Zihinlerimizin derinliklerinde gizlenen bir etki: Vatandaşlar, subliminal mesajların ne olduğunu ve gerçekten işe yarayıp yaramadığını keşfetmek için araştırmalara başladılar. Peki, Subliminal mesaj nedir? Subliminal gerçekten işe yarar mı? Merak uyandıran bu konuda daha fazla bilgi edinmek için birlikte yolculuğa çıkalım.
Subliminal mesaj nedir?
Subliminal mesajlar veya bilinçaltı mesajlar, normal insan algısının altında kalarak fark edilmemeye tasarlanmış işaret veya mesajlardır. Bu tür mesajlar, insanların bilinçli dikkati tarafından algılanamazlar, ancak bilinçaltını etkiledikleri düşünülmektedir. Reklamcılık ve propaganda gibi alanlarda sıkça kullanılan subliminal teknikler, örneğin dizilerde veya filmlerde karakterlerin tüketilen markalarını veya giydikleri kıyafetleri içerir. Bu tekniklerin ahlaki açıdan kabul edilebilirliği, amaçları, etkileri, kullanım sıklığı ve rekabet gibi konular tartışmalıdır. Marka ve ürünlerin pazarlanmasından toplumun ilgi, ihtiyaç ve algısını değiştirmeye kadar geniş bir yelpazede kullanılabilirler. Bir kişiyi, bir kurumu veya bir ürünü kötülemek için o şey ile olumsuz bir nesnenin aynı temada işlenmesi subliminal mesajların en yaygın kullanım şeklidir. Bugüne kadar yapılan çalışmalar, en bilinçli ve savunmacı bireylerin bile bu mesajları ilk bakışta tam olarak çözemediğini göstermektedir, bu da toplumları reklamların etkilerine karşı savunmasız hale getirebilir.
Subliminal gerçekten işe yarar mı?
Reklamlarda subliminal mesajlarla ilgili olarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 15 Şubat 2011 tarihinde kabul edilen 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 9. maddesinin 2. fıkrası gereği "Ticari iletişimde bilinçaltı teknikleri kullanılamaz."
Subliminal mesajların etkisi, genel algıdan farklı olarak kişilere herhangi bir şeyi zorla yaptıramaz. Ancak kişilerin yapmaya eğilimli oldukları şeyleri bir miktar pekiştirebilirler.
1957'de piyasa araştırmacısı James Vicary, ABD'nin Fort Lee şehrinde bir sinemada gösterilen reklamlara "Patlamış mısır yiyin." ve "Coca Cola için." yazılı subliminal mesajlar gizleyerek bir deney yaptığını iddia etmiş ve bu deney sonucunda kola ve patlamış mısır satışlarının yarı yarıya arttığını söylemiştir. Ancak, deneyin yapıldığı dönemdeki sinemanın patlamış mısır ve kola satışlarının kayıtları incelendiğinde kayda değer bir artış görülmediği ve deneyin sadece bir reklam kampanyasından ibaret olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, Rusya, Türkiye, ABD, tüm Avrupa ülkeleri ve birçok diğer dünya ülkesinde reklamlarda subliminal tekniğin kullanılması yasaktır.
