İzmir, tarih boyunca farklı etnik ve kültürel yapısıyla dikkat çeken bir şehir olmuştur. 1893 yılı Osmanlı nüfus sayımına göre, İzmir merkezde yaşayan kişi sayısı 207.548’di. Bu nüfusun %38’ini oluşturan 79.288 kişi Türk’tü. Rumlar %26, Osmanlı tebaasında olmayan yabancılar %25, Yahudiler %7 ve Ermeniler %3 oranında nüfusu teşkil etmekteydi. İzmir’in bu dönemdeki dini yapısı da oldukça çeşitlilik gösteriyordu; nüfusun %55’i Hristiyan, %38’i Müslüman ve %7’si Museviydi.
1940 Yılı Nüfus Verileri
1940 yılına gelindiğinde, İzmir’in nüfusu 184.362 kişi olarak kaydedildi. Bu nüfusun 93.309’u erkeklerden, 91.053’ü ise kadınlardan oluşuyordu. Şehir, kuzeyde Şemikler ve Örnekköy, doğuda Bornova ve Altındağ, güneyde ise Buca ve Balçova gibi yerleşim birimleriyle çevriliydi. İzmir’in toplam yüzölçümü 4685 hektar olup, bunun 1816 hektarı yerleşim alanı, geri kalanı ise yerleşim dışı alanlardı. 1940’taki nüfus, 1893’e kıyasla bir düşüş göstermiştir, ancak İzmir hâlâ Türkiye’nin en önemli şehirlerinden biri olmaya devam etmiştir.
1970-1985 Arasındaki Nüfus Artışı
1970-1985 yılları arasında İzmir’in nüfusunda belirgin bir artış yaşandı. Şehir, sanayileşme ve göç dalgaları ile büyük bir büyüme sürecine girdi. Bu dönemde İzmir, farklı şehirlerden önemli miktarda göç aldı ve özellikle Manisa, Mardin, Erzurum, Konya, Aydın ve Afyonkarahisar gibi illerden yoğun bir göç dalgasına maruz kaldı. TÜİK verilerine göre, Manisa’dan 186.000, Mardin’den 130.000, Erzurum’dan 126.000, Konya’dan 120.000, Aydın’dan 84.000 ve Afyonkarahisar’dan 83.000 kişi İzmir’e göç etti.
2022 ve 2023 Yılı Nüfus Verileri
Günümüzde, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nin 2022 verilerine göre, İzmir’in nüfusu 4.462.056 kişiye ulaştı. Bu nüfusla İzmir, Türkiye’nin en kalabalık üçüncü ili konumundadır. İlin en fazla nüfusa sahip ilçesi 522.404 kişiyle Buca olurken, Karabağlar 479.338 kişilik nüfusuyla ikinci, Bornova ise 454.470 kişiyle üçüncü sırada yer alıyor. Beydağ ise 12.030 kişi ile ilin en az nüfusa sahip ilçesi konumunda. Nüfus yoğunluğu en fazla olan ilçe, km² başına 13.844,8 kişi ile Konak’tır. Nüfusu en çok artan ilçe %4,6 oranıyla Seferihisar olurken, en çok azalan ilçe -%1,3 ile Beydağ olmuştur. İzmir’in yıllık nüfus artış hızı %0,8 ile Türkiye ortalamasının üzerinde seyretmektedir. İlde kadın nüfusu 2.246.340 iken, erkek nüfusu 2.215.716 olarak kaydedilmiştir.
1940 ve 2023 Karşılaştırması
1940’ta 184.362 olan İzmir nüfusu, 2023 yılına gelindiğinde yaklaşık 4.5 milyon kişiye ulaşarak devasa bir artış göstermiştir. 1940’ta daha çok yerel ve kırsal bir yapıya sahip olan İzmir, 20. yüzyılın ikinci yarısında sanayi ve ticaret merkezi olarak büyüyerek modern bir metropol haline gelmiştir. Bu dönemde İzmir’in nüfusunun büyük bir kısmı çevre illerden ve doğu bölgelerinden göç alarak demografik yapısını önemli ölçüde değiştirmiştir. Günümüzde ise İzmir, Türkiye’nin ekonomik, kültürel ve sosyal anlamda en gelişmiş şehirlerinden biri olarak öne çıkmaktadır.
2014 yılına dek İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin etki ettiği nüfus, toplam nüfustan daha aşağıdayken, o yıl çıkan yasa ile beraber, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin etki ettiği nüfus, kentin tamamını kapsamaktadır.
