Günümüzde gayrimenkul sahiplerinin sıkça merak ettiği konulardan biri olan "İntifa hakkı nedir?" sorusu, taşınmaz mal varlığına ilişkin karmaşık bir kavramı işaret ediyor.İntifa hakkı nedir? İntifa şartları nelerdir? İntifa hakkı, genellikle gayrimenkul sahibinin mülkiyet hakkını sınırlayan bir yapıya sahip olup, pek çok kişi için belirsizlik içeren bir konu olarak görülmektedir. Ancak, bu hakka dair detaylar ve şartlar açıklandığında, birçok soru işareti ortadan kalkmaktadır. Yanıtlar ise haberimizde yer almaktadır...
İntifa hakkı nedir?
Şahısla kaim bir hak olan intifa hakkı bu sebepten dolayı devredilemez, mirasla geçmez. Gerçek kişilerde en geç kişinin ölümü ile tüzel kişilerde en geç yüz senenin dolması ile son bulur. İntifa hakkı tanıyan malik, mülkü üzerinde sahip olduğu kullanma ve yararlanma yetkilerinden mahrum kaldığı için geride kalan mülkiyete kuru mülkiyet adı da verilir. Bu düzenlemenin amacı, zamanla piyasadaki bütün mülkiyetlerin kuru mülkiyet haline gelmesini önlemektir.
İntifa hakkı üç şekilde kurulabilir:
- Kanundan doğan intifa hakkı
- Sözleşmeyle kurulan intifa hakkı
- Mahkeme kararı ile kurulan intifa hakkı
Taşınmaz eşyalarda intifa hakkı tapu kütüğüne tescil anında doğarken taşınır eşyalarda sözleşmede aksine bir hüküm yoksa sözleşme anında hakkın doğduğu kabul edilir. Taşınmazlarda tescilin terkiniyle veya o eşyanın yok olmasıyla veya hak süresinin dolmasıyla veya hak sahibinin kişiliğinin son bulması ile sona ererken taşınırlarda tescilin terkini hariç yukarıda sayılan diğer yollarla sona erer.
İntifa şartları nelerdir?
İntifa hakkı, malikin mülkiyet hakkını tamamen ortadan kaldırmadan, başka bir kişiye (intifa hakkı sahibi) kullanma ve yararlanma yetkisi veren bir irtifak hakkıdır.
İntifa hakkı sahibi, intifa hakkına konu olan mal veya hak üzerinde tam kullanım ve yararlanma hakkına sahiptir. Ancak bu hakkı bizzat kullanması gerekmez.
İntifa hakkı sahibi, hakkını başkasına devredebilir ancak hakkın kendisi devredilemez. İntifa hakkının kullanımı genellikle sözleşmeyle kurulur ve malikin izni gerekebilir.
İntifa hakkı sahibinin ölümü veya hakkın sona erme şartlarının gerçekleşmesiyle intifa hakkı son bulur. Ayrıca, tüzel kişiler lehine kurulan intifa haklarının geçerlilik süresi en fazla 100 yıldır.
İntifa hakkı, kanundan veya sözleşmeden doğabilir. Kanundan doğan intifa hakkı oldukça sınırlıdır. Genellikle sözleşmeyle kurulur ve taşınmaz mallar üzerinde tapu kütüğüne tescil edilerek gerçekleştirilir.
Kanundan doğan intifa hakkı örnekleri arasında, taşınmaz sahibinin ölümüyle sağ kalan eşin aile konutu ve aile konutundaki ev eşyalarına dair talep hakkı gösterilebilir.
Sözleşmeyle kurulan intifa hakkı, tarafların anlaşmasıyla meydana gelir. Taşınır mallar için zilyetliğin devri, alacaklar için alacağın devri, taşınmazlar için tapu kütüğüne tescil ile kurulur.
İntifa hakkı sahibi, hakkını kullanırken özenle davranmalıdır. İntifa hakkına konu olan malın bakımı ve korunması gibi yükümlülükleri bulunurken, malikin de intifa hakkının kullanımını gözetme hakkı vardır.
İntifa hakkı sahibi hakkını kötüye kullanırsa veya gerekli yükümlülükleri yerine getirmezse, malik hakimden müdahale isteyebilir ve intifa hakkının sona erdirilmesini talep edebilir.
Bu özellikler göz önüne alındığında, intifa hakkı sahibi ve malik arasındaki hak ve yükümlülüklerin dengeli bir şekilde düzenlenmesi ve uyuşmazlıkların çözümü için hukuki süreçlerin takip edilmesi önemlidir.