Birçok dini inançta ve kültürde farklı anlamlarla karşımıza çıkan Yezdan, kimileri için yaratıcı bir güç, kimileri için ise ilahi bir varlık olarak tanımlanır. Ancak bu kavramın Kur’an'da yer alıp almadığı, merak uyandıran en önemli sorulardan biri haline gelmiş durumda. Peki, Yezdan ne demek? Hz. Yezdan Kur'an'da geçiyor mu? İşte detaylar...
Yezdan Ne Demek?
Yezdan, Zerdüştlük dinine ait bir terim olarak kullanılır ve genellikle "iyi tanrı" veya "iyiliğin kaynağı" anlamına gelir. Zerdüştlükte, Yezdan, güneşi simgeler ve evrenin özünün ateş olduğunu belirtir. Bu dinin inancına göre, Yezdan iyiliği temsil ederken, kötülüğü temsil eden Ehrimen ile sürekli bir mücadele içerisindedir. Kıyamet gününde, Ehrimen'in Yezdan'a yenilmesi ve kötülüğün ortadan kalkması beklenir. Yezdan, Farsçadan Türkçeye geçmiş ve zamanla Allah veya yaratıcı anlamında da kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle Divan edebiyatında ve İslami kaynaklarda Allah'ı tanımlamak için bu terim kullanılmıştır.
"Yezdan" kelimesi, Zerdüştlük dinine ait bir terim olarak iyiliğin tanrısını ifade eder. Zerdüştçülükte, Yezdan, güneşin yansıması olarak kabul edilir ve evrenin özünü ateş olarak tanımlar. Bu dinin inançlarına göre, Yezdan iyiliği ve hayrı simgelerken, kötülüğün tanrısı olan Ehrimen'e karşı zafer kazanacaktır. Yezdan kelimesi, Farsçadan Türkçeye geçmiş ve 16. yüzyıldan itibaren Allah veya yaratıcı anlamında kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca, Yezdan'ın simgesi güneş olup, tüm evreni aydınlatan ve ısıtan bir varlık olarak betimlenir.
Türk Dil Kurumu'na göre Yezdan, "ateşe hükmeden" ve "her şeyi ateşten yaratan Tanrı" anlamında kullanılır. Avesta'da "tapınılmaya layık varlık" olarak geçerken, Zerdüştlük sonrası edebiyatında bu kavram, Ahura Mazda'nın yetkilerini paylaşan diğer ilahi varlıklar için de kullanılmıştır. Müslümanlar, özellikle İslam fetihlerinden sonra, Yezdan'ı tek tanrı olarak kabul etmiş ve kelime, Allah'ı tanımlamak için de kullanılmıştır.
Hz. Yezdan Kur'an'da Geçiyor Mu?
Hayır, "Hz. Yezdan" ifadesi Kur'an'da geçmez. "Yezdan" terimi, Zerdüştlük ve eski İran dini metinlerinde yer alırken, İslam inancında ve Kur'an'da Allah'ın özel isimleri kullanılır. İslam'a göre, Allah’ın isimleri farklı olmakla birlikte, "Yezdan" adı, İslamî literatürde kullanılmaz. Bunun yerine, Allah’a ait 99 ismin yer aldığı Kur’an’da, O'na "Rab", "Rahman", "Rahim", "Melik" gibi çeşitli sıfatlarla hitap edilir. Yezdan terimi ise, özellikle Fars kültüründe ve Zerdüştlükte daha yaygın bir kullanıma sahiptir ve zamanla bazı İslamî metinlerde de Allah anlamında yer almıştır.
