İzmir Körfezi'nde son dönemde yaşanan balık ölümleri ve kirlilik sorunu gündemdeki yerini koruyor. Eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamalarla, körfezin temizliği için yapılan çalışmalara dikkat çekti ve bu çabaların görmezden gelinmesine sert tepki gösterdi.
"Yaşayan Körfez Seferberliği" Devam Etmeli
Tunç Soyer, 5 yıl boyunca büyük emek verildiğini belirterek, Körfez temizliği için geliştirilen "Yaşayan Körfez Seferberliği"nin sürdürülmesi gerektiğini vurguladı. Bu seferberlik kapsamında gerçekleştirilen 10 projeyle Körfez'deki kirliliğin durdurulması, mevcut kirliliğin temizlenmesi ve ekosistemin iyileştirilmesinin hedeflendiğini açıkladı.
Soyer'in açıklamaları: "Değerli İzmirli hemşerilerim, 5 yıl boyunca Körfez temizliği için çok emek verdik. Bu çalışmaların yok sayılmasına sessiz kalmak, yüzlerce insanın emeğine haksızlık olur. Elinde veri olmadan televizyonlarda ahkam kesen sözde akademisyenleri bir kenarda bırakarak, çok net olarak ifade etmek isterim ki, bilim insanlarıyla geliştirdiğimiz “Yaşayan Körfez Seferberliği” aynen devam ettirilmelidir. 10 projeden oluşan bu seferberlik kirlenmeyi durdurmak, mevcut kirliliği temizlemek, Körfezin kendi ekosistemini iyileştirmesine izin vermek adımlarını içeriyor. Yüzülebilir körfez hedefi algı çalışmalarıyla farklı bir yere çekildi. Oysaki yüzülebilir körfez, yaşayan körfez demektir. Dün de olduğu gibi daima bu hedefin korunması gerektiğini ve bu hedefin çok da uzak olmadığını biliyorum. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) ile birlikte yürütülen Körfez izleme çalışmaları kapsamında, 24 Ekim 2023’de Mavişehir TOKİ, Yasemin Cafe önü, Bostanlı Pazar Yeri karşısı, Karşıyaka Yelken Kulübü, Alsancak İskele, Konak, Göztepe İskele, Poligon Deresi, Engelliler Parkı ve Özdilek önü olmak üzere 10 noktadan alınan numunelerde mevzuat limit değerinin çok altında kalan analiz sonuçlarıyla, iç Körfez’in iyi-orta derecede yüzülebilir alan kategorisine girdiği tasdik edildi. Veriler hem İZSU laboratuvarında hem de İl Sağlık Müdürlüğü İzmir Halk Sağlığı Laboratuvarı’nda analiz edildi.
"405 Milyon Euro (13 Milyar TL) Yatırım Yaptık"
“Yaşayan Körfez Seferberliği” kapsamında yurtdışından bulduğumuz 405 milyon euro (13 milyar tl) yatırım ve Belediye’nin imkanlarıyla yaptığımız çalışmalarla, geçen beş yıl içinde aşağıdaki sonuçları elde ettik: 250 milyonluk yatırım ile Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi 1-2 ve 3. Fazların kapasitesini arttırdık. Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nin kapasitesini %36 artıracak 4. Faz inşaatını başlattık, hızlıca yol aldık. Atık su Arıtma Tesisi çamur stok sahalarını rehabilite ettik. Atık su artıma tesislerinin yükünü azaltmak ve Körfez’e kanalizasyon karışmasının önüne geçmek için 280 km yeni yağmur suyu ayrıştırma hattı inşa ettik. Dip tarama ile yıllık ortalama 30.000 tır atık çamuru körfezden uzaklaştırdık. Düzenli dere temizliği yaptık. Yılık ortalama 330 bin ton atık çıkardık. Yıllık ortalama 420 bin ton çöpü denizimizden uzaklaştırdık. 3200 kilometre içme suyu hattı, 1400 kilometre kanalizasyon hattı, 3 ileri biyolojik atıksu arıtma tesisi, 8 paket atıksu arıtma tesisi, 2 atıksu arıtma tesisimizde kapasite artırımı, 5 içme suyu arıtma tesisi, 11 paket içme suyu arıtma tesisi, 1 içme suyu arıtma tesisinde kapasite artırımı ve aşırı yağışlara önlem olarak 200 noktada doğrudan müdahalelerle kalıcı çözümler ürettik, körfezi koruduk. Hazırlanan ve başlanan projelerin devam ettirilmemesi kamu zararına yol açacaktır. Körfez dönüşen hızlı değişen canlı bir ekosistemdir. Körfez içi yapay kanallara milyarlarca lira harcamadan önce yukarıdaki çalışmaların devam ettirilmesi çok daha ucuza ve kısa sürede sonuç alınmasını sağlayacaktır. 5 yılda izlediğimiz yol bilimsel verilere dayanan İzmir’in geleceğini kurtaran doğru bir yoldu, şimdi aynı yol takip edilmelidir. Başarısı kanıtlanmış çözümler ortadadır. 2021 yılında Gediz Nehri’nin kaynağı Murat Dağı’ndan başlattığımız yolculuk Körfez temizliği için ne kadar geniş kapsamlı çalışmalar yapılması gerektiğini, merkezi hükümetin sorumluluklarını ortaya koymuştu. Örneğin 4 şehri katederek İzmir’de denize dökülen Gediz’in kirletilmesinin durdurulması, Hükümetin müdahelesi ile çok hızla çözüme kavuşturulabilir. Hükümet yetkililerinin İzmir Körfezi’nin temizliği ile ilgileneceklerini açıklaması sevindirici. Ancak bunun elbette yine İzmir’e bakışları ile ilgili bir samimiyet testi olduğunu da hatırlatmak isterim." bu şekilde oldu.
Beş Yılda Gerçekleşen Projeler
Soyer, Körfez temizliği için 405 milyon euro (13 milyar TL) yatırım yapıldığını ve aşağıdaki sonuçların elde edildiğini duyurdu:
- Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nin kapasitesini artıracak 4. Faz inşaatına başlandığını ve hızlıca ilerleme kaydedildiğini belirtti.
- Yıllık ortalama 30.000 tır atık çamurun Körfez'den uzaklaştırıldığını söyledi.
- Körfez'e kanalizasyon karışmasının önlenmesi için 280 kilometrelik yağmur suyu ayrıştırma hattı inşa edildiğini ve düzenli dere temizliği yapıldığını ekledi.
Soyer, bu projelerin devam ettirilmemesi durumunda kamu zararına yol açacağını belirterek, Körfez'in ekosisteminin korunması için bilimsel verilere dayanan çalışmaların sürdürülmesi gerektiğini ifade etti.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı'ndan Sert Eleştiriler
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, İzmir Körfezi'nde balık ölümlerine neden olan kirliliğin ciddi boyutlara ulaştığını belirtti. Körfez'in "çevre felaketi" yaşadığını dile getiren Bakan Kurum, "İzmir Körfezi artık nefes alamıyor, balıklarımız toplu ölümler yaşıyor," dedi.
Kurum, İzmir Körfezi'nde yapılan ölçümlerde, oksijen seviyesinin olması gereken 6 miligram yerine yer yer 0'a kadar düştüğünü ve kirlilik parametrelerinin 2020 yılından bu yana ciddi şekilde arttığını açıkladı. Ayrıca, Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi'nin verimli işletilemediğini ve bu durumun Körfez'in kirliliğine katkıda bulunduğunu söyledi. Bakan Kurum, İzmir Büyükşehir Belediyesi'ni bu konuda birçok kez uyardıklarını ve son 5 yılda 13 ayrı ceza uyguladıklarını belirtti.
İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Yanıtı
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, Bakan Kurum'un açıklamalarına tepki gösterdi ve sorunun kolektif bir çalışma ile çözülebileceğini vurguladı. Tugay, "İzmir Körfezi'nin temizliği için elimizi uzatıyoruz, ancak bu süreç politik söylemlere alet edilmemelidir," diyerek hükümetin de sorumluluk alması gerektiğini ifade etti.
Başkan Tugay ayrıca, Körfez'deki kirliliğin kaynağının organize sanayi atıkları ve derelere karışan atık sular olduğunu belirtti. İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak yapılan çalışmalara rağmen, yetkinin büyük bir kısmının bakanlıklarda olduğunu vurguladı.