete katlanıyor. Yine neredeyse tüm kesimleri ilgilendiren enflasyonu baskılayarak daha düşük zammın önü açılıyor.
Her tarafımızı öyle bir sarmış ki sigara üzerinden vergi politikası, bence şarkımızı şöyle değiştirelim; “Sigaramın dumanına sarsam, saklasam seni”…