İstanbul'un sokaklarında saatler, günler hatta yıllar kayboluyor. ODTÜ, BAU, DEÜ ve Yeditepe Üniversitesi akademisyenlerinin oluşturduğu 'Dataritim Veri Araştırmaları Grubu'nun kapsamlı analizi şoke edici bir gerçeği ortaya koydu: İstanbul trafiği, şehirde yaşayanların yaşamının tam 3,5 yılını trafikte tüketiyor. Bu rapor, megakentteki her bir nefesin, her bir adımın trafiğin kıskacında geçtiğini açıkça gözler önüne seriyor.
İstanbulluların 3,5 yılı trafikte geçiyor
Türkiye'deki dört üniversitenin bir araya gelerek oluşturduğu "Dataritim Veri Araştırmaları Grubu", 9 yıl boyunca İstanbul trafiğini izledi ve hazırladığı rapor, megakentte yaşayanların yaklaşık 3,5 yılını trafikte geçirdiğini gösterdi. ODTÜ, BAU, DEÜ ve Yeditepe Üniversiteleri akademisyenleri, uzun bir dönemi kapsayan bu analiz için İstanbul'un trafiğini detaylı bir şekilde değerlendirdi.
"İstanbul Trafik Otoritmi" başlıklı raporda, şehir trafiği hakkında önemli veriler yer alırken, kent genelindeki 5 bin 84 kilometrelik yol ağındaki trafik hareketleri GPS tabanlı uydu verileriyle sabah, öğle ve akşam saatlerinde detaylı bir şekilde takip edildi.
İstanbul'da trafik, yolculuk süresini iki katına çıkarıyor
Rapora göre, hafta içinde ana arterlerde sürüş hızı ortalama saatte 32,5 kilometre olarak ölçüldü. Trafiğin en yoğun olduğu akşam saatlerinde ise sürüş hızı ortalama saatte 21 kilometreye düştü.
İstanbulluların günlük hayatlarının yüzde 5,5'i, yani yaklaşık 80 dakikası ulaşımda geçiyor. Şehir içinde 15 kilometrelik bir gidiş-dönüş için harcanan süre sabah saatleri için 30 dakika iken akşam saatleri için 50 dakikaya kadar çıkıyor.
Yoğunluğun en az olduğu saatlerde aynı seyahat ortalama 36 dakika sürerken, trafik sıkışıklığı nedeniyle fazladan harcanan zaman, toplam seyahat süresinin yaklaşık yüzde 56'sını oluşturuyor. Ancak trafik yoğunluğunun zirve yaptığı saatlerde bu oran yüzde 64'e çıkıyor ve her 100 dakikada 64 dakika trafikte kayboluyor.
İstanbul trafiği, şehrin geleceğini tehdit ediyor
"Istanbul Trafik Otoritmi" raporuna göre, yılın neredeyse 250 günü, hafta sonları, tatiller ve özel günler hariç olmak üzere benzer bir trafik yoğunluğu içinde geçiyor.
Son 5 yıla ait verilere göre, akşam trafiği yılda yaklaşık 85 gün neredeyse tamamen durma noktasına geldi. Hafif trafiğin olduğu günlerin sayısı ise 17 olarak kaydedildi.
Hafta içi günlerde, günde en az 2 kez trafiğe katılan 15-64 yaş arası İstanbulluların, bir mesai gününe eşdeğer olan 7 saatini trafikte geçirdiği belirlendi. Bu sürenin yaklaşık 4,5 saatinin trafik sıkışıklığı nedeniyle boşa harcandığı ortaya çıktı.
Raporda, İstanbul'da ortalama yaşam süresinin 81 yıl olduğu vurgulanarak, "Yaklaşık 3,5 yılın trafikte geçtiği bu şehirde, sıkışıklığa bağlı olarak kaybedilen zamanın 2,5 yıl seviyesine yaklaştığı tespit edildi." denildi.
Şehrin gelişimine etkisi ne düzeyde?
Grubun Kurucusu olan BAU Büyük Veri Analitiği Programı Öğretim Üyesi Dr. Serkan Gürsoy, "İstanbul Trafik Otoritmi" raporunun analitik verileriyle ilgili olarak şehirdeki trafik sorununun yol açtığı kayıpları AA muhabiriyle paylaştı.
Gürsoy, trafik sıkışıklığının asansörde sıkışıp kalmakla benzerlik gösterdiğini belirterek, her iki durumun da insanların "mahsur kalmak" anlamına geldiğini, trafikte her gün milyonlarca insanın bu durumla karşı karşıya kaldığını vurguladı.
Ayrıca, kaybedilen zamanın yanı sıra enerji, sağlık, ekonomi ve yaşam kalitesi gibi önemli alanlarda ciddi kayıplar yaşandığını, bu durumun şehrin gelişimini olumsuz etkilediğini dile getirdi.
Gürsoy, şehirlerin sunduğu fırsatların yanı sıra bazı zorluklar ve karmaşıklıklar da içerdiğini ifade ederek, şehirdeki en büyük üçüncü sorunun trafik olduğunu belirtti. Bu yoğunluk nedeniyle insanların hareket kabiliyetinde düşüşler yaşandığını ve iş, okul, hastane gibi şehir olanaklarına ulaşımda zorluklar yaşandığını ekledi.
Trafik sıkışıklığı şehir yaşamını nasıl etkiliyor?
Serkan Gürsoy, şehirlerin sunduğu olanaklara erişimin önemine değinerek, 428 ayrı olanak kategorisinde araştırmalarını sürdürdüklerini ifade etti. Şehirlerin sunduğu imkanlara kolay ulaşımın herkes için önemli olduğunu ve trafik sıkışıklığının bu erişimi nasıl değiştirdiğini incelediklerini söyledi.
Gürsoy, trafik sıkışıklığının yaşam boyunca kişilerin yapabileceklerini sınırlayabileceğini veya çeşitlendirebileceğini belirtti. Bu durumun, bireysel gelişimde adaletsizliklere ve toplumsal gelişimde aksaklıklara yol açabileceğini vurguladı. Trafik sorununun şehir yaşam kalitesini genel olarak düşürebileceğini dile getirdi.
Trafik sorunlarının çözümünün zorlu olduğunu belirten Gürsoy, sorunların doğru anlaşılması ve netleştirilmesinin çözüm önerilerinin başarısını etkilediğini ifade etti. Dataritim Veri Araştırmaları Grubu olarak akıllı teknolojiler kullanarak bu sorunların ortaya çıkarılmasına ve ölçümlerin sıklaştırılmasına katkı sağlamaya çalıştıklarını dile getirdi. Ölçüm yapılmazsa, yönetmenin zor olduğunu vurguladı.
İstanbullular toplu taşımada da çile çekiyor
Rahmi Ertekin, otobüsle gitmesi gereken bir yere 2,5-3 saatte ulaştığını ancak metroyu kullandığında 40-45 dakikada aynı mesafeyi kat edebildiğini ifade etti. Genellikle metro tercih ettiğini belirtirken, en yoğun saatlerde metro kullanmakta da zorlandığını sözlerine ekledi.
Toplu taşıma ile günde 2-3 saatini trafikte geçirdiğini belirten Mehmet Güldan, son altı yılda İstanbul trafiğinin ciddi şekilde arttığını ve 20 dakikalık bir yolculuğun artık 2 saate çıktığını dile getirdi. Trafiğin çözümü için tek-çift plaka sistemi getirilmesi ve metrobüsün yer altına alınarak metro sistemine dahil edilmesi gibi önerilerde bulundu.
Eren Tonbaş ise Ümraniye'den Beylikdüzü'ne gidişte 1,5 saatini yolda harcadığını ve metrobüslerin sık arıza yaptığını, bazen 2-3 kez aktarma yapmak zorunda kaldığını belirtti. Günlük olarak bu süreyi harcamak zorunda olmanın kendisi için zor olduğunu ifade etti.
İstanbul'da trafik sorununu vatandaşlar anlattı
Cumhur Kavdır, günde yaklaşık 3 saatini trafikte geçirdiğini, Acıbadem'deki evinden oğlunun Ümraniye'deki okuluna arabayla git-gel yapmanın 2 saatini aldığını söyledi. Güzel havalarda skuter kullanarak bu süreyi yarı yarıya azalttığını belirtirken, bazen oğluyla birlikte seyahat etmek zorunda kaldığını dile getirdi.
İstanbul'daki trafik sorununun en büyük sebebinin sürekli artan özel araç sayısı olduğunu vurgulayan Kavdır, toplu taşımayı artırmanın ve bireysel araç kullanımını azaltmanın çözüme katkı sağlayacağını ifade etti.
İşe gitmek için Kartal'dan Ümraniye'ye toplu taşıma kullanarak seyahat ettiğini ve her gün 4 ila 4,5 saatini yollarda geçirdiğini belirten Özgenur Kardoğan, saat 06.30'da evden çıksa bile trafik oluşmaya başladığını ifade etti.
Bedrettin Yeli ise skuter kullanıcıları için toplu taşıma araçlarına binmeyi kolaylaştıracak rampa talebinde bulunarak, "Rampa olursa daha iyi olur, elimizle çıkarmak zorunda kalmayız." dedi.