Dürziler, kendilerine özgü bir inanç sistemine sahip olan, ancak bu inanç sisteminin ne olduğunu anlamak genellikle zor olan bir topluluktur. Dürziler kimdir ve bu topluluk nerede yaşar? Dürziler neye inanır ve bu inançlar onların günlük yaşamlarını nasıl şekillendirir? İşte detaylar...
Dürziler kimdir?
Dürzîler, Orta Doğu'nun etnik ve dini çeşitliliğinde önemli bir yer tutan bir topluluktur. 11. yüzyılda, İslam'ın Şii İsmâîlîyye kolundan türetilmiş bir inanç sistemine sahip olan Dürzîlik, monoteist bir inanç yapısına sahiptir ve özellikle Fâtımî Devleti'nin altıncı halifesi EbûʿAlî el-Mansûr el-Hâkim bi-EmrʿAllâh'ın iddialarına dayanır.
Dürzîler, kendilerini sadece İslam'ın bir parçası olarak görmemekte ve çeşitli kaynaklar tarafından İslam dışı kabul edilmiştir. Bu inanç topluluğunun kendine özgü dini metinleri ve öğretisi vardır; bunlar arasında "Risalet’ül-Hikmet" ve "El-Hikmet’ül-Şerife" gibi kitaplar bulunmaktadır. Dürzîler, Tanrı'nın hem insan hem de ilahi bir varlık olarak görünüşlerini kabul ederler. Bu inanç, Tanrı'nın çeşitli zamanlarda insan biçiminde ortaya çıkması gerektiği görüşüne dayanır.
Dürziler neye inanır?
Topluluk, Sünni ve Şii şeriatı ile de birçok konuda çatışan bir inanç sistemine sahiptir. Dürzîler, özel bir inisiyasyon sürecinden geçerek dini bilgilerini geliştiren "ukkâl" (akıllılar) ve daha geniş kitlelerden oluşan "cuhhâl" (cahiller) olarak iki gruba ayrılır. "Ukkâl" olanlar, dinin gizli yönlerini bilir ve özel ibadet yerlerinde toplanırlar, diğerleri ise sadece genel bilgileri ve ibadetleri takip ederler.
Dürzîlerin kökenleri konusunda çeşitli teoriler bulunmaktadır. Bazı görüşler, onların Hititler, Galatlar, Persler veya Fenikelilerle ilişkili olduğunu öne sürerken, bazıları ise Dürzîlerin eski Arap kavimlerinin soyundan geldiğini savunur. Ancak bu teoriler kesin olmaktan uzaktır ve topluluğun tarihsel kökenleri hala tartışmalıdır.
Bugün Dürzîler, Lübnan, Suriye, İsrail ve Ürdün'de yaşayan topluluklar olarak varlıklarını sürdürmektedirler. Ayrıca Avrupa, Amerika ve Latin Amerika'da da küçük topluluklar bulmak mümkündür. Dürzîler, bu geniş coğrafyada çeşitli diller konuşurlar, ancak Arapça ana dildir ve diğer diller arasında Fransızca, İbranice, İngilizce, İspanyolca ve Portekizce de bulunmaktadır.
Dürziler nerede yaşar?
Dürziler, Orta Doğu'nun çeşitli bölgelerinde dağınık topluluklar halinde yaşarlar. En yoğun olarak yaşadıkları bölgeler şunlardır:
- Lübnan: Lübnan'ın dağlık bölgelerinde, özellikle Güney Lübnan'da ve Anti-Lübnan Dağları'nda yoğun olarak yaşarlar. Lübnan'daki Dürzî toplulukları, özellikle Beyrut’tan güneyde Sur’a kadar olan bölgede bulunur.
- Suriye: Suriye'de, özellikle Şam'ın güneyinde ve çevresindeki dağlık bölgelerde yaşarlar. Suriye'nin bazı köylerinde ve kasabalarında da Dürzî topluluklarına rastlanabilir.
- İsrail: İsrail'de, özellikle Kuzey İsrail'deki Galile bölgesinde bulunurlar. Ayrıca, İsrail'in çeşitli bölgelerinde de Dürzî köyleri mevcuttur.
- Ürdün: Ürdün'ün bazı bölgelerinde, özellikle Güney Ürdün'de, Dürzî toplulukları bulunmaktadır.
Dürziler, tarihsel olarak bu bölgelerde yoğunlaşmış olsalar da, bazıları Avrupa, ABD, Kanada, Latin Amerika (Brezilya, Arjantin, Şili, Peru, Meksika) ve Avustralya gibi ülkelerde de göçmen topluluklar halinde yaşamaktadırlar.
