Gelir Vergisi Kanunu’na göre, ticaret ve sanat erbapları basit usulde veya gerçek usulde vergilendirilir. Gerçek usulde vergilendirme yapılacak mükellefler KDV, gelir vergisi ve stopaj vergisi öderken, basit usulde vergilendirilenler sadece ticari kazançlarının vergisini öderler. Her iki usulde de vergi miktarı elde edilen kazanca göre belirlenir.
Basit usulde vergilendirme nedir?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 46. maddesine göre basit usulde vergilendirilen mükellefler, kazancın tespiti ve Vergi Usul Kanunu’nun defter tutma hükümleri hariç, diğer tüm bildirim, belge, muhafaza, ibraz, ödev ve ceza hükümlerine tabidirler. Bu hükümler, ikinci sınıf tüccarlar için geçerli olan kuralları içerir. Gelir vergisine tabi ticaret ve sanat erbabı, kazancın tespiti bakımından “Basit Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar” ve “Gerçek Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar” olarak ikiye ayrılır. Gerçek usule tabi mükellefler KDV, gelir vergisi ve stopaj vergisi öderken, basit usule tabi olanlar sadece basit usulde ticari kazançlarının vergisini öder. Her iki usulde de sabit bir vergi tutarı bulunmamakla birlikte, ödenecek vergi miktarı elde edilen kazanca göre belirlenir. Basit usul, belirli vergisel avantajlar sağlayan bir vergilendirme şeklidir ve ticari kazancın tespit edilmesi için çeşitli kolaylıklar sunar. Bu nedenle, basit usul vergilendirme, en basit mükellefiyet şekli olarak kabul edilir. Vergi mükellefleri, basit usulde ve gerçek usulde vergilendirmeye tabi olanlar olarak ikiye ayrılır. Basit usulde vergilendirme, bir hesap dönemi süresince kazanılan gelir ve giderler ile satılan malların alış bedelleri arasındaki pozitif farka uygulanan bir vergilendirme türüdür. Diğer bir deyişle, basit usulde vergilendirme, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile alış-satışı gerçekleştirilen malların alış bedelleri arasındaki farka uygulanır. Gerçek usule tabi mükellefler gelir vergisi, stopaj vergisi ve KDV öderken, basit usule tabi mükellefler sadece ticari kazançlarının vergilerini öder.
Ödenecek vergi tutarı, her iki usulde de elde edilen kazanca göre belirlenir. Basit usulde vergilendirme kapsamındaki mükelleflere, gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden farklı olarak bazı kolaylıklar sağlanmıştır. Basit usulde vergilendirme yapılan mükelleflerin ticari kazancı, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satışı gerçekleştirilen malların alış bedelleri arasındaki fark olarak kabul edilir. Bu usulün oluşturulmasının ve yasalaşmasının amacı, gerçek kazançların tespitindeki sorunları çözmek ve gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin faaliyetlerini izlemektir. Gelir vergisine tabi ticaret ve sanat erbabı, kazancın tespit usulü bakımından ikiye ayrılır. Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki pozitif farktır. Basit usule tabi olmanın genel şartları 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 47. maddesinde, özel şartları ise 48. maddesinde belirtilmiştir.
Kimler basit usulde vergiye tabidir?
Gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbapları, kazancın tespiti bakımından iki farklı usule göre vergilendirilir: “Basit Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar” ve “Gerçek Usulde Gelir Vergisine Tabi Olanlar”. Gerçek usule tabi olan mükellefler, KDV, gelir vergisi ve stopaj vergisi gibi çeşitli vergileri öderken, basit usule tabi olan mükellefler yalnızca basit usulde ticari kazançlarının vergisini öder. Her iki usulde de ödenecek vergi tutarı sabit bir rakam olmayıp, elde edilen kazanca göre belirlenir. Basit usul, belirli vergisel avantajlara sahip bir vergilendirme şeklidir ve mükellefler için ticari kazancın tespit edilmesinde önemli bir kolaylık sağlar. Bu usul, diğer mükellefiyet türlerine kıyasla daha basit ve anlaşılır bir yapıdadır, bu yüzden “basit usul” olarak adlandırılır.
Vergi Ziyai Cezası nedir?
Basit usulde verginin avantajları nelerdir?
Basit usulde vergilendirme yapılan mükellefler, kazançlarını her yıl Şubat ayı içinde beyanname ile vergi dairesine bildirmek zorundadır. Bu mükellefler, gerçek usul vergilendirme kapsamındaki mükelleflerden farklı olarak çeşitli kolaylıklardan yararlanırlar. Bu avantajlardan faydalanmak için, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen genel ve özel şartlara uygunluk gereklidir.
Basit Usulde Vergilendirmenin Avantajları:
- Defter Tutma Zorunluluğu Yok: Basit usulde vergilendirilen mükellefler, defter tutmak zorunda değildir.
- Muhtasar ve Geçici Vergi Beyannamesi Yok: Muhtasar beyanname, geçici vergi beyannamesi vermek ve geçici vergi ödemek zorunda değillerdir.
- KDV Beyannamesi Yok: Katma Değer Vergisi (KDV) beyannamesi vermek zorunda değillerdir.
- Amortisman Uygulaması Yok: Ticari kazançlarının tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmaz.
- Düşük Muhasebe Maliyetleri: Bir muhasebe programına ihtiyaç duymadan, internetin olduğu her yerden vergisel ve ticari işlemler elektronik ortamda kayıt altına alınabilir.
- Kırtasiyecilik Azaltılır: Bürokratik işlemler ve kırtasiye masrafları en aza indirgenir.
- Defter Tasdiki Gerekmez: Defter tasdikine ihtiyaç duyulmaz.
- Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele: Kayıt dışı ekonomi ile etkin bir şekilde mücadele edilmesini sağlar.
- Vergiye Gönüllü Uyum: Vergiye gönüllü uyum seviyelerini artırır.
Konaklama vergisi nedir?
Hangi şartlarda basit usulde vergiye tabi olunur?
Basit usule tabi olmanın sağladığı avantajlardan yararlanabilmek için belirli Genel ve Özel Şartlara uyum sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar Gelir Vergisi Kanunu’nda detaylı olarak belirtilmiştir:
Genel Şartlar:
- İş Sahibi Olmak ve Bilfiil Çalışmak: İş sahibinin kendi işinde aktif olarak çalışması gerekmektedir. Geçici ayrılmalar (seyahat, hastalık, ihtiyarlık, askerlik, tutukluluk gibi durumlar) bu şartı bozmaz. Ölüm durumunda ise, iş sahibinin dul eşi veya küçük çocukları adına işe devam edilmesi durumunda bu şart göz ardı edilir.
- İşyeri Mülkiyeti ve Kira Bedeli: İşyeri sahibi ise, emsal kira bedelinin yıllık toplamı büyükşehirlerde 55.000 TL, diğer yerlerde ise 34.000 TL’yi aşmamalıdır. Kiralık işyeri durumunda ise yıllık kira bedeli toplamı bu limitleri aşmamalıdır.
- Gerçek Usulde Vergilendirilmemek: Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler nedeniyle gerçek usulde gelir vergisine tabi olunmamalıdır.
İnternet Vergi Dairesi nedir?
Özel Şartlar:
1. Alım Satım Faaliyeti Yapanlar İçin:
- Satın alınan malların yıllık alım tutarı 2024 yılı için 690.000 TL’yi,
- Satış yapılan malların yıllık satış tutarı 2024 yılı için 1.100.000 TL’yi aşmamalıdır.
2. Hizmet İşleri Yapanlar İçin:
- Bir yıl içinde elde edilen gayri safi iş hasılatı 2024 yılı için 340.000 TL’yi aşmamalıdır.
3. Alım Satım ve Hizmet Faaliyetlerini Bir Arada Yapanlar İçin:
- Hem alım satım hem de hizmet faaliyetleriyle ilgilenenler için, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamı 2024 yılı için 690.000 TL’yi aşmamalıdır.
Bu şartlar, basit usulde vergilendirmenin avantajlarından faydalanmak isteyen mükellefler için önem arz eder. Şartlara uygunluk, vergi idaresi tarafından yapılan denetimlerde ve beyanname süreçlerinde belgelemesi gereken bir durumdur. Her bir kriterin detaylı olarak takip edilmesi, vergisel işlemlerin sağlıklı ve yasal olarak yürütülmesini sağlar.
