Toprak Dede olarak tanınan Hayrettin Karaca, Türkiye'nin çevre hareketinde iz bırakan isimlerden biridir. Erozyonla mücadele ve doğa koruma çalışmalarının öncüsü olan Karaca, TEMA Vakfı'nı kurarak bu alandaki mücadelesine kurumsal bir kimlik kazandırmıştır. Peki detaylıca bakıldığında Toprak Dede lakaplı Hayrettin Karaca kimdir, hikayesi nedir? İşte detaylar...
Hayrettin Karaca kimdir?
Hayrettin Karaca, "Toprak Dede" olarak anılan Türk sanayici ve çevre aktivisti, Türkiye'nin doğa bilincine yön veren önemli figürlerden biridir. 4 Nisan 1922'de Bandırma'da doğan Karaca, iş hayatında büyük başarılar elde etmesine rağmen, hayatını doğa koruma çalışmalarına adamıştır.
Ailesinin triko-örme işini devralarak Karaca firmasını Türkiye'nin en başarılı sanayi kuruluşlarından biri haline getiren Karaca, çevre ve doğa konusunda da derin bir tutkuya sahipti. Bu tutkusunu, 1980'lerde Yalova'da kurduğu Karaca Arboretum ile somutlaştırdı. 1992'de iş insanı Nihat Gökyiğit ile birlikte Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma (TEMA) Vakfı'nı kurarak doğa koruma çalışmalarını genişletti. TEMA Vakfı, bugün 1 milyon 30 bin gönüllüsüyle Türkiye genelinde çevre bilincini yaymaya devam ediyor.
Toprak Dede'nin hikayesi
Toprak Dede lakaplı Hayrettin Karaca, doğayla olan derin bağını, "Yaşamak istiyorsan sana yaşam verenleri yaşatacaksın." sözleriyle özetlemiştir. Bu felsefesi, onun çevre bilincini geliştirme ve koruma çabalarının temelini oluşturdu. Özellikle gençlere ve çocuklara doğa sevgisi aşılamak için şehir şehir gezerek farkındalık yaratmaya çalıştı.
Hayrettin Karaca, 20 Ocak 2020'de 97 yaşında vefat etti, ancak doğaya olan bağlılığı ve çevre bilinci, onu tanıyan herkesin kalbinde yaşamaya devam ediyor. 2021 yılında başlatılan "Doğal Yaşlı Ormanlar" projesi, onun anısını yaşatmak için atılan adımlardan sadece biridir. Bu proje kapsamında, özellikle Doğu Karadeniz'deki doğal ormanların korunması için çalışmalar yürütülmektedir.
Hayrettin Karaca, bir çocuk tarafından verilen "Toprak Dede" lakabını hayatının en değerli ödüllerinden biri olarak kabul etmiş ve bu unvanla çevre bilincini yaymaya devam etmiştir. Doğaya olan sevgisi ve saygısı, onun en bilinen fotoğraflarından birinde, bir meşe ağacına sarılırken çekilen karede net bir şekilde görülmektedir. Karaca, "Doğayı korumak bir lüks değil, insanı korumak istiyorsak önce doğayı korumak lazım." diyerek, doğanın insan yaşamındaki vazgeçilmez rolünü vurgulamıştır.
Hayrettin Karaca, Türkiye için sadece bir doğa koruyucusu değil, aynı zamanda doğa bilgesi olarak da anılmaktadır. Onun doğaya olan tutkulu bağlılığı, bugün de birçok insan için ilham kaynağı olmaya devam ediyor.
