İstanbul'un Kurtuluş Günü dolayısıyla 6 Ekim 2024 (yarın) şehrin toplu ulaşım hizmetleri ücretsiz olacak. Peki, bu özel günün tarihi arka planı nedir?
6 Ekim İstanbul'un kurtuluşu nedir?
İstanbul’un Kurtuluşu, 6 Ekim 1923’te, Türk ordusunun şehri işgalden tamamen kurtardığı tarihi bir olaydır. Bu tarih, İstanbul'un İtilaf Devletleri’nin işgalinden özgürlüğüne kavuşmasının yıl dönümüdür.
Olaylar, Mondros Ateşkes Antlaşması'na dayanarak, 13 Kasım 1918'de İtilaf Devletleri donanmalarının Haydarpaşa önlerine demirleyip İstanbul'a girmesiyle başladı. Resmi işgal ise 16 Mart 1920 tarihinde gerçekleşti. Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesinden sonra, Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu, İtilaf Devletleri kontrolündeki tarafsız bölgeye doğru ilerlemeye başladı. Bu süreçte Fransız ve İtalyan birlikleri hızla geri çekildi. Ancak İngilizler Çanakkale’de savunma pozisyonu aldı.
İngiltere, Türkiye ile bir anlaşma zemini aramaya başlarken, Türk hükümeti Boğazlar üzerindeki kontrolü talep etti. İngiltere başbakanı Lloyd George bu talepleri reddetti, ancak İngiliz komutan General Harington, çatışmayı önlemek adına ateş açılmaması emrini verdi. Türk birlikleri, İngiliz direnişiyle karşılaşmadan bölgeye girdi ve Çanakkale Boğazı’na doğru ilerlemeye devam etti.
Bu arada İzmir’in kurtuluşunun ardından, Damat Ferit Paşa ülkeden kaçtı ve Trakya topraklarının Türkiye’ye teslimi gündeme geldi. Mustafa Kemal Paşa’nın isteğiyle Refet Paşa, İstanbul’un teslim alınmasında görevlendirildi ve 19 Ekim 1922’de Refet Paşa İstanbul’a ulaştı. İstanbul'un tam olarak kurtuluşu ise işgal kuvvetlerinin Lozan Antlaşması sonrasında şehri boşaltmasıyla gerçekleşti.
Son İtilaf Devletleri birlikleri 4 Ekim 1923’te İstanbul’dan ayrıldı. 6 Ekim 1923 tarihinde ise Şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk 3. Kolordusu İstanbul'a girerek şehri resmen işgalden kurtardı. Böylece, 6 Ekim 1923, İstanbul’un işgalden kurtulduğu gün olarak her yıl kutlanmaya başlandı.
