Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına dair "Gelir Dağılımı İstatistikleri" bültenini güncel verilerle yeniden yayımladı. Bu bültene göre, Türkiye genelinde yıllık ortalama hane halkı kullanılabilir geliri, geçen yılın verilerine göre %84,1 artarak 181 bin 200 liraya ulaştı.
Hane Halkı Gelirinde Önemli Artış
Yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri de bir önceki yıla göre %85,3 artarak 48 bin 642 liradan 90 bin 116 liraya yükseldi. 2022 yılına kıyasla en yüksek gelir, tek kişilik hane halklarında 111 bin 969 lira olarak kaydedildi. Çok kişili hane halklarında bu rakam 106 bin 700 lira, çekirdek ailelerden oluşan hane halklarında ise 92 bin 043 lira olarak belirlendi. En düşük gelir ise 70 bin 115 lira ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halklarında gerçekleşti.
Gelirin Dağılımında Maaş ve Ücretler Ön Planda
Gelir dağılımında en yüksek payı %48,5 ile maaş ve ücret gelirleri aldı; bu rakam, geçen yıla göre 2,3 puan artış gösterdi. İkinci sırada %22,1 ile müteşebbis gelirleri, üçüncü sırada ise %17,6 ile sosyal transfer gelirleri yer aldı. Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı %20,5, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise %88,4 olarak belirlendi.
Eğitim Seviyesi Gelirleri Belirliyor
Yıllık ortalama esas iş gelirleri, yükseköğretim mezunlarında 157 bin 851 lira, lise ve dengi okul mezunlarında 114 bin 374 lira, lise altı eğitimlilerde 89 bin 012 lira, okul bitirmeyenlerde 63 bin 425 lira ve okuryazar olmayan fertlerde 45 bin 637 lira olarak hesaplandı. En yüksek artış %89,7 ile lise altı eğitimlilerde gerçekleşirken, en düşük artış %79,6 ile okuryazar olmayan fertlerde gözlemlendi.
Sektörel Gelir Farklılıkları
Sektörel olarak incelendiğinde, esas iş gelirlerinin en yüksek olduğu sektör hizmet sektörü oldu ve yıllık ortalama gelir 121 bin 013 lira olarak belirlendi. Tarım sektörü ise yıllık ortalama gelir açısından en düşük seviye olan 92 bin 632 lira ile kaydedildi. Tarım sektöründe %100,9'luk bir artış gözlemlenirken, hizmet sektöründe bu oran %83,2, inşaatta ise %74,3 olarak belirlendi.
İstanbul Gelir Sıralamasında Zirvede
Türkiye'de 2023 yılında yaşanan depremler nedeniyle TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde veri toplanamadı. Bu nedenle bölgesel sonuçlar 25 bölge üzerinden değerlendirildi. En yüksek yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri 124 bin 723 lira ile İstanbul'da kaydedildi. Bunu 115 bin 758 lira ile Ankara, 107 bin 583 lira ile "Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli" bölgeleri izledi.
En Düşük Gelir Van, Muş, Bitlis ve Hakkari'de
En düşük yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri ise 41 bin 385 lira ile Van, Muş, Bitlis ve Hakkari bölgesinde gerçekleşti. Araştırma sonuçlarına göre, en yüksek gelir elde eden %20'lik kesimin geliri, en düşük gelir elde eden %20'lik kesimin gelirine oranla 7,9 kat daha fazlaydı. Bu değerin en düşük olduğu bölge ise 4,9 ile "Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova" olarak belirlendi.
İşsizlik Oranı Azaldı
Eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine göre sıralı %10'luk gelir grupları incelendiğinde, bir önceki yılda en yüksek gelir grubunda olanların %52,1'inin, en düşük gelir grubunda olanların ise %67,3'ünün gelir grubu değişmedi. 2022'de işsiz olan bireylerin %42,4'ü geçen yıl çalışmaya başladı. 2022 yılında "çalışan" olarak belirlenen bireylerin %90,6'sı 2023'te çalışma hayatına devam etti. İş gücüne katılmayan bireylerin %10,2'si ise 2023'te iş gücüne dahil oldu.
