Beslenme ve diyet uzmanı Uzm. Dyt. Şeyda Aydın Yaşar, bazal metabolizmanın hücre yenilenmesi, vücut sıcaklığının korunması, solunum ve dolaşım gibi hayati işlevler için gerekli enerji miktarını belirlediğini açıkladı. Yaş, cinsiyet, kilo, hormon seviyeleri ve genetik faktörler gibi unsurların metabolizma hızını etkilediğini belirten Yaşar, bu verilerin diyet ve egzersiz planlamasında temel bir rol oynadığını ifade etti. Bazal metabolizma hızı düşük olan bireylerin kilo vermekte zorlandığını ve kilo alma riskinin daha yüksek olduğunu ekledi.
Metabolizma hızının doğru ölçümünün sporcularda enerji seviyesinin korunmasından, obezite cerrahisi sonrası diyet düzenlemesine kadar geniş bir kullanım alanı olduğuna dikkat çeken Yaşar, yetersiz enerji alımının bağışıklık sistemi zayıflığına, kas kaybına ve hücre beslenmesinde bozukluklara yol açabileceğini vurguladı. Sporcular için doğru bir beslenme planı oluşturulması ve performans kayıplarının önlenmesinde bazal metabolizmanın belirleyici olduğunun altını çizdi.
Bazal Metabolizma Hızı Nasıl Ölçülür?
Matematiksel formüllerle tahmin edilebilse de en doğru sonuçların klinik olarak kanıtlanmış cihazlarla elde edildiğini belirten Yaşar, metabolizma analiz cihazlarının oksijen kullanım kapasitesini ölçerek kesin veriler sunduğunu söyledi. Ölçüm sırasında bireyler sırtüstü dinlenerek, 15-20 dakika boyunca bir maske yardımıyla solunumlarını gerçekleştirdiğinde cihaz, oksijen kullanımını analiz ederek metabolizma hızını tespit ediyor.
Ölçüm Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doğru sonuçlar için ölçüm öncesinde bazı kurallara dikkat edilmesi gerektiğini ifade eden Yaşar, 12 saat aç kalınması, 3 saat boyunca su tüketilmemesi ve çay, kahve gibi içeceklerden uzak durulmasının önemini vurguladı. Ayrıca, ölçümden bir gün önce ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılması gerektiğini belirtti.
Kimlere Uygulanmaz?
Bazal metabolizma ölçümünün solunum sistemi üzerinden yapıldığı için, akciğer hastalığı olan bireylerde doğru sonuç vermeyebileceğine dikkat çeken Yaşar, bu gibi durumlarda farklı yöntemlerin tercih edilmesi gerektiğini ifade etti.
Doğru şekilde ölçülen bazal metabolizma hızının, bireylerin kilo yönetiminden enerji ihtiyaçlarına kadar birçok alanda yol gösterici olduğunu belirten uzmanlar, düzenli takip ve doğru planlamayla daha sağlıklı bir yaşam için önemli bir adım atılabileceğini vurguluyor.