İran'da siyasi dengeler hızla değişirken, vatandaşların gündeminde "İran'ın geçici Cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir kimdir?" sorusu öne çıkıyor. Ülkenin geçici lideri olarak atanan Muhbir'in yaşam öyküsü, siyasi geçmişi ve görevdeki planları hakkında merak edilenler ve detaylı bilgiler bu yazımızda sizlerle.
Muhammed Muhbir kimdir?
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın helikopter kazasında hayatlarını kaybetmesi, İran'da büyük bir siyasi kriz yaratma potansiyeline sahip. Bu beklenmedik olay, İran'ın siyasi arenasını altüst ederken, gözler şimdi Cumhurbaşkanlığı görevini geçici olarak üstlenecek olan Muhammed Muhbir'e çevrildi.
İran Anayasası’nın 131. maddesi, Cumhurbaşkanı'nın ölümü durumunda izlenecek yolu net bir şekilde belirliyor. Bu maddeye göre, Cumhurbaşkanının vefatı, azli, istifası veya iki aydan fazla süren hastalığı durumunda, Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehberin onayıyla yetkileri devralır. Meclis Başkanı, Yargı Erki Başkanı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısından oluşan bir konsey, en geç 50 gün içinde yeni bir Cumhurbaşkanı seçilmesini sağlamakla yükümlüdür.
1 Eylül 1955 doğumlu Muhammed Muhbir, İran'ın en önemli siyasi figürlerinden biri olarak tanınıyor. Reisi'nin 2021'de Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından 1. Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak atanan Muhbir, İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e yakınlığıyla biliniyor.
Muhbir, siyasi kariyeri boyunca çeşitli önemli görevlerde bulundu. Özellikle Hamaney'e bağlı bir yatırım fonu olan Setad'ın başkanlığını yapmış olması, onun ekonomik ve stratejik konularda ne denli etkili bir figür olduğunu gösteriyor. Setad, 1979 İslam Devrimi sonrası terk edilmiş mülkleri yönetmek ve bu mülklerden elde edilen gelirleri hayır işlerine yönlendirmek amacıyla kurulmuş, zamanla İran ekonomisinde büyük bir oyuncu haline gelmiştir.
Uluslararası ilişkiler ve yaptırımlar
Muhbir'in uluslararası ilişkilerdeki rolü de dikkat çekici. Reuters’a konuşan kaynaklar, Muhbir’in ekim ayında Rusya’nın başkenti Moskova’yı ziyaret eden ve Rus ordusuna daha fazla insansız hava aracı göndermeyi kabul eden İranlı yetkililerden biri olduğunu belirtti. Bu ziyaret, İran'ın uluslararası politikadaki stratejik hamlelerinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
2010 yılında Avrupa Birliği, Muhbir'i "nükleer veya balistik füze faaliyetlerine" karıştığı iddiasıyla yaptırım listesine dahil etti, ancak iki yıl sonra bu listeden çıkardı. 2013 yılında ise ABD Hazine Bakanlığı, Setad'ı ve yönettiği 37 şirketi yaptırım listesine ekledi.
