Türkiye'de en yaygın bilinen masal hangisidir diye merak ediyorsanız, doğru yerdesiniz. Detaylara ulaşmak için okumaya devam edin ve Türk edebiyatının büyülü masalları arasında kaybolun...
Türk edebiyatında masalların özelliği nedir?
Türk edebiyatında masal, sözlü edebiyat geleneğinin en eski ve en önemli ürünlerinden biridir. 19. yüzyıldan itibaren yazıya geçirilmiştir. "Masal" sözcüğü, Arapça "mesel" kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Anadolu'da masalın yerine "metel, mesele, matal, hekâ, hikâ, hikiya, hekeya, oranlama, ozanlama ve nagıl" gibi farklı kullanımları da bulunmaktadır. Türk Dil Kurumu'nun Güncel Türkçe Sözlük'ünde masal, "Genellikle halkın yarattığı, hayale dayanan, sözlü gelenekte yaşayan, çoğunlukla insanlar, hayvanlar ile cadı, cin, dev, peri vb. varlıkların başından geçen olağanüstü olayları anlatan edebî tür" olarak tanımlanır.
Saim Sakaoğlu, "Masal Araştırmaları" adlı kitabında masalı, "Olayların geçtiği yer ve zaman belli olmayan; peri, dev, cin, ejderha, arap bacı gibi kahramanları, belirli kişileri temsil etmeyen hikâyeler" olarak tanımlar. Naki Tezel ise masalı, "Genellikle doğaüstü kahramanlara ve maceralara yer verilen, konusu hayali, kulaktan kulağa aktarılarak geçen halk hikâyeleri" şeklinde tanımlar. Pertev Naili Boratav ise masalı, "nesirle söylenmiş, dinlik ve büyülük inanışlardan ve törelerden bağımsız, tamamen hayal ürünü, gerçekle ilgisiz ve anlattıklarına inandırmak iddiası olmayan kısa bir anlatı" olarak tanımlar.
Türk masalları üzerine derleme ve sınıflandırma çalışmaları yapılmıştır. Rus Türkoloğu Vasili Radlof, Türk masallarını derleyen ilk kişidir. Albert Wesselski, George Jakob, Theodor Menzel ve Friedrich Giese de Türk masalları üzerine çalışma yapan diğer isimlerdir. Türkiye'de konuyla ilgili ilk çalışma, K.D. imzası ile yayımlanan "Türk Masalları"dır. Bu eserden ilk kez Ziya Gökalp bahsetmiş, Pertev Naili Boratav ise tanıtmıştır. Türkiye'de masallar üzerine çalışanların başında gelen Boratav, "Typen türkischen Volksmärchen" adlı katalogu Wolfram Eberhard ile birlikte hazırlamıştır. Bu katalog, Türk masalcılığının en önemli kilometre taşlarından biridir.
Türk masalları, 19. yüzyılda yazıya geçirilmiştir. Türkiye'de halk ağzıyla derlenmiş en eski kitap "Billur Köşk"tür. Zümrüdüanka Kuşu, Türkiye'deki en yaygın veya en çok bilinen masaldır. Masal, aynı zamanda Şamanizmin kalıntıları (Gök Tanrı inanışları) ile örülüdür ve olağanüstü motifler içerir.
Türk masallarında birçok tip ve kahraman bulunmaktadır. Görkemli saraylarda oturan, oğulları ve kızları olan padişah tipi yaygındır. Güçlü silahları olan ve insan eti yiyen devler de bir diğer tiplemedir. Ayrıca Keloğlan, cadılar, periler, cinler, kurnaz tilkiler, kötülük timsali kurtlar, parmak çocuklar ve nohut oğlanlar gibi karakterler de Türk masallarında sıklıkla yer alır.
Türk edebiyatında masal, hem sözlü hem de yazılı gelenekte önemli bir yere sahiptir. Çeşitli tipler ve kahramanlar içeren masallar, halkın kültürel mirasını yansıtarak nesilden nesile aktarılmaktadır. Derleme ve araştırma çalışmaları sayesinde bu zengin miras korunmakta ve gelecek nesillere aktarılmaktadır.
Türkiye'de en yaygın bilinen masal hangisidir?
Türk masalları, yüzyıllar boyunca sözlü gelenekte varlığını sürdürmüştür. Bu kültürel miras, 19. yüzyıla gelindiğinde yazıya geçirilerek kalıcı hale getirilmiştir. Türkiye'de halk ağzından derlenmiş en eski masal kitabı "Billur Köşk" olarak bilinir. Bu eser, Türk masallarının yazılı kaynaklara geçiş sürecinde önemli bir yer tutmaktadır.
Türk masalları arasında en yaygın ve bilinen hikaye, Zümrüdüanka Kuşu'dur. Bu masal, halk arasında geniş bir tanınırlığa sahip olup, nesiller boyunca anlatılagelmiştir.