Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesi, Türkiye'de sıklıkla tartışılan ve hukuki anlamda büyük önem taşıyan bir madde olarak karşımıza çıkıyor. Bu madde, Türk Milletini ve Devletin kurumlarını aşağılama suçunu düzenlemektedir. Ancak, bu hüküm aynı zamanda ifade özgürlüğüyle de çatışan bir noktada durmaktadır. Peki, 301. madde davası nedir ve Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesi tam olarak neyi öngörmektedir?
TCK 301. madde davası nedir?
Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesi, Türkiye'de geniş tartışmalara ve hukuki süreçlere sebep olan önemli bir madde olarak karşımıza çıkıyor. Bu madde, Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini ve Devletin kurumlarını aşağılama ile ilgili suçları düzenlemektedir. 301. madde, Türk Ceza Kanunu'nun ikinci kitabının dördüncü kısmında, "Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının Saygınlığına Karşı Suçlar" başlığı altında yer alır.
30 Nisan 2008 tarihinde kabul edilen Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesi, Türk Milleti, Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti ve Devletin yargı organlarını alenen aşağılayanları cezalandırmayı amaçlar. Bu kapsamda, maddeye göre suçlu bulunanlar altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Maddenin ilk fıkrası, Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Türkiye Büyük Millet Meclisini, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini ve Devletin yargı organlarını alenen aşağılayan kişilere ceza verilmesini öngörür. Bu kişilere, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası uygulanır.
İkinci fıkra ise, Devletin askerî veya emniyet teşkilatını alenen aşağılayan kişilerin cezalandırılmasını düzenler. Bu durumda da birinci fıkradaki hükümler uygulanır.
Üçüncü fıkra ise eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamalarının suç oluşturmayacağını belirtir. Yani, eleştiri amacıyla yapılan açıklamalar, 301. madde kapsamında değerlendirilmez.
Dördüncü fıkra ise, bu suçtan dolayı soruşturma yapılabilmesinin Adalet Bakanının iznine bağlı olduğunu belirtir.
Maddenin gerekçesi ise Türklüğü, Cumhuriyeti veya Türkiye Büyük Millet Meclisini alenen aşağılamanın suç olarak tanımlandığını ifade eder. Türklük kavramı, dünyanın neresinde yaşarsa yaşasın Türklere has müşterek kültürün ortak varlığını ifade eder. Bu nedenle, Türk Milleti kavramı geniş bir kapsama sahiptir. Ayrıca, suçun maddi ve manevi unsuru aşağılamaktır ve bu aşağılamanın en azından dolaylı yoldan gerçekleşmesi gerekir.
Maddenin ikinci fıkrası, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini, Devletin yargı organlarını, askerî teşkilatını, istihbarat ve emniyet teşkilatını aşağılayanları ayrıca cezalandırır.
