Türkiye’nin ilk kadın avukatı olarak, Süreyya Ağaoğlu, hukukun egemenliğini savunmanın yanı sıra, kadınların haklarını koruma mücadelesiyle de tanınır. Peki, Türkiye'nin ilk kadın avukatı Süreyya Ağaoğlu kimdir? İşte detaylar...
Süreyya Ağaoğlu kimdir?
Türkiye'nin ilk kadın avukatı olarak tanınan Süreyya Ağaoğlu, 1903 yılında Azerbaycan'ın Şuşa kentinde dünyaya geldi. Babası Ahmet Ağaoğlu, Azerbaycan'ın tanınmış düşünür ve siyasetçilerinden biriydi ve ailesini, Türk milliyetçiliği ve aydınlanma idealleri doğrultusunda yetiştirdi. Beş çocuklu ailenin en büyük kızı olan Süreyya Ağaoğlu'nun kardeşleri arasında yazar ve siyasetçi Samet Ağaoğlu, eğitimci ve milletvekili Tezer Taşkıran da bulunmaktadır.
Ailesiyle birlikte 1910 yılında Türkiye’ye göç eden Ağaoğlu, gençlik yıllarını dönemin önemli aydınları ve Türk Ocağı üyeleri arasında geçirdi. 1920’de İstanbul Kız Lisesi’nden mezun olduktan sonra, 1921’de Darülfünun’da (İstanbul Üniversitesi) hukuk eğitimi almak için başvurdu. Bu başvuru, fakültenin kız öğrencilere açılmasında etkili oldu ve Süreyya Hanım, hukuk fakültesine kabul edilen ilk kadın öğrenci olarak tarihe geçti. 1925 yılında mezun olan Ağaoğlu, ardından Ankara’ya giderek Şurayı Devlet Tanzimat Dairesi’nde çalışmaya başladı. 1928 yılında serbest avukatlık ruhsatını alarak "Türkiye'nin ilk kadın avukatı" unvanını kazandı ve kariyerine bu unvanla devam etti.
Uluslararası Temsiller ve Sivil Toplum Çalışmaları
Ağaoğlu, avukatlık kariyerinde sadece Türkiye’de değil, uluslararası arenada da önemli roller üstlendi. İyi derecede İngilizce ve Fransızca bilmesi, onu Türkiye'yi uluslararası konferanslarda temsil etme görevine getirdi. 1946 yılında İstanbul Barosu’nun Beynelmilel Barolar Birliği'ne üye olmasını sağladı ve aynı yıl, bu birliğin ilk kadın yönetim kurulu üyesi oldu. 1952’de Milletlerarası Kadın Hukukçular Birliği’ne katıldı ve 1960 yılında BM Cenevre Teşkilatı’nda Kadın Hukukçular Birliği temsilcisi olarak görev aldı. 1980-1982 yıllarında ise Hukukçu Kadınlar Federasyonu’nun ikinci başkanı olarak hizmet verdi.
Kardeşi Samet Ağaoğlu’na Yassıada Duruşmalarında Destek
1960 İhtilali sonrasında Yassıada Mahkemeleri’nde yargılanan kardeşi Samet Ağaoğlu’nun avukatlığını üstlenen Süreyya Ağaoğlu, bu zor dönemde ailesine destek sağladı. Siyasi arenada da aktif olan Ağaoğlu, Yeni Türkiye Partisi İstanbul il başkanlığı görevini yürüttü.
Kadın Hakları ve Sivil Toplum Kuruluşları
Hayatı boyunca kadın haklarına öncelik veren Ağaoğlu, Türk Hukukçu Kadınlar Derneği, Üniversiteli Kadınlar Derneği, Hür Fikirleri Yayma Derneği ve Soroptimistler İstanbul Kulübü gibi önemli kuruluşların kurulmasına öncülük etti. Ayrıca, 1948 yılında Çocuk Dostları Derneği’ni kurarak sosyal sorumluluk alanında da etkili çalışmalar yaptı.
Edebiyat ve Yayınları
Süreyya Ağaoğlu, yazıları ve kitaplarıyla da tanınır. "Londra'da Gördüklerim" ve "Bir Hayat Böyle Geçti" başlıklı eserleri, hayat görüşünü ve toplumla ilgili düşüncelerini yansıtır. Ayrıca çeşitli hukuki makaleler kaleme alarak hukuk alanındaki bilgi birikimini paylaşmıştır.
Son Yılları ve Ölümü
Süreyya Ağaoğlu, 29 Aralık 1989’da İstanbul’da bir panel sonrası düşerek beyin kanaması geçirdi ve kısa süre sonra hayatını kaybetti. Mezarı, İstanbul Feriköy Mezarlığı'nda, Ağaoğlu Aile Mezarlığı'nda yer alır. Aile fotoğrafları, belgeleri ve gazete kupürlerinden oluşan özel arşivi ise İstanbul’daki Kadın Eserleri Kütüphanesi’nde korunmaktadır.