Yaklaşık 6 ay arayla Üçyol metro istasyonundaki yürüyen merdivenlerin bir anda hızla terse dönmeye başlaması onlarca insanın yaralanmasına neden oldu. En işlek metro istasyonunda 2 kez yaşanan yürüyen merdiven kazası sonrası konunun uzmanları ihmaller zincirini anlattı. İhaleyi almak için 20 güvenlik kilidi yerine 5’inin yapılıp maliyetin düşürüldüğü, şartnamedeki eksiklerin görmezden gelindiği, merdivenin boşalıp geri kaymasını engelleyecek fren sistemini takmayı bile bilmeyen niteliksiz personeller çalıştırıldığını öne süren uzmanlar önlem alınmazsa yeni kazaların yaşanabileceğini söyledi.
İzmir Ticaret Odası (İZTO) Meclis Üyesi Amaç Sarıgüllü önceki yıllarda İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yürüyen merdivenlerinin kontrollerini kendilerinin yaptığını, maliyeti azaltmak isteyen belediyenin daha sonra kendi bünyesinde bir ekip kurduğunu vurguladı. Sarıgüllü, “Fakat çok deneyimsiz, tecrübesiz kişileri işe aldılar ve birden usta yaptılar. Bu birinci sıkıntı. İkinci sıkıntı ise ihale ve sonrasındaki kontrollerle ilgili. İhalede yardımcı fren tertibatı bulunması zorunluluğu oluyor. Bunun yanı sıra 20 farklı güvenlik önlemi isteniyor fakat ihaleyi çok düşük fiyata alan firmalar bir şekilde bu 20 güvenlik önleminden 5 tanesini koyuyor; 15’ini koymuyor. Üçüncü sorun da kontrol aşamasında. İhaledeki 15 güvenlik sistemi eksik olmasına karşın ne hikmetse onay verilebiliyor” ifadelerini kullandı.
“Denetleyen de anlamıyor”
Yürüyen merdivenleri kontrol edenin de neyi, nasıl kontrol etmesi gerektiğini bilmediğini vurgulayan Sarıgüllü, “Kaplamasından, güvenlik noktalarına ve bağlantı elemanlarına kadar her detayın ayrıntılı şekilde incelenmesi gerekirken bunu yapamıyorlar. Biz her şeyiyle tam, eksiksiz ve sorun yaşatmayacak yürüyen merdiven için olması gereken fiyatı verirken diğer firma her zaman sıkıntı çıkaran, Allah korusun ölümlere bile neden olabilecek düşük bir teklifle ihaleyi alıyor. Denetleyen de bu işleri bilmeyince sonuç ortada” şeklinde konuştu.
“Para yanlış ürüne gidiyor”
Güvenlikli, olması gerektiği gibi bir yürüyen merdiven yerine güvenlikliymiş gibi gösterilen düşük maliyetli merdivenlerin sorun yaratmaya devam edeceğini sözlerine ekleyen Amaç Sarıgüllü, “Örneğin biz kesinlikle taşeronla değil kendi ekiplerimizle montajımızı yapıyoruz. Çünkü ekibimiz 3 ayda bir eğitimden geçiyor ve başkasına da güvenemeyiz. Ama taşerondaki adam belki de ömründe ilk defa böyle bir montaj yapıyor. Ürün zaten şartnameye uygun değil. O zaman ne oluyor? Sen paranla yanlış bir ürün satın almış oluyorsun, yanlış monte ettirip bu yanlışı da onay vererek kabul ediyorsun” dedi.
Narlıdere uyarısı
İhalelerde İzmirli firmalar yerine İstanbul veya Ankaralı firmaların tercih edildiğini bunun servis ve bakım sorunu yaşattığını da sözlerine ekleyen Sarıgüllü, “Zaten o İstanbullu veya Ankaralı firma işi kendi değil taşerona yaptırıyor. Bir de İzmir’de yetkili servisi olmadığı için bakım, tamirat konusunda sorun çıkıyor. Tıpkı asansörlerde olduğu gibi yürüyen merdivenlerde de periyodik muayene zorunluluğu getirilmeli. Şubat ayında açılan fakat sık sık merdivenleri arızalanan ve çoğu çalışmayan Narlıdere’deki metro istasyonlarındaki tehlikeye de dikkat çeken Sarıgüllü şöyle konuştu: “Öncelikle oradaki merdivenlerin çoğu çok ses çıkararak çalışıyor ki bunun nedeni eğimin doğru şekilde ayarlanmamış olması. Ayrıca traf gövde denilen çelik konstrüksiyon kısımla mekanik aksam arasındaki güvenlik boşlukları ne yazık ki kontrol edilmeden montaj yapılıyor. Bu sefer zincirler, çarklar sağa sola sürtebiliyor. Bunun tabii sürekli kontrol edilmesi lazım. Her ay oraları ölçülüp ona göre sıkılması lazım. Aksi taktirde orada da benzer kazalarla karşılaşılabilir.”
“Yönetmelik çıkmalı”
Yürüyen merdivenlerin de tıpkı asansörler gibi periyodik kontrolden geçirilmesi gerektiğini söyleyen Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Meclis Üyesi Cüneyd Temel ise, bu konuda hazırladıkları yönetmeliği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na da ilettiklerini vurguladı. Yürüyen merdiven konusunda da kurumsal düzenlemeler ile kamusal politikaların yanı sıra şartlara göre güncellenen uygulamalara ihtiyaç bulunduğunu aktardı. Böyle bir düzenleme olmadığı için gerek yürüyen merdivenlerde gerekse asansörde isteyen herkesin bakım şirketi kurduğunu açıklayan Temel, “Yürüyen merdivenler ve asansörler aslında çok güvenli sistemler. Örneğin asansörde tek bir halat bile kalsa asansör düşmez. Tüm halatlar kopsa bile frenleme sistemiyle yine içindekiler zarar görmez. Ama bu işleri doğru şekilde yapacak, ‘güvenlik önemli değil, ucuz olsun yeter’ demeyecek anlayış gerek” diye konuştu.
Bakanlığın hazırladığı yönetmelik taslağına da karşı olduklarını bu nedenle Tüm Asansör Sanayi İşverenleri Sendikası olarak kendi çalışmalarını bakanlığa sunduklarını aktaran Temel, “Yaşadığımız kazalara baktığımızda aslında hemen birçoğunda muayene kontrol zafiyetini görüyoruz. Bu işler doğru yapılırsa birçok güvenlik sistemi kazaları önler. Yürüyen merdiveni kuralına göre yaparsanız zinciri kopsa dahi geriye gelmez. Yeter ki maliyet hesabıyla değil güvenlik endişesiyle konuya yaklaşılsın” ifadelerini kullandı.
7 maddelik çözüm
1-Güvenlik sistemlerinin gerçekten olup olmadığı, hepsinin aktif edilip edilmediği uzmanlar tarafından kontrol edilmeli
2- Merdiven zincirinin kopup merdivenin boşa düşmesi ve geriye doğru hareket etmesini önleyecek fren sistemini takılıp takılmadığı; takıldıysa da uygun olup olmadığına incelenmeli
3-Daha ucuza mal etmek adına güvenlik sistemlerinin azaltılmasına izin verilmemeli
4-Tıpkı asansörlerde olduğu gibi yürüyen merdivenler de Makine Mühendisleri Odası tarafından düzenli olarak kontrol edilmeli. Yürüyen merdivenlerle ilgili güvenliğin ön planda olduğu yönetmelik çıkarılmalı.
5-İhale sonrası yürüyen merdivenlerin tesliminde ihaledeki tüm şartlar, güvenlik önlemleri yerine getirilip getirilmediğine detaylı şekilde bakılmalı. Bunun için de deneyimli firmalardan hizmet alınmalı.
6-İhaleyi alan firmaların İzmir’de bakım ve tamirat yapacak merkezleri, yetkili servis noktaları olmalı. Bu servislerde de gerekli sertifikaları almış deneyimli personeller çalıştırılmalı.
7-Büyükşehir Belediyesi hiçbir deneyimi olmayan, temel düzeyde bilgi sahibi personel yerine işin ehli olanları çalıştırmalı veya deneyimli firmalardan hizmet alımı yapmalı.
