İzmir Ticaret Borsası (İTB) ve Bergama Ticaret Odası iş birliğinde düzenlenen 2023-2024 Sezonu Zeytin ve Zeytinyağı Açılış Töreni, Bergama’da gerçekleşti. Zeytin hasadının ardından, Bergama Belediyesi Güzellik Ilıcası Tesisleri’nde yapılan törende, İTB Başkanı Işınsu Kestelli, Bergama Ticaret Odası Başkanı Lütfü Polat, Bergama Belediye Başkanı Hakan Koştu ve Bergama Kaymakamı Avni Oral hazır bulundu. Programın açılışında konuşan İTB Başkanı Işınsu Kestelli, Türkiye’nin zeytin ve zeytincilik alanında çok şanslı olduğunu dikkat çekerek, Türkiye'de toplam zeytin üretimi 2021 yılında 1,7 milyon ton iken 2022'de yüzde 71 artış ile 2,9 milyon tonluk rekor seviyeye ulaştığını söyledi. Zeytin ve zeytinyağı sektörünün toplam ihracatının 2022/23 sezonunda toplam 922 milyon dolara yükselerek ihracatta rekor kırdığını hatırlatan Kestelli, ancak üretimde bu sezon bir düşüş olacağını ve Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin yaptığı rekolte tahmin çalışmasına göre 2023-24 sezonunda sofralık zeytin üretiminin 443 bin ton ve zeytinyağı üretiminin 179 bin ton olacağını aktardı.
“Pazardaki yerimiz sağlamlaşabilir”
Tüm dünyada rekolte beklentilerin son beş yılın en düşük seviyelerinde olduğunu vurgulayan Kestelli, “Dünya zeytin ve zeytinyağı üretiminin açık ara bir numarası İspanya'da art arda iki yıldır yaşanan kuraklık nedeniyle üretimde büyük bir düşüş yaşanıyor. 2021-2022 sezonunda 1,4 milyon tonla dünya üretiminin bir numarası olan ülkede üretim tahmini bu sezon 680 bin tona geriledi. Bu rakamın 500 bin tona kadar gerileyebileceği söyleniyor. Ülkemiz, zeytin ve zeytinyağı üretimindeki artışını istikrarlı şekilde devam ettirirse İspanya ve İtalya ile birlikte dünya pazarlarında önde gelen konumunu kalıcı hale getirebilir. Geçen sezon sofralık zeytin üretiminde liderliğe, zeytinyağı üretiminde ise dünya ikinciliğine yükseldiğimiz gibi buradaki konumumuzda kalıcı da olabiliriz. İzmir olarak bir değerlendirme yaptığımızda ise ülkemizde zeytinciliğinin en önemli merkezlerinden birisi olduğumuzu söyleyebiliriz. İlimizde bu sezon yaklaşık 32 bin ton zeytinyağı ve 28 bin ton sofralık zeytin rekoltesi tahmin ediliyor” dedi.
“Tağşişe denetim şart”
Zeytin ve zeytinyağı sektöründe iyileştirilmesi gereken önemli konuların olduğunu dikkat çeken Kestelli, “Zeytinyağında tağşiş, sofralık zeytinde merdiven altı üretim sektörün en önemli sorunlarından birisi. Özellikle fiyatların bugünlerde olduğu gibi yükseldiği dönemlerde. Haksız rekabet neden olan, tüketici sağlığını ve güvenini olumsuz etkileyen bu sorunların ortadan kaldırılması amacıyla e-ticaret siteleri de dahil olmak üzere denetim mekanizmalarının daha etkin çalıştırılması gerekmektedir. Zeytinyağı ihracatımız arttığında katma değeri daha düşük olan varilli ve dökme ihracat oranımızda artıyor. Nitekim geçtiğimiz yıl gerçekleşen rekor ihracatımızın yüzde 79’u varilli ve dökme olarak yapılırken, sadece yüzde 21 kutulu olarak yapılmıştır. Markalı ihracatı artırmak amacıyla teşvik sisteminde düzenlemeler yapmalıyız” dedi.
Markalaşma vurgusu
Bergama Ticaret Odası Başkanı Lütfü Polat ise yaptığı konuşmada, bölgede zeytinin hep ikinci ürün olarak anıldığını belirterek, “Birinci olarak hep pamuk ön plandaydı. Zeytin hep ihmal edildi. Bizim hem zeytin ağacı sayımız hem de yağhane sayımız önemli diğer bölgelere göre. Diğer bölgelerle yarışmak istemiyoruz. Her bölgenin zeytinyağının tadı farklı. Bizim zeytinimiz Pergamon Krallığı’ndan, antik çağlardan, Osmanlı İmparatorluğu’na kadar uzanıyor Biz bölgemizdeki zeytinin ünlenmesi, markalaşması için bir süreç başlattık. İTB’nin bize yönlendirdiği Elif Tunalı hanımefendiyle birlikte toplantılar yapmaya başladık. 8-9 toplantı yaptık ama bu uzun bir süreç. Dünden bugüne olacak şey değil. Biz, belediyelerimiz, ilçe tarım müdürlüklerimizle birlikte bölgemizdeki zeytinin ünlenmesi markalaşması için elimizden geleni yapacağız. Zeytin sezon başlangıcının Bergama’da yapılmasından dolayı İTB Başkanı Kestelli ve yönetim kuruluna çok teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.
“Zeytin varlığı arttı”
Bergama Belediye Başkanı Hakan Koştu ise bölge ürünlerini en iyi şekilde pazarlayabilmeleri gerektiğine vurgu yaparak, artan zeytin ağacı varlığına dikkat çekti. Koştu, “Zeytin ve zeytinyağıyla ilgili özellikle Tarım ve Orman Bakanlığımız zeytin ekim ve dikim alanlarının teşvikiyle alakalı önemli gelişmeler sağladı. Bu durum, bölgemizde birçok tarıma elverişli olamayan atıl alanların zeytin ağaçlarıyla dolmasını sağladı. Gittikçe rekoltemiz artıyor. Dünyada artık söz sahibiyiz Türkiye olarak. Pazarda söz sahibi olacağız. Bu yıl genel bir ürün düşüşü var Türkiye’de ve tüm dünyada. Bu önümüzdeki yıllarda böyle olmayacak. Sezonumuzun hepimize hayırlı olmasını diliyorum” şeklinde konuştu.
“Ürüne değer katmalıyız”
Bergama Kaymakamı Avni Oral ise, “Bu bölgedeki en değerli ürünlerden bir olan en kadim ürün olan zeytin ve zeytinyağı. Körfez bölgesinden başlayan, Ege Bölgesiyle birlikte değerli, bereketin barışın sembolü bir değer. Zeytini ve zeytinyağını bu bölgeden ayrı tutmak mümkün değil. Sıkıntı yaşadığımız sorunlardan biri verimlilik ve kalite. Ürünlerimizi bu açıdan biraz daha değerlendirmemiz lazım. Ürünleri ürettikten sonra onlara değer katmak en önemli olan şey. Zeytinimiz var zeytinyağımız var. Bundan sonra onlara kalite katacak çalışmalara ihtiyacımız var. Son hasat sezonunun bereketli ve bol kazançlı geçmesini diliyorum” dedi.