Son yıllarda batı medyasında sıkça karşılaştığımız "woke" terimi, Türkiye’de de giderek daha fazla kullanılmaya başladı. Bu İngilizce kelime, özellikle azınlık hakları ve sosyal adalet mücadelesine atıfta bulunarak, farklı bir anlam kazandı. Peki bu woke nedir? Woke kültürü ne anlama gelir?
Woke Nedir?
İngilizceden gelen "woke" kelimesi, "uyandı" veya "uyanık" anlamına gelir. Amerikan Merriam-Webster sözlüğü bu kelimeyi, "önemli gerçeklere veya sorunlara, özellikle ırksal konulara ve sosyal eşitliğe dikkat ediyor" şeklinde tanımlar. Sosyolojik olarak ise "woke", toplumsal konulara duyarlı ve gerçeklerin farkında olan kişi anlamını taşır. Aslında "woke" kelimesinin anlamı olumlu yöndedir, çünkü toplumsal adalet ve eşitlik konularında bir farkındalık oluşturmayı ifade eder. Ancak yıllar içinde, bu kelime sosyalist görüşe yakın kişileri küçümsemek amacıyla kullanılmaya başlandı. Özellikle ABD ve Fransa'da aşırı sağ ve merkez sağ siyasetçiler, "woke" terimini, sosyalist düşüncelere sahip kişileri, ilerici bireyleri, ayrımcılık üzerine çalışan akademisyenleri ve eşit haklar için mücadele eden aktivistleri hedef alarak aşağılamak için kullanıyorlar.
Woke Kültürü Nedir?
“Woke kültürü” veya “uyanıklık kültürü,” ABD’de 19. yüzyıla kadar uzanan ve ırk, cinsiyet, cinsiyet kimliği gibi sosyal azınlık sorunlarını ele alan bir sosyal farkındalık hareketidir. Son on yılda, sosyal medyada geniş bir görünürlük kazanan bu kültür, bazıları tarafından sosyal adalet hareketlerinin temel bir parçası olarak görülürken, diğerleri tarafından ise toplumsal ayrımları derinleştiren ve bazı kavramları anlaması güç hale getiren bir ideoloji olarak eleştirilmektedir. Bu kültüre ait öğeler, “kimlik politikası saplantısı” ve “kurban zihniyeti” gibi terimler kullanarak, sosyal adalet ve eşitlik taleplerini tartışmalı bir şekilde sunmaktadır. Bu tür terimlerin kullanımı, “woke kültürü”nün bazı kesimler tarafından nasıl algılandığını ve neden tartışmalara yol açtığını gösterir.
